Sayt test rejimida ishlamoqda

Қосимова Феруза Хурсанали қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек-инглиз тиббий терминлари ва уларнинг лингвокультурологик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Fil745.      
Илмий раҳбар: Искандарова Шарифа Мадалиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор;  Солижонов Собиржон Отахонович, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилларидаги тиббий терминларнинг парадигматик, семантик ҳамда лингвокультурологик хусусиятларини қиёсий-типологик нуқтаи назардан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
турли тизимга мансуб тиллардаги тиббиётга оид жарроҳ (surgeon), суртма (ointment), қизамиқ (measles), яллиғланиш (inflammation) каби луғавий бирликларнинг макропарадигма, мезопарадигма, микропарадигма ҳамда супермикропарадигмаларга ажратилиш асослари аниқланган;
йиғилган 5000 га яқин тиббий терминлар ўртасидаги синонимик, антонимик, гипер-гипонимик, партонимик, градуонимик муносабатлар қиёсий-типологик асосда очиб берилган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги тиббиётга оид шахс, нарса, жараён, ҳолат ифодаловчи бемор (patient), дори (medicine), даволаш (treatment), иситма (fever) каби лисоний бирликларнинг лексик-семантик хусусиятлари очиб берилиб, уларнинг шаклланиш асослари этимологик жиҳатдан далилланган;
ўзбек ва инглиз халқ табобатига оид «касаллик», «даволовчи шахс»,  «ҳомиладорлик» семали бирликларнинг лингвокультурологик хусусиятлари миллий-маданий фарқлар нуқтаи назаридан очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек-инглиз тиббий терминлари ва уларнинг лингвокультурологик тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек ва инглиз тилларидаги тиббий терминларнинг парадигматик ва лексик-семантик хусусиятлари ҳақидаги илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан олиб борилган ФА-Ф1-Г003 рақамли «Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши» (2012-2016) мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 4 октябрдаги 272/1-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа илмий далиллар билан бойитилди, хусусан, қорақалпоқ тилидаги тиббиётга оид лексик бирликларнинг ўзига хос жиҳатларини ёритишда муҳим аҳамият касб этди;
тиббий терминлар ўртасидаги парадигматик муносабатларга оид хулосалардан 2018-2019 йилларда олиб борилган Рур университетининг (Германия) «Cultural heritage of Uzbekistan in the world’s collections (Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида)» амалий лойиҳасида фойдаланилган (Германия Рур университетининг 2020 йил 16 ноябрдаги 11-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа материаллари мукаммаллаштирилди ва илмий-амалий далиллар билан бойитилди;
ўзбек ва инглиз халқ табобатидаги  «касаллик»,  «даволовчи шахс»,  «ҳомиладорлик» семали бирликларнинг лингвокультурологик хусусиятлари  тўғрисидаги хулосалардан Озарбайжон давлат педагогика университетида бажарилган «Ўзбекистон маданий меъроси жаҳон тўпламларида» (2018-2019 йиллар) номли амалий лойиҳасида фойдаланилган (Озарбайжон давлат педагогика университетининг 2021 йил 21 августдаги 263/21-FAW-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа ўзбек миллий-маданий маълумотлари билан бойишига эришилган;
Ўзбек ва инглиз халқларининг тиббиёт соҳасидаги қарашлари, тиббий терминологик тизимларидаги айрим ҳодисалар, икки халқнинг касаллик, даволовчи шахслар борасидаги миллий дунёқараши ҳақидаги хулосалардан «O’zbekiston» телерадиоканалининг «Бедорлик», «Таълим ва тараққиёт», «Миллат ва маънавият» эшиттиришларининг сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 7 сентябрдаги 04-25/1440-сон маълумотномаси). Натижада ушбу кўрсатувлар илмий ва амалий жиҳатдан бойиган, маънавий савияси ошган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish