Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдулхаев Ойбек Абдуллазизовичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Туташув эффектли структуралар асосида кичик кучланишли чеклагичларнинг электрофизикавий хусусиятлари», 01.04.10–Яримўтказгичлар физикаси (физика-математика фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/FM4.

Илмий раҳбар: Каримов Абдулазиз Вахитович, физика-математика фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Физика-техника институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Физика-техника институти, Ион-плазма ва лазер технологиялари институти, Самарқанд давлат университети, DSc.27.06.2017.FM/T.34.01.

Расмий оппонентлар: Мамадалимов Абдугафур Тешабаевич, физика-математика фанлари доктори, академик; Арипов Хайрулла Кабилович, физика-математика фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: туташув эффектли кўп тўсиқли структуралардаги ток узатиш механизмлари билан технологик ва геометрик параметрлари орасидаги боғлиқликни аниқлаш ҳамда уларнинг электрофизикавий хусусиятларини очиб беришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

ўтишлар орасидаги потенциал тақсимотининг қайта жойлашиши ва база соҳасидаги асосий ток ташувчиларнинг умумий заряди йиғилишига асосланган туташув эффектли структураларнинг ток ўтиш механизмини тушунтирувчи модели ишлаб чиқилган;

туташув эффектли базаси ихтиёрий легирланган структураларда унинг геометрик ва технологик параметрлари билан электрофизикавий  хусусиятлари орасидаги боғланишни тушунтирувчи ток ўтиш тенгламаси топилган;

эмиттер ўтиши база соҳаси билан қисқа туташтирилган режимда тешилиш соҳасида динамик қаршиликнинг сезиларли камайиши эмиттер ўтишининг идеал омик контактга айланиши, структуранинг ўзи эса юпқа базали диодга айланиши тасдиқланган;

юпқа база соҳали икки тўсиқли структураларда инжектирловчи ўтишни қисқа туташтиришга асосланган нисбий қаршилик участкасини йўқотиш принципи таклиф қилинган;

база соҳасида киришмаларнинг манфий градиентли жойлашган диодларда эмиттер ўтиши қисқа туташтирилган режимда силқиш токи ва дифференциал қаршилигининг анча камайиши кўрсатилган;

икки тўсиқли кремнийли n++-p-n-n+-структурада n++-p-ўтишининг ёпилиш режимида тешилиш олди соҳасида оптик хотира ҳодисаси топилган;

коллектор соҳаси юқори омли юпқа базали фототранзистор асосидаги фотодетектор спектрал диапазони киришма соҳасида юқори фотосезгирликка эга бўлиши кўрсатилган;

капиллар тешик орқали тўйинмаган қўшимча қоришма-эритмани аралаштириш йўли билан ҳамда ўсиш ва дифузия жараёнларини алмашлаб қоришма-эритмадан кўп қаватли структуралар олиш усули ишлаб чиқилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:

Туташув эффектли кўп тўсиқли структураларда ток ўтиш механизмларини тадқиқ қилиш натижасида:

яримўтказгичли структуралар олиш бўйича «А3В5 ярим ўтказгич бирикмаларининг диффузион ва эпитаксиал қатламларини олиш қурилмаси»га Ўзбекистон Республикаси Давлат патент идорасининг ихтирога патенти олинган (№ IAP 03930, 2009 й.). Ишлаб чиқилган қурилма кетма-кет жойлаштирилган параметрлари берилган диффузион ва эпитаксиал қатламларни бир жараёнда олиш имконини берган;

оптик нурланишларни кучайтириш ва детекторлаш учун мўлжалланган яримўтказгичли асбобларни яратиш бўйича «Яримўтказгичли детектор»га  Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган (№ IAP 04598, 2012 й.). Ишлаб чиқилган фотодетектор кенг спектрал диапазонда фотосезгирликни ошириш ва қоронғилик токини камайтириш ҳамда аналогга нисбатан функционал имкониятларни кенгайтириш имконини берган;

туташув эффектли структуралар параметрларини оптималлаштириш бўйича олинган натижалар «Новосибирск яримўтказгичли асбоблар заводи» акционерлик жамиятида ўртача қувватли кичик кучланишли кремнийли кучланиш чеклагичлари технологиясини ишлаб чиқишда қўлланилган («Новосибирск яримўтказгичли асбоблар заводи» акционерлик жамиятининг 2017 йил 5 апрелдаги 04/401-93/2040-сон маълумотномаси). Илмий натижалардан фойдаланиш кучланиш чеклагичларининг силқиш токини камайтириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish