Қаршиев Аброр Амруллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Ўқувчиларнинг ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантириш методикаси (“Информатика ва ахборот технологиялари” фани мисолида), 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (информатика) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Ped2550.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти.
Илмий раҳбар: Махмудова Дилфуза Мелиевна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти, DSc.03/30.04.2021.Ped.82.03.
Расмий оппонентлар: Эргашов Махаматрасул, техника фанлари доктори; Мамаражабов Мирсалим Элмирзаевич, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади информатика фанини ўқитиш жараёнида ўқувчиларда ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
информатикани ўқитиш жараёнида ўқувчиларда ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантириш тузилмаси турли ахборот қурилмаларини киритиш, информацион ва телекоммуникацион технологияларни қўллай олиш лаёқатини ахборотларни тизимлаштириш, таҳлил қилиш ва танлашни иерархик тузилмалар орқали излаш, тайёр маълумотлар базаси билан ишлаш, информацион объектларни яратиш кўникмалари билан горизонтал ва вертикал интеграциясини таъминлаш орқали аниқлаштирилган;
ахборот билан ишлаш компетенциясини информатикани ўқитиш жараёнида ривожлантириш алгоритми ўқувчиларни рақамли контентни яратишга ўргатиш, муаммога ечим топиш, командада ишлаш, аналитик фикрлашни ривожлантиришга хизмат қилувчи замонавий саводхонлик тури ҳисобланган дастурлаштиришни ўрганиш мақсадида таълим олувчиларни рақамли технологиялар ёрдамида лойиҳалаш, яратиш ва ўз-ўзида акс эттиришга мақсадли йўналтириш мантиғига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
ўқувчиларнинг ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантиришнинг тизимли-функционал моделини жараёнли-технологик компоненти коммуникатив, шахсий-фаолиятли, контекстли, тадқиқотчилик, лойиҳавий каби методик ёндашувларга устуворлик беришга асосланган коммуникатив тренинг, бизнес ўйинлар, вазиятни таҳлил қилиш, лойиҳа методи, кейс сингари интерфаол методларга татбиқан фанлараро интеграцияни таъминлашга хизмат қиладиган ўқув-билиш топшириқларини тизимли лойиҳалаш асосида такомиллаштирилган;
информатикани ўқитиш жараёнида ўқувчиларда рақамли компетенцияларни шакллантириш методикаси индивидуал таълим траекториясини мақбул тарзда танлаш, ахборот компьютер технологияларини қўллаш орқали муаммога ечим топиш, “автоматлаштирилган интеллектуал жараёнлар” ва “информацион жараёнларни ўрганиш” элементларини ўзида уйғунлаштирувчи информатик фикрлашни компьютинг таълими билан мақбул адаптивлигини таъминлаш орқали такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Информатика” фанини ўқитиш жараёнида ўқувчиларда ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
информатикани ўқитиш жараёнида ўқувчиларда ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантириш тузилмасини турли ахборот қурилмалари билан ишлаш, информацион ва телекоммуникацион технологияларни қўллай олиш лаёқатини ахборотларни тизимлаштириш, таҳлил қилиш ва танлашни иерархик тузилмалар орқали излаш, тайёр маълумотлар базаси билан ишлаш, информацион объектларни яратиш кўникмалари билан горизонтал ва вертикал интеграциясини таъминлаш орқали аниқлаштиришга доир таклифлардан “Информатика” фанидан миллий ўқув дастурларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2021 йил 27 октябрдаги 01/11-01/9-1523-сон маълумотномаси). Натижада, информатика фанини ўқитиш жараёнида ўқувчиларда шакллантириладиган ўқув фаолияти натижаларини лойиҳалашга хизмат қилган;
ахборот билан ишлаш компетенциясини информатикани ўқитиш жараёнида ривожлантириш алгоритмини ишлаб чиқиш, ўқувчиларнинг ахборот билан ишлаш компетенциясини ривожлантиришнинг тизимли-функционал моделини жараёнли-технологик компонентини коммуникатив, шахсий-фаолиятли, контекстли, тадқиқотчилик, лойиҳавий каби методик ёндашувларга устуворлик беришга асосланган коммуникатив тренинг, бизнес ўйинлар, вазиятни таҳлил қилиш, лойиҳа методи, кейс сингари интерфаол методларга татбиқан фанлараро интеграцияни таъминлашга хизмат қиладиган ўқув-билиш топшириқларини тизимли лойиҳалаш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан 7-8 синф “Информатика ва ахборот технологиялари”  дарсликларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2021 йил 27 октябрдаги 01/11-01/9-1523-сон маълумотномаси). Натижада, информатика таълими орқали ўқувчиларда ахборот билан ишлаш компетенциясини интерфаол таълим технологиялари асосида ривожлантириш самарадорлигини оширишга эришилган;
информатикани ўқитиш жараёнида ўқувчиларда рақамли компетенцияларни шакллантириш методикасини индивидуал таълим траекториясини мақбул тарзда танлаш, ахборот компьютер технологияларини қўллаш орқали муаммога ечим топиш, “автоматлаштирилган интеллектуал жараёнлар” ва “информацион жараёнларни ўрганиш” элементларини ўзида уйғунлаштирувчи информатик фикрлашни компьютинг таълими билан мақбул адаптивлигини таъминлаш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан AIF1/4. “Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш маркази ва электроникадан қўшма ўқув лаборатория яратиш” (2019-2021 йй.) халқаро лойиҳаcини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Жиззах политехника институтининг 2021 йил 20 октябрдаги 02-1690-1697-сон маълумотномаси). Натижада, умумий ўрта таълим мактабларида компьютинг таълимини жорий этиш самарадорлигини оширишга эришилган.