Sayt test rejimida ishlamoqda

Уразбаев Ҳикматулло Исматуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.  Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак инглиз тили ўқитувчиларини тайёрлашда тил портфолиосидан фойдаланишнинг назарий-методологик асослари”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Ped1829.
Илмий раҳбар:  Бакиева Гуландом Ҳисамовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети, DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Тўхтасинов Илхом Мадаминович, педагогика фанлари доктори, профессор; Абдужаббарова Замира Рустамовна, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак инглиз тили ўқитувчиларини тайёрлаш тизимида тил портфолиосидан фойдаланиш методологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тил портфолиоси таркибида берилган ўз-ўзини баҳолаш назорат рўйхатлари (self-assessment checklist) ҳамда топшириқлари мажмуи орқали талабаларнинг хорижий тилларни ўрганиш жараёнида ўз-ўзини Умумевропа компетенциялари асосида баҳолаб боришнинг ҳамда олий таълим муҳитида талабалар билим, кўникма ва малакаларини баҳолашнинг шаффофлигини (Transparent Assessment) таъминлашнинг методик ва дидактик таъминоти такомиллаштирилган;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг коммуникатив ҳамда касбий компетенцияларини шакллантириш ва ривожлантиришда тил портфолиосининг рефлексив фаолиятга йўналтириш, ўз-ўзини баҳолаш кўникмаларини ва чет тилларни мустақил ўрганиш стратегия ва техникаларини ривожлантиришга қаратилган учта асосий функциясини интеграллашуви орқали Д. Колбнинг тажриба орқали ўрганиш циклига (Experiential Learning Cycle) асосланган методология самарадорлиги экспериментал исботланган;  
бўлажак инглиз тили ўқитувчилари учун мўлжалланган «Европа тил портфолиоси Ўзбек модели»ни яратиш орқали тил портфолио технологиясидан олий таълим муассасаларида чет тилларни ўқитиш жараёнида тадбиқ этиш ҳамда филологик ҳамда нофилологик таълим йўналишлари ҳусусиятларини инобатга олган ҳолда тил портфолиоси моделларини яратиш ва амалиётга жорий этиш бўйича методологик тавсиялар ишлаб чиқилган;
жаҳон тажрибасида илк бор фойдаланувчиларнинг индивидуал ҳусусиятлари, шахсга йўналтирилган таълимнинг мослашувчанлиги ва қулайлигини максимал ҳисобга олувчи, лингвистик ва коммуникатив компетенцияларни ривожлантиришга қаратилган тил портфолиосининг интерактив мобил илова версиясини ишлаб чиқиш орқали бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг метакогнитив, рефлексив, ўз-ўзини назорат қилиш кўникмаларини ривожлантиришнинг дидактик таъминоти такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  Тадқиқот доирасида ишлаб чиқилган назарий-методологик ва амалий тавсиялар асосида:
Ўзбекистон Республикаси узлуксиз таълим тизимининг чет тиллар бўйича давлат таълим стандарти «Чет тиллари бўйича таълимнинг барча босқичлари битирувчиларининг тайёргарлик даражасига қўйиладиган талаблар» асосида ҳамда филологик ОТМ таълим йўналишлари малака талаблари, ўқув режалари ва модуллари ҳусусиятларидан келиб чиққан ҳолда «Европа тил портфолиоси Ўзбек модели» яратилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Интеллектуал мулк агентлигининг 2019 йил 17 октябрдаги 001657-сон гувоҳномаси). Натижада инглиз тилини ўрганувчилар учун ўз лингвистик, коммуникатив ва мадаланиятларо мулоқот кўникмаларини Умумевропа компетенциялари мезонлари асосида мустақил баҳолаш ҳамда баҳолашнинг транспарентлигини таъминлаш имконияти яратилган;
инглиз тили ўқитувчиларини тайёрлаш тизимида тил портфолиосидан фойдаланиш бўйича методик тавсиялардан Чет тилларни ўқитишнинг инновацион методикаларини ривожлантириш Республика илмий-амалий марказида 3.1 Коммуникатив тилшунослик ва тил компетенциялари ҳамда 3.3 Тил компетенцияларини баҳолаш механизмлари модуллари ўқув дастури ва ўқув-услубий мажмуаларини тузишда фойдаланилган (Чет тилларни ўқитишнинг инновацион методикаларини ривожлантириш Республика илмий-амалий марказининг 2021 йил 21 майдаги 10-06/24-сон маълумотномаси). Натижада педагог кадрларнинг малака ошириш курслари машғулотлари мазмунан бойитилган;  
тажриба орқали ўрганиш цикли асосида тил портфолиосини қўллашда ўз-ўзини баҳолаш, рефлексив фаолият ҳамда мустақил таълим олиш  кўникмаларини интегратив тарзда ривожлантириш технологиясидан Тошкентдаги Халқаро Вестминстер университетида МА in Teaching and Learning (Ўқитиш ва ўрганиш бўйича) ва MRes in Social Science Research (Ижтимоий гуманитар фанларда илмий тадқиқот методологияси) магистратура курслари таркибидаги модуллар ўқув дастури ва методик таъминотини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Тошкентдаги Халқаро Вестминстер университетининг 2021 йил 26 майдаги RO/01-0384-сон маълумотномаси). Натижада мазкур модуллар мазмуни халқаро стандартлар асосида бойитилган;  
яратилган «Европа тил портфолиоси Ўзбек модели» мобил иловасидан Тошкентдаги Халқаро Вестминстер университети ва Лондондаги Вестминстер университети ҳамкорлигида “Transition from School to University – What it Means to be a “University Student” мавзусида амалга оширилган лойиҳада фойдаланилган (Тошкентдаги Халқаро Вестминстер университетининг 2021 йил 26 майдаги RO/01-0384-сон маълумотномаси). Натижада олий таълим муҳитида талабаларнинг мустақил таълим фаолиятини йўлга қўйиш, ўз-ўзини назорат қилиш ва чет тилларни ўрганишда эришган ютуқларини ҳужжатлаштиришнинг дидактик таъминоти яратилган.            

Yangiliklarga obuna bo‘lish