Собирова  Раънохон Хакимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Уй-рўзғор буюмлари лексикаси микромайдонининг лингвокультурологик талқини», 10.00.01.-Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1933.
Илмий раҳбар: Шахабиддинова Шохида Хошимовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Мирзохидова Муяссар Иномжоновна, филология фанлари доктори, профессор; Мадрахимов Илхомжон Собирович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқот мақсади уй-рўзғор буюмлари лексикасини яхлит бир мазмуний майдон сифатида жамлаш, “лексемаларнинг парадигматик (ички), синтагматик (ташқи) ва прагматик (нутқий-услубий) хоссалари”ни аниқлаш, ўзбек тили сўз бойлиги таркибида тутган ўрнини белгилаш, уларнинг лингвокультурологик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III.  Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тили уй-рўзғор буюмлари лексикасининг тур-жинс, бутун-бўлак муносабатлари ҳамда уларнинг шакл, катта-кичиклик, нозиклик каби миллий-маданий коннотатив маънолари аниқланган;
ўзбек тили уй-рўзғор буюмлари лексикаси мақол ва маталлар таркибида энантиосемик мазмун касб этиши, бу уларнинг эталон сифатидаги универсал элемент экани билан боғлиқлиги далилланган;
ўзбек тилида фразеологизм, ўхшатиш, мақол ва маталларда уй-рўзғор буюмларини ифодаловчи лексемалардан кенг фойдаланилишининг сабаби  ушбу халқнинг узоқ ўтроқ турмуши ва турғунликка мослашган эканида экани далилланган;
ўзбек тили уй-рўзғор буюмлари лексикасининг бошқа тилдан ўзлашган таркибида ўзбек-тожик маҳаллий шеваларининг ўзаро кундалик мулоқоти натижасида кириб келгани, арабча ўзлашмалар камлигининг сабаби эса ушбу халқларнинг турмуш бевосита яқин эмаслиги сабабли экани аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Уй-рўзғор буюмлари лексикаси микромайдонининг лингвокультурологик талқини мавзуси асосида бажарилган ишлар асосида:
ўзбек тили уй-рўзғор буюмлари лексикасининг тур-жинс, бутун-бўлак муносабатлари ҳамда уларнинг шакл, катта-кичиклик, нозиклик каби миллий-маданий коннотатив маънолари каби хулосалари ўзбек тили таълимида матн лингвомаданий таҳлилларига таянган ҳолда ўқувчиларда нутқ маданиятини ривожлантириш уларни маданиятлараро мулоқотга тайёрлашга доир дидактик материалларни яратишда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 14 апрелдаги 03.03.424-сон маълумотномаси). Натижада мамлакатимизда ўзбек тилини янада ривожлантириш ва тил сиёсатини такомиллаштириш ўқувчиларда нутқ маданиятини ривожлантириш,  хусусан ўқувчиларда лексика бўлимини ўқитиш орқали уй – рўзғор буюмлари лексикаси микромайдонининг лингвокультурологик талқини асосида фаол қўлланиладиган сўзларнинг ўқилиши, ёзилиши ва синонимлари даражаларининг фарқлашга доир кўникмаларни ривожлантиришга муайян даражада хизмат қилган;
ўзбек тили уй-рўзғор буюмлари лексикаси мақол ва маталлар таркибида энантиосемик мазмун касб этиши, бу уларнинг эталон сифатидаги универсал элемент экани билан боғлиқлигига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан олиб борилган ФА- А1-Г007 “Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзусидаги илмий-амалий лойиҳаларда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси  Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 16 августдаги 17.01/180-сон маълумотномаси). Натижада лойиха  илмий далиллар билан   бойитилди,  хусусан уй – рўзғор буюмлари лексикаси асосида пайдо булган мақоллар, маталлар, иборалар, ўхшатишлар лойиҳа материалларини тўлдиришга имкон берган;
уй-рўзгор буюмлари лексикаси микромайдонининг лингвокультурологик талқини таҳлилига оид илмий натижаларидан 2021 йилда Ўзбекистон Миллий  телерадиокомпанияси Давлат унитар корхонаси “ O’zbekiston” телерадиоканалининг “ Адабий жараён”, “Жаҳон адабиёти”, “Таълим ва тараққиёт” эшиттиришларининг сценарийсини ёзишда фойдаланилди ва муаллиф билан суҳбат уюштирилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат унитар корхонаси). Натижада ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг таъсирчанлиги, ранг – баранглиги ортган, мазмунан бойитилган, мукаммаллаштирилган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.