Sayt test rejimida ishlamoqda

Қосимова Мадина Зайнобидиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз тилларида  бахтлилик ва бахтсизлик  концептуал бинар оппозицияси”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Fil 123.      
Илмий раҳбар: Шаҳобиддинова Шоҳида Ҳошимовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор; Тоирова Наргиза Исаковна,  филология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот мақсади ўзбек ва инглиз тилларида бахтлилик ва бахтсизлик концептуал тизими ифодаловчиларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
концептнинг тушунчадан фарқланиши далилланиб, ўзбек халқи тасаввурида бахт ҳақида стереотипик тасаввурлар 21 хил, инглиз этник-стереотипик қарашларида эса 20 хил кўринишда ўз ифодасини топиши, бунда ўзбекларда илоҳий тушунчалар дастлабки ўринларни эгалласа, инглизларда маиший ютуқлар юқори туриши аниқланган;
инглиз тилида бахтлилик ва бахтсизлик концептлари кўпроқ шахсий манфаатларга асосланиши, ўзбек тилида эса ушбу концептлар жамоавий кечинмалар билан аралашиши далилланган;         
ўзбек ва инглиз  тилларида бахтлилик ва бахтсизлик концептуал майдонида образли таркиби антропоморф, зооморф, фитоморф, архитектур ва гастрономик, шунингдек, предмет ва тиббиёт соҳасига оид тегишли бирликлар  асосида шакллантирилган 8 хил фрейм, 24 хил слотлар аниқланган;  
ўзбек ва инглиз  тилларида бахтлилик ва бахтсизликнинг образли таркиби ўхшаш мезонлар асосига қурилган бўлса-да, миллий ва маданий, диний, иқтисодий, ареал ва лисоний асосларга эга хусусий жиҳатлари мавжудлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз тилларида  бахтлилик ва бахтсизлик  концептуал бинар оппозицияси тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
инглиз тилида бахтлилик ва бахтсизлик концептлари кўпроқ шахсий манфаатларга асосланиши, ўзбек тилида эса ушбу концептлар жамоавий кечинмалар билан аралашиши каби хулосалардан ўзбек тили таълимида матннинг лингвомаданий тахлилларига таянган ҳолда ўқувчиларда нутқ маданиятини ривожлантириш, уларни маданиятлараро мулоқотга тайёрлашга доир дидактик материаллари ишлаб чиқишда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021йил 14 апрелдаги 03.03.424-сон маълумотномаси). Натижада умумий ўрта таълим тизимида давлат тили, она тили ўқитиш тизимини янада такомиллаштириш, ўқувчиларда мулоқот кўникмаларини ривожлантиришга эришилган ҳамда олинган илмий натижалар таълим сифатини янада оширишга хизмат қилган;
ўзбек ва инглиз тилларида  бахтлилик ва бахтсизлик  концептуал бинар оппозицияси бўйича олиб борилган тадқиқотнинг асосий хулосаларидан АҚШнинг Огайо университети профессори Жерард Крзис томонидан ўзининг маърузаларида фойдаланилган (АҚШ, Огайо университетининг 2021 йил 15 январдаги маълумотномаси). Натижада маърузаларда халқаро глобаллашув шароитида лисоний когнитив тизимда антиконцептларнинг тутган ўрни ўзбек ва инглиз тилларида бахтлилик ва бахтсизлик концептуал тизимини ифодаловчи тил бирликларининг лингвомаданий хусусиятлари, вербаллашувини чоғиштириш йўли билан очиб беришга эришилган;
«Бахтлилик ва бахтсизлик» концептуал майдонининг  ўзбек ва инглиз тилларида бадиий-образли  ифода воситалари таҳлилига оид илмий натижалардан 2021 йилда Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телерадиоканалининг “Адабий жараён”, “Жахон адабиёти”, “Таълим ва тараққиёт”, эшиттиришларининг сценарийсини ёзишда фойдаланилди ва муаллиф билан суҳбатлар уюштирилган (Ўзбекистон Миллий Телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканал” давлат унитар корхонасиниг 2021 йил 24 майдаги 04-25-822-сон маълумотномаси). Натижада концептуал майдон  образли таркибининг халқ миллий маданияти, дунёқарашининг шаклланиши билан  чамбарчас боғлиқлиги мазкур миллатнинг менталитети, тафаккури, этик ва эстетик онги ҳақида тасаввур ҳосил қилиши ва унинг қадриятлари, урф-одатларини авлоддан авлодга етказиши билан миллат тафаккурининг ажралмас бўлаги эканлиги каби илмий хулосаларидан ушбу эшиттиришларнинг мазмуни бойитилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish