Ахатова Махбуба Салимовнанинг фан доктори (DSс) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тили тасаввуф лексикаси”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.DSc/Fil344.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Дадабоев Ҳамидулла Арипович, филология фанлари доктори, профессор; Содиқов Қосимжон Позилович, филология фанлари доктори, профессор; Ўрозбоев Абдулла Дурдиевич, филология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади тасаввуфий лексикани системали текшириш, асосий фонди, мавзуий гуруҳлари, семантикаси, шаклланиш ва тараққиёт йўллари, бойиш манбалари, ўзбек тилида тутган ўрнини белгилаш, ясалиш усуллари, бошқа лексик тизимлардагидан фарқли жиҳатлари, маънодошлик, зид маънолилик, кўп маъноли лексемалар маъноларининг кўчиш йўллари ва усулларини аниқлаш, луғатларда тасаввуфий сўзлар талқинидаги услубий, мантиқий ғализликларни очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тасаввуфий тушунчаларни ифодаловчи истилоҳлар тўпланиб, уларнинг яхлит лексик қатлам сифатида муайян системани ташкил этиши монографик тарзда асосланган, уларнинг ясалиш усуллари, ўзига хос номланиш хусусиятлари, морфологик ва семантик таркиблари, истилоҳларнинг луғавий манбаси, ўз ва ўзлашма қатлами очиб берилган;
маънодошларнинг тасаввуфдаги бирлаштирувчи, фарқланувчи нозик маъно қирралари кўрсатилган ҳамда зид маъноли лексемаларнинг семалари тафовутлар эволюциясига урғу берилган ҳолда генетик таркиби текширилган;
кўп маъноли лексемалар маъноларининг ривожланиши учун туртки бўлган объектив сабаблар, шаклдошлардан фарқли жиҳатлари кўрсатилган, маъно кўчиш йўллари ва усуллари аниқланган;
тасаввуфий тушунчани ифодаловчи лексемаларнинг асосий луғатларда қай тарзда ифодаланганлиги, изоҳлардаги услубий ғализликлар ва уларни тузатиш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқилган;
тасаввуф ва шеърият муносабатлари мумтоз адабиёт намуналарида қўлланган тасаввуфий сўзларнинг лексик-грамматик хусусиятлари очиб берилиб, соҳада мавжуд муаммоларни бартараф этиш масаласи асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тили тасаввуфий лексикасининг систем тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Бобораҳим Машраб ва Аҳмад Яссавийнинг комил инсон ғояси билан суғорилган шеърий асарлари таҳлилига доир илмий-назарий хулосалардан 5.1.17 рақамли «Шарқ мумтоз адабиётида комил инсон концепцияси» (2003-2007) мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 12 ноябрдаги 89-03-4613-сон маълумотномаси). Натижада Бобораҳим Машраб ва Аҳмад Яссавийнинг комил инсон ғояси билан суғорилган шеърий асарлари замонавий таҳлили, миллий адабиётимиз тарихидаги мумтоз асарлар марказида турган комил инсон концепциясининг улуғ шоирлар шеъриятида такомиллашишига оид муаммолар ечилишига хизмат қилган;
шарқ мумтоз сўз санъати комил инсон концепцияси тарихини асослаш, генетик таркибини белгилашга доир илмий маълумотлардан ОТ-Ф8-002 рақамли «Ҳозирги замон цивилизациясининг инсон ижтимоий қиёфасига таъсири» (2007-2011) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 12 ноябрдаги 89-03-4613-сон маълумотномаси). Натижада шарқ мумтоз сўз санъати комил инсон концепцияси тарихини асослаш бўйича муайян хулосалар чиқариш имконини берган ва лойиҳадаги баъзи тушунчалар изоҳига аниқлик киритилишига хизмат қилган;
“Шахс ифодаловчи истилоҳлар луғати” ва “Тасаввуфий лексика маънодошлари луғати”дан “Ислом энциклопедия”си (2015-2017) амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қумитанинг 2020 йил 09 декабрдаги 6216-сон далолатномаси). Натижада ислом энцеклопедиясининг биринчи нашри амалга оширилган, аҳли ҳақ, бадаъ, кубровийлик, набий, солик каби тушунчаларнинг изоҳларидаги камчиликларни тузатиш, чашмаи Айюб, хирқа, тақво, ташбиҳ, зоҳид, Билқис каби тушунчаларни изоҳлашда муҳим манба бўлиб хизмат қилган;
“Алишер Навоий асарларида ҳалоллик талқини” йўналишидаги муҳим илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг  Маҳалла радиоканалида «Мунаввар соатлар» эшиттириши сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2020 йил 07 февралдаги 22-4-35-78-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувлар илмий-назарий маълумотлар билан бойитилиб, уларнинг илмий-маърифий савияси ошган.