Sayt test rejimida ishlamoqda

Ганджаева Лола Атаназаровнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Қуйи Aмударё яримқаттиққанотлилари (Heteroptera) фаунаси, морфологияси ва экологик хусусиятлари», 03.00.06 – Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.DSc/B120.
Илмий маслаҳатчи: Абдуллаев Икрам Искандарович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Хоразм Маъмун академияси. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Зоология институти, DSc.02/30.12.2019.B.52.01.
Расмий оппонентлар: Кожевникова Алевтина Григоревна, биология фанлари доктори, профессор; Медетов Махсетбай Жапакович, биология фанлари доктори; Хусанов Алижон Каримович, биология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қуйи Aмударё ҳудудида учрайдиган яримқаттиққанотлиларнинг фаунаси, морфологияси ва биоэкологик хусусиятларини аниқлаш ҳамда зарарли турларига қарши кураш чора тадбирларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Қуйи Aмударё ҳудудида тупроқда яшовчи яримқаттиққанотлилар (Heteroptera) экологик - фаунистик  гуруҳлари аниқланган;
тупроқда яшовчи қандалаларнинг тур таркиби аниқланиб, илк бор Хоразм вилояти фаунаси учун 39 тури, Қорақалпоғистон Республикаси учун 87 тури, Ўзбекистон фаунаси учун эса 3 тури (Heterocapillus tigripes (Meyer & Dur, 1852), Macrotylus herrichi (Reuter, 1873), Eurydema wilkinsi (Distant, 1879)) қайд этилган;
яримқаттиққанотлиларнинг морфологик кўрсаткичлари, трофик муносабатлари, ҳаётий шакллари ва цикллари очиб берилган;
турли хил экотизимларда яримқаттиққанотлиларнинг фаунаси қиёсий таҳлил қилинган ва экологик аҳамиятини асосланган;
карамгулдошлар қандалаларининг зарарли хусусияти аниқланиб, уларга қарши паразит тухумхўр Trissolcus (Ashmead, 1893) авлодини қўллаш орқали биологик кураш усуллари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қуйи Aмударё яримқаттиққанотлилари (Heteroptera) фаунаси, морфологияси ва экологик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Қуйи Aмударё ҳудудида тарқалган яримқаттиққанотлиларнинг (Heteroptera) 2 кенжа туркум 89 авлодга тегишли 149 турига мансуб  180 нусха ҳашарот намуналари республикада етакчи бўлган Зоология институти “Зоология коллекцияси” ноёб объектига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2021 йил 5 апрелдаги 4/1255-1000-сон маълумотномаси). Натижада, намуналар яримқаттиққанотлиларнинг фондини бойитган ва қандалалар турлари хилма-хиллигини аниқлаш ва турларини систематик таҳлил қилиш имконини берган;
крестгулдошлар қандалаларига қарши биологик кураш чоралари бўйича ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалигида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги азирлигининг 2021 йил 13 апрелдаги 02/025-1584-сон маълумотномаси). Натижада, паразит тухумхўрларнинг Trissolcus (Ashmead, 1893) авлодини карамгулдошлар қандалаларига қарши қўллашда зараркунанда қандалаларнинг сонини 85% гача камайтириш имконини берган;
зараркунанда қандалаларга қарши кимёвий кураш юзасидан ишлаб чиқилган тавсиялар “Ўзагрокимёҳимоя” АЖ нинг Хоразм вилояти худудий бошқармаси амалиётига жорий қилинган (“Ўзагрокимёҳимоя” АЖнинг 2021 йил 26 мартдаги 02-13/158-сон маълумотномаси). Натижада, Амрелл 600 60% эм.к. ва Агрофос Экстра 60% эм.к. кимёвий препаратини гектарига 0,2-1,0 литр сарф-меъёрида қўллаш орқали биологик самарадорлиги 85-92,4% эришилган ҳамда мевали дарахтларда 3-4 центнер қўшимча ҳосил олиш имконини берган. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish