Cаидахмедова Одинахон Иброхимжон қизининг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Табиий тартиб гипотезасининг ўзбек тили учун талқини”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/Fil1036.
Илмий раҳбар: Азимова Ирода Алишеровна, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01. 
Расмий оппонентлар: Абдушукуров Бахтиёр Бўранович, филология фанлари доктори, профессор; Сайидирахимова Насиба Сайидмахамадовна, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилининг она тили ҳамда иккинчи тил сифатида ўзлаштирилишида қўшимчалар тартибини ҳамда қўшимчалар тартибини юзага келтирувчи ва унга таъсир этувчи лингвистик ҳамда экстралингвистик омилларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тилида тажриба-кузатув материаллари асосида қўшимчаларни ўзлаштириш тартиби аниқланган ва синтактик (қўшимчанинг асосга қўшилиб, кесимлик ҳосил қилиши ёки қилмаслиги), семантик (маънонинг бир ёки бирдан ортиқ эканлиги), шаклий мураккаблик (морфеманинг асос таркибида якка ёки ёндош қўшимчалар билан биргаликда келиши) ҳамда қўшимчанинг қўлланиш частотаси тартибни юзага чиқарувчи омиллар сифатида аниқланган;
қўшимчаларнинг она тили элементи сифатида ўзлаштирилишида дастлаб отга қўшилиб, аввал ҳукм ифодалай оладиган морфемалар ўзлаштирилиши, ўзбек тилини она тили сифатида ўзлаштираётган болаларнинг нутқида дастлаб баъзи турловчи, кейинроқ эса тусловчи қўшимчаларнинг пайдо бўлиши, бола нутқида замон шакллари пайдо бўлгунига қадар ўрин-пайт, жўналиш ҳамда эгалик қўшимчасининг воқеланиши далилланган;
ўзбек тилида -ди ўтган замон қўшимчаси бошқа замон шаклларидан аввалроқ ўзлаштирилиши, болалар нутқида феълни ўтган замонда туслашга мойиллик кузатилиши, замонни белгилашда биринчи дуч келинадиган ҳолат ҳозирги ва ўтган давр орасидаги қарама-қаршилик бўлиши ва бола, асосан, ўтмишдаги ҳаракатларни белгилаши асосланган;
ўзбек тилини иккинчи тил сифатида ўзлаштираётган турли тил эгаларининг қўшимчаларни ўзлаштириш тартиби ўхшаш экани тажриба-кузатув материаллари орқали далилланган, қўшимчалар ўзлаштирилишининг бошланғич босқичида она тилининг таъсири сезиларли даражада юқори бўлмаслиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Табиий тартиб гипотезасининг ўзбек тили учун талқини юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
тадқиқот предмети сифатида белгиланган қўшимчаларнинг кетма-кетлиги ҳамда қўшимчаларни ўзлаштириш тартибига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2020 йил 15 май 125-сонли буйруғи асосида эълон қилинган UNICEF билан ҳамкорликдаги “Умумий ўрта таълим мактабларида ўзбек тилини ўқитиш сифатини ошириш” лойиҳасининг 1-босқичи: Она тили, Ўзбек тили ва Адабиёт фанларининг ўқув-методик материалларини ишлаб чиқишда кенг фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 2 июлдаги 01/11-01/01-928-сон  маълумотномаси). Натижада, Она тили, Ўзбек тили ва Адабиёт фанларининг ўқув-методик материаллари янги илмий-назарий маълумотлар билан бойиган;
ўзбек тилидаги қўшимчаларнинг лингвистик таҳлили, қўшимчаларни ўзлаштириш тартибига таъсир қилувчи семантик, шаклий мураккаблик ва қўшимчанинг қўлланиш частотаси каби хусусиятларга оид илмий хулосалардан 2017-2020 йилларда бажарилган “Development of the interdissiplinary Master program on Computional Linguistics at Central Asian Universities” номли ERASMUS CLASS лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2021 йил 6 сентябрдаги 01/4-1463-сон маълумотномаси). Натижада, Лойиҳа доирасида бажарилган силлабуслар ҳамда тайёрланган дарслик қўшимчаларнинг лингвистик таҳлили билан тўлдирилишига асос бўлган;
бола нутқида фаол қўлланувчи қўшимчалар, ўзбек тилини чет тили сифатида ўзлаштираётган чет эллик талабалар нутқидаги қўшимчаларнинг лингвистик таҳлили ҳақидаги илмий-назарий маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясида “O‘zbekiston” телеканали орқали эфирга узатилган илмий-маърифий кўрсатувлар, хусусан, “Oydin hayot live”, “Ta’lim va taraqqiyot” кўрсатувларини тайёрлашда самарали фойдаланилган (Ўзбекистон телерадиокомпаниясининг 2021 йил 5 июлдаги 02-13-1130-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу телекўрсатувларнинг мазмуни илмий далиллар билан бойитилган.