Мирсайдуллаев Мирзоулуғбек Мирмаҳмудовичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Юқори хатар гуруҳини ташкил қилувчи ОИВ билан инфицирланган аҳоли орасида предгипертензия ва артериал гипертензиянинг тарқалиши, клиник кечиши, фармакотерапияси, профилактикаси хусусиятлари», 14.00.06–Кардиология (тиббиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Tib156.

Илмий раҳбар: Мамасалиев Неъматжон Солиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти, DSc.27.06.2017.Tib.31.01.

Расмий оппонентлар: Камилова Умида Кабировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Тулабаева Гавҳар Миракбаровна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.

Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: ОИВ билан инфицирланган аҳоли ўртасида предгипертензия ва артериал гипертензиянинг тарқалиши, клиник кечиши, фармакотерапияси хусусиятларини баҳолаш ва ОИВ билан инфицирланган аҳолида артериал гипертензиянинг профилактикаси усулини ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор Фарғона водийсидаги ОИВ билан инфицирланган аҳолининг турли гуруҳларида предгипертензия ҳамда артериал гипертензия шаклланишини ва эпидемиологик жараённинг хусусиятлари аниқланган;

илк бор ОИВ билан инфицирланган аҳолида артериал гипертензия ва предгипертензиянинг профилактикаси самарадорлигини назорат қилиш, аҳолининг артериал гипертензия тўғрисидаги хабардорлиги ва ўз соғлиғига муносабатнинг пастлигини ҳисобга олган ҳолда амалга ошириш самарали бўлиши исботланган;

Фарғона водийсидаги ОИВ билан инфицирланган аҳолида предгипертензия ва артериал гипертензияга нисбатан ноқулай эпидемиологик шароитларнинг шаклланиши/кучайиб бориши бўйича популяцион қонуниятларга эгалиги ва ОИВ билан инфицирланган популяцияни турли гуруҳларида артериал гипертензиянинг хавф омилларининг тарқалиши аниқланган;

Фарғона водийси шароитида ушбу популяция орасида предгипертензия ва артериал гипертензия башоратининг яхшиланишига катта ҳисса қўшувчи мукаммаллаштирилган донозологик ташхислаш технологияси ва юқори қон босимининг бирламчи ҳамда иккиламчи профилактикаси алгоритми ишлаб чиқилган;

фармакоэпидемиологик назоратнинг узоқ вақт қўлланиши юқори қон босими  фармакотерапияси самарадорлиги кўрсаткичлари ва мақбуллигининг яхшиланишига сабаб бўлиши исботланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:

ОИВ аҳолида артериал гипертензияни эрта ташхислаш ва профилактикасининг оптимал усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий-тадқиқот натижалари асосида:

«Новые технологии донозологической диагностики, первичной и вторичной профилактики повышенного артериального давления у ВИЧ-позитивного населения» мавзусида услубий тавсиянома ишлаб чиқилган ва тасдиқланган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 22 апрелдаги 8н-п/62-сон маълумотномаси). Олинган натижалар асосида ОИВ билан инфицирланган беморларда юқори қон босимини эрта аниқлаш, хавф омилларини бартараф этилишида ижобий самарага эришишга имкон яратган.

ОИВ шахсларда артериал гипертензиянинг эрта ташхисланиши, профилактика ва даволаш самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан Наманган ва Андижон ОИТСга қарши кураш марказлари, Наманган вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Наманган вилоят кардиология маркази, РШТЁИМ Наманган филиали, 2-сон ва 4-сон шаҳар поликлиникаларига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 18 майдаги 8Н-д/36-сон ва 2016 йил 13 сентябрдаги 8д-3/74-сон  маълумотномалари). Тадқиқот натижалари ОИВ билан инфицирланган беморларда юқори қон босимининг эрта ташхисланиши ва профилактикаси, фармакотерапияни оптималлаштиришга ёрдам беради, ОИВ билан инфицирланган беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилайди, гипертензив юрак қон-томир асоратлари сонини 40%гача камайтириш имконини берган.