Мухиддинов Анвар Ғофирович
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Тафаккур ва тил когнитив жараёнларининг уйғунлиги  маданият контентини вербал идентификациялаш негизи сифатида, 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компьютер лингвистикаси (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3. DSс/Fil246.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Илмий маслаҳатчи:  -
Расмий оппонентлар: 
Набиева Дилора Абдулхамидовна, филология фанлари доктори, профессор.
Попова Татьяна Игоревна, филология фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Галиева Маргарита Рафаэловна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон миллий университети.            
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тил ва тафаккурнинг когнитив механизмларини тилнинг уч босқичли тизимида шаклланиши ва маданият контентини идентификациялаш асоси сифатида воқе бўлиш жараёнини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
тилнинг биопсихосоциал ҳодиса сифатида Ципф қонуни - таркорланиш (ранг) даражасининг n-кўрсаткичида акс этиши, Миллернинг қисқа муддатли хотира ҳажми 7 ± 2 элементга тенглиги  қонуни каби табиат, мантиққа оид силлогизмнинг 256 та модуси ва ижтимоий борлиққа хос ворисийлик ва янгиланиш, ижтимоий асос, илгарилама доиравий айланиш қонунлари негизида шаклланиши ва амал қилиши исботланган; 
қобиқости соҳада жойлашган генетик субстанциянинг уч ўлчамли моддий, энергетик ва информацион нейрон тузилмалари мия қобиғида (неокортексда) тил белгиларини ижтимоий онг соҳасида мавжуд лингвистик ва маданий кодларга мутаносиб равишда шакллантиришдаги устуворлиги далилланган; 
нейролингвистика таълимотлари асосида вербал ахборотни биофизиологик, психологик ва ижтимоий-маданий даражаларда  релевант равишда қабул қилиш, қайта ишлаш ва нутқ актида алмашинишнинг узвий боғланиши босқичлар ўртасидаги алоқалар мультиплексация тарзида кечиши аниқланган; 
когнитив тилшунослик ва нейролингвистика туташувида нутқ афазияларини ташхис қилиш, даволаш ва реабилитация қилишнинг самарали усуллари, болалар ва катталарда мавжуд бўлган нутқ афазиялари бўйича тиббий атамалар луғатини тузиш, нутқ нуқсонларини ижтимий коррекция қилишнинг логопедик усулларига қўйиладиган талаблар асосланган; 
табиий тилнинг квазисемиотик тизим сифатида сунъий тиллар ва сунъий ақлдан мутлақ  устунликка эга экалиги, ҳар қандай энг мукаммал ахборот технологиялари ва дастурлаш тиллари табиий тилнинг негизида аналог сифатида яратилиши, ахборот тизимлари табиий ақлдан мутлақ устуворликка эришиши кутилаётган технологик сингулярлик даврида (футурологик башоратларга кўра 2045 й.) ҳам сақланиб қолиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқотнинг назарий хулосалари ва амалий натижалари асосида:
когнитив тилшунослик ва нейролингвистика туташувида нутқ афазияларини ташхис қилиш, даволаш ва реабилитация қилишнинг самарали усуллари, болалар ва катталарда мавжуд бўлган нутқ афазиялари бўйича  тиббий атамалар луғатини тузиш, нутқ нуқсонларини ижтимий коррекция қилишнинг логопедик усулларига қўйиладиган талабларни яратишага оид маълумотлардан 2017-2020 йилларда Давлат илмий-техник дастурлари доирасида амалга оширилган ОТ–Ф1–100 “Имконияти чекланган болаларнинг ижтимоий-ижодий фаолиятини такомиллаштиришнинг назарий ва амалий асослари” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Фарғона давлат университетидан 2021 йил 12 апрелдаги 01-1262-сон   маълумотнома). Натижада тил дефектларини инобатга олган ҳолда, бундай нуқсонли болаларни реабилитация қилишнинг самарали усуллари ишлаб чиқилган ;
қобиқости соҳада жойлашган генетик субстанциянинг уч ўлчамли моддий, энергетик ва информацион нейрон тузилмалари мия қобиғида (неокортексда) тил белгиларини ижтимоий онг соҳасида мавжуд лингвистик ва маданий кодларга мутаносиб равишда шакллантиришдаги устуворлигига оид материаллардан А.С.Пушкин номли  рус тили Давлат институтининг магистрантларига “Сиёсий лингвистика” фанини ўқитишда фойдаланилган (Россия Федерацияси А.С.Пушкин номли Давлат рус тили институтининг 2021 йил 20 майдаги С-3-1-сон маълумотномаси). Натижада фаннинг илмий-метологик савиясини оширишга эришилган; 
табиий тилнинг квазисемиотик тизим сифатида сунъий тиллар ва сунъий ақлдан мутлақ  устунликка эга экалиги, ҳар қандай энг мукаммал ахборот технологиялари ва дастурлаш тиллари табиий тилнинг негизида аналог сифатида яратилиши оида маълумотлардан Санкт-Петербург Давлат университети магистрантларига “Рус тили хорижий тил сифатида” фанини ўқитишда фойдаланилган (Россия Федерацияси Санкт-Петербург давлат университетининг 2021 йил 17 майдаги маълумотномаси). Натижада магистрантларни тил назариясининг долзарб масалалари билан таништириш, уларнинг илмий-назарий тайёргарлик даражасини оширишга муваффақ бўлинган;
тилнинг уч босқичли кодлаштириш тизимини  унинг биопсихосоциал мақомини акс эттирувчи антропоцентрик парадигма асосида ўрганишни кўзда тутувчи нейролингвистик ёндашувга оид маълумотлардан Қозон Федерал университети филология факультетидаги рус тили ва маданиятлараро комуникациялар кафедрасининг ўқитувчилари томонидан магистрантлар учун машғулотлар ўтишда фойдаланилган (Қозон Федерал университетининг  2021 йил 30 сентябрдаги 2М 10.03-3009201/01-сон маълумотномаси). Натижада машғулотларнинг илмий-назарий савиясини оширишга эришилган;
тилнинг биопсихосоциал мақомини акс эттирувчи когнитив тилшунослик ва нейролингвистика туташувида тиббиётчилар билан илмий ҳамкорлик доирасида олинган маълумотлардан Республика тез ёрдам илмий Марказининг Фарғона филиалида фойдаланилган (Республика тез ёрдам илмий Марказининг Фарғона филиали 2021 йил 16 апрелдаги 01-08/219-сон маълумотномаси) Натижада нутқ-когнитив қобилиятини йўқотган беморларга ташхис қўйишда лаборотория маълумотлари билан бир қаторда тилнинг хусусиятларини инобатга олган ҳолда тезкор ташҳис қўйиш ва даволаш чораларни қўллаш имкониятини оширишга эришилган;
Республика тез ёрдам илмий Марказининг Фарғона филиали ходимлари билан ҳамкорликда тайёрланган “Русча-ўзбекча когнитив – нутқ патологияларига оид тиббий атамаларнинг қисқача луғати” нашр қилинган (Фарғона давлат университети илмий кенгашининг 2021 йил  1 мартдаги 5 сон байённомаси). Натижада тиббиёт институти ўқув адабиётлар фонди янги қўлланма билан тўлдирилган;
икки ва уч тилли луғатлар, жумладан, “Замонавий фразеологик бирликларнинг инглизча-русча-ўзбекча луғати” (Фарғона давлат университети илмий кенгашининг 2020 йил 29 августдаги 1-сон баённомаси, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги интеллектуал мулк агентлигининг DGU 09899-сон муаллифлик гувоҳномаси) Натижада университетларнинг ўқув адабиётлари фонди янги лексикографик нашр билан тўлдирилган;
янги типдаги “Инглизча-ўзбекча фреймлар луғати” (Фарғона давлат университети илмий кенгашининг 2021 йил 30 июндаги 9-сон йиғилиши байённомаси), “Англо-русский словарь фреймов” (Москва, “Де Либри” нашриёти, 2021) тузилган ва интернет сайтлари орқали  фойдаланувчиларга тақдим этилган.