Sayt test rejimida ishlamoqda

Муминова Нилуфар Абдураҳмоновна 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Темурийлар даври антропонимиясининг лексик-семантик хусусиятлари”, 10.00.01-Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Fil686.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.70.01.
Илмий раҳбар: Жабборов Хўжамурод, филология фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса: Қарши давлат университети.
Расмий оппонентлар: Умурқулов Бекпўлат, филология фанлари доктори; Қиличев Байрамали Эргашевич, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот:  Фарғона  давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Салоҳиддин Тошкандийнинг “Темурнома” асарида қўлланган антропонимик бирликларни лексик-семантик жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Темурнома” асари матнида қўлланган 443 та антропонимик бирликларнинг 423 таси эркаклар, 20 таси хотин-қизлар исмлари эканлиги ҳамда уларнинг этимологияси асарда қўлланилган антропонимлар асосида аниқланган;
ўзбек ономастикасида “тарихий антропонимика”, ”тарихий  антропонимия” ва “тарихий антропоним” тушунчаларнинг қўлланганлиги ва англатган маъноларига янги  изоҳлар берилганлиги, уларнинг лисоний хусусиятлардан ташқари тарихий, этнографик, этикавий ва эстетик, диний-мифологик маълумотларни ҳам ўзида мужассам этганлиги “Темурнома” асаридан йиғилган антропонимлар асосида далилланган;   
“Темурнома” асаридаги антропонимлар қайси сулолага мансублигига кўра етти туркумга ажратилиши,  исм қўйиш ўша давр анъаналаридан келиб чиққанлиги, бу даврда фарзандларга  шарқона,  туркона  киши исмлари қўйилганлиги темурийлар даври акс этган манбаларда қўлланган антропонимик  бирликлар асосида  аниқланган; 
тахаллуслар тиллар ва халқлар ҳамкорлигини кўрсатувчи лисоний далил эканлиги, ўзбек халқини форс-тожик ва араблар билан ҳамкорлиги тахаллусларда ҳам акс этиши “Темурнома” матнидаги тахаллусларда арабий сўзлар, форсча сўзлар ва қўшимчалар кўпроқ учраши далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Темурийлар даври манбаларида қўлланган антропонимик бирликларнинг лексик-семантик тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек ономастикасида “тарихий антропонимика”, ”тарихий антропонимия” ва “тарихий антропоним” тушунчаларининг қўлланиши ва англатган маъноларини изоҳлаш орқали уларнинг лисоний хусусиятлардан ташқари, қимматли тарихий, этнографик, этикавий ва эстетик, диний-мифологик маълумотларни ҳам мужассам этиши кўрсатиб берилганлигига оид хулосаларидан ФА-Ф1-Г003 рақамли “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (ЎзР Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 20 майдаги 17.01/104-сон маълумотномаси). Натижада антропонимик бирликларнинг изоҳларини бойитиш, мукаммаллаштириш имконини берган;
“Темурнома” ва темурийлар даври акс этган манбаларда қўлланган антропонимик бирликлар лексик-семантик жиҳатдан тасниф қилиниб, асар-даги антропонимлар ўзининг қайси сулолагага мансублик хусусиятларига кўра етти гуруҳга ажратилиб, уларнинг сулолавий хусусиятларига кўра таснифи ўша давр ижтимоий-сиёсий, маърифий-маънавий, диний-исломий ҳаёти билан боғлиқ номлар эканлиги аниқланишига оид хулосаларидан Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг “Қашқадарё ахбороти” информацион дастури ва “Мунозара” таҳлилий эшиттиришларининг сцена-рийларини тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё вилояти телерадиоком-паниясининг 2021 йил 12 октябрдаги 841-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатув ва эшиттиришлар мазмунининг маърифий ва амалий жиҳатдан бойиш имконини берган;
“Темурнома” асари матнида қўлланган 443 та антропонимик бирликлар шундан 423 та эркаклар, 20 та хотин-қизлар исмлари эканлигини аниқлаш орқали тизимлаштирилган, тартибга солинган, антропонимларнинг этимоло-гияси, уларнинг лисоний ва нолисоний омиллари белгиланиши билан боғлиқ илмий хулосалардан “Темурнома” асаридаги антропонимларнинг изоҳли луғати” (ISBN 978-9943-7704-0-9) номли луғатни нашрга тайёрлашда фойдаланилган. Натижада асардаги киши исмларнинг маънолари лексик-семантик жиҳатдан аниқлаш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish