Карабаева Барно Бобир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инглиз ва ўзбек тилларида кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг когнитив-прагматик хусусиятлари», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили), (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Fil1808.
Илмий раҳбар: Сиддиқова Ирода Абдузухуровна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Ғанишер Худойқулович, филология фанлари доктори, профессор; Асқарова Шахноза Камолиддиновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Етакчи ташкилот: А.Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг чоғиштирма аспектда когнитив ва прагматик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шахс нутқий фаолиятининг перцептив (идрок) ва тафаккур қилиш жараёни билан узвий боғлиқлиги когнитив тилшуносликнинг «таксономик модел» ва прагматиканинг «коммуникатив регистрлар» каби аспектлари орқали далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг таксономик модели тилга доир актуаллашув механизми, профиллашувнинг когнитив механизмлари, концептуал метафора, концептуал метонимия, генерализация каби динамик кўрсаткичларнинг функциявий категориялашуви асосида ишлаб чиқилган; 
«КЎРИШ СЕЗГИСИ» концептининг вербализацияси лисоний механизмларнинг прагматик жиҳатдан тасвирий-тавсифий, волюнтив ва  реактив жамланмалар каби ўхшаш ва когнитив жиҳатдан актуаллашув, профиллашув, қайта категориялаш каби фарқли хусусиятларини аниқлаш орқали асосланган;
перцептивликни тасвирлашга йўналтирилган лексиканинг дискурсда воқеланишининг инсон тафаккури ва идрокининг прагматик даражаланиши мезонларига мос келиши тасвирий-тавсифий, волюнтив ва реактив коммуникатив регистрлар орқали далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг когнитив-прагматик хусусиятларининг тадқиқи бўйича олинган натижалар асосида:
кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг когнитив тилшунослик нуқтаи назаридан семантик деривацион хусусиятлари ва инглиз ва ўзбек тилларида кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг семантик, семантик-стилистик, когнитив ва прагматик моҳияти, шунингдек, кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг маъноларини луғатларда ифодалашнинг қиёсий таҳлилига оид материаллар ва илмий натижалардан Ўзбекистон Республикаси маданият вазирлигининг 2019-2020 йилларда Ўзбекистон Республикасида миллий маданиятни янада ривожлантириш концепциясини амалга ошириш бўйича «йўл харитаси» доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият Вазирлигининг 2020 йил 26 октябрдаги 01-12-20-4748-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга тадбиқ этилиши юзасидан эришилган ижобий натижалар «йўл харитаси» доирасида ўз аксини топган;
кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг семантик майдони тиллараро аспектларда ўрганилганлиги, хусусан генетик жиҳатдан ўзаро қардош бўлмаган тилларнинг перцептив сферасини чоғиштирув асосида таҳлил қилиниши феълнинг семантик назариясини янада ривожланиши учун муҳим омил бўлиши аниқланиб, ишлаб чиқилган таксономик модел ва коммуникатив жамланмаларга оид илмий натижалар Андижон давлат университетида 2017 2021 йилларда бажарилиши мўлжалланган ОТ-Ф1-18 рақамли «Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чиқиш» мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойихаси доирасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 14 июндаги 39-08-1272-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга тадбиқ этилиши юзасидан эришилган ижобий натижалар инновацион лойиҳа доирасида ўз аксини топган;
инглиз ва ўзбек тилларида кўриш сезгисини ифодаловчи феълларни когнитив ва прагматик аспектларда комплекс равишда қиёсий-чоғиштирма ўрганишга бағишланган диссертациянинг илмий натижалари, амалий таклиф ва тавсияларидан Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2015-2017 йилларда бажарилиши мўлжалланган «Европа Иттифоқининг ERASMUS+ дастури 561624 EPP-1-2015-1-UK-EPPKA2CBHESP: «Internationalization and Modernization of Education and Processes in the Higher Education of Uzbekistan» номли лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 16 июндаги 1298/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида шахснинг нутқий фаолияти, унинг перцептив (идрок) ва тафаккур қилиш жараёни билан узвий боғлиқлиги когнитив-прагматик ёндашувлар таҳлили асосида аниқланганлигига оид материаллар тадқиқот доирасида олинган хулосалар соҳавий терминшунослик ва луғатшунослик ҳамда халқаро маълумот алмашинуви тизими самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
шахснинг нутқий фаолияти, унинг перцептив идрок ва тафаккур қилиш жараёни билан узвий боғлиқлиги когнитив-прагматик ёндашувлар таҳлили асосида аниқлангани, инглиз ва ўзбек тилларидаги кўриш сезгисини ифодаловчи феълларнинг семантик майдони тиллараро аспектларда ўрганилгани, генетик жиҳатдан ўзаро қардош бўлмаган тилларнинг перцептив сферасини чоғиштирув асосида таҳлил этиш феълнинг семантик назариясини янада ривожланиши учун муҳим омил бўлиши аниқланган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2021 йил 22 июндаги 01-03/851-сон маълумотномаси). Натижада таксономик модел ва коммуникатив регистрлар ишлаб чиқилган, жахон ва ўзбек адабиёти дурдона асарларининг илмий тадқиқи билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилишда қўлланилган;
инглиз ва ўзбек тилларида кўриш сезгиси концептининг ўхшаш ва уникаллик жиҳатлари концептуал-таксономик таҳлил методи ёрдамида очиб берилганлигига оид илмий натижалар, амалий тавсиялардан Алишер Навоий номидаги Ўзбек тили ва адабиёти университетининг «Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл атвори ва миллий тимсоллар тасвири) поэтик луғатини яратиш» номли инновацион лойихаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг 2021 йил 22 июндаги 02-15/3604-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга тадбиқ этилиши юзасидан эришилган ижобий натижалар инновацион лойиҳа доирасида ўз аксини топган.