Sayt test rejimida ishlamoqda

Бабаходжаева Лобар Гафурджановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантириш жараёнида аралаш таълим моделини жорий этишнинг назарий ва амалий асослари” мавзусидаги 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (информатика) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.DSc/Ped215.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти.
Илмий маслаҳатчи: Усаров Жаббор Эшбекович, педагогика фанлари доктори (DSc).
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти,  DSc.03/30.04.2021.Ped.82.03. 
Расмий оппонентлар: Эргашов Мухаммадрасул, техника фанлари доктори, профессор; Шахзода Абдуллаева, педагогика фанлари доктори, профессор; Уразова Марина Батыровна, педагогика фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак ўқитувчиларнинг педагогик компетентлигини ривожлантириш жараёнида аралаш таълим моделини жорий этиш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
аралаш таълим шароитида талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришнинг методик хусусиятлари анъанавий, масофавий ва Интернет орқали мустақил таълим олишнинг интегратив шаклларининг касбий тайёргарлик жараёнини жадаллаштиришга доир ташкилий, аналитик, диагностик, прогностик, лойиҳавий фаолият билан горизонтал ва вертикал даражада бойитиб боришнинг аутопедагогик имкониятларини кенгайтириш орқали аниқлаштирилган;
талабаларнинг  педагогик компетентлигини ривожлантиришнинг методик тузилмаси касбий тайёргарлик жараёнининг мотивацион, когнитив, фаолиятга доир, аксиологик, акмеологик, рефлексив компонентларини аралаш таълимни ташкил этишнинг ўқитиш технологияларини эркин ва мақбул танлаш, идентив мақсадни белгилаш, Блум таксономиясининг анализ, синтез, баҳолаш босқичларини электрон тарзда трансляциялаш шароитида таълим муҳитини динамик тарзда ўзгартириб бориш тамойиллари билан қайта алоқага киришув даражаси барқарорлигини ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилган;
талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришнинг технологик модели ўқув материалларнинг йирик блокларга бирлаштириш орқали электрон кўринишда ўқитиш (Replacement), электрон ресурслардан фойдаланиш орқали анъанавий таълимни ташкил этиш (Supplemental), электрон таълим орқали ўқув дастурларини ўзлаштириш (Emporium), индивидуал эҳтиёжлар асосида аудиторияда ва электрон ўқитишга доир машғулотларни мустақил равишда уйғунлаштириш (Buffet) моделларини миллий кредит-модуль тизимига адаптивлик даражасини таъминлаш орқали такомиллаштирилган;
талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришда аралаш таълим моделини жорий этишнинг методик шартлари электрон таълим ресурслари билан ишлашда талабаларнинг индивидуал эҳтиёжларини максимал ҳисобга олиш, шахсга йўналтирилган таълимнинг мослашувчанлиги ва қулайлиги, коммуникатив, информацион ва ижтимоий компетенцияларни ривожлантирувчи асинхрон ва синхрон кўринишдаги ўқув жараёнида коллаборативликни таъминлаш, ўқув-билиш фаолиятининг автономлигини қўллаб-қувватлаш орқали мустақил таълим самарадорлигини оширишнинг дидактик тизимини ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилган;
аралаш таълим шароитида талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришга кластерли ёндашувни татбиқ этишнинг педагогик механизмини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар очиқ таълим ресурсларининг (Google for Education) “ўгирилган синф” технологияси (Flipped Classroom)ни тайёрлов, аудитория иши, мустақил таълим билан синхрон коммуникацияга киришув даражаси интерактивлиги ва рефлексивлигини бевосита ҳисобга олиш орқали ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Аралаш таълим шароитида талабаларнинг компетентлигини ривожлантириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
аралаш таълим шароитида талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришнинг методик хусусиятларини анъанавий, масофавий ва Интернет орқали мустақил таълим олишнинг интегратив шаклларининг касбий тайёргарлик жараёнини жадаллаштиришга доир ташкилий, аналитик, диагностик, прогностик, лойиҳавий фаолият билан горизонтал ва вертикал даражада бойитиб боришнинг аутопедагогик имкониятларини кенгайтириш орқали аниқлаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 187-сон “Умумий ўрта ва ўрта махсус, касб – ҳунар таълимининг давлат таълим стандартларини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарори билан тасдиқланган информатика ва ахборот технологиялари фанидан ўқувчиларда компетенцияларни шакллантиришга йўналтирилган Давлат таълим стандартини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими маркази ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 8 ноябрдаги 01/11-01/9-1570-сон маълумотномаси). Натижада, аралаш таълим шароитида бўлажак педагогларда касбий компетенцияларни ривожлантириш тизими такомиллаштирилган;
талабаларнинг  педагогик компетентлигини ривожлантиришнинг методик тузилмаси касбий тайёргарлик жараёнининг мотивацион, когнитив, фаолиятга доир, аксиологик, акмеологик, рефлексив компонентларини аралаш таълимни ташкил этишнинг ўқитиш технологияларини эркин ва мақбул танлаш, идентив мақсадни белгилаш, Блум таксономиясининг анализ, синтез, баҳолаш босқичларини электрон тарзда трансляциялаш шароитида таълим муҳитини динамик тарзда ўзгартириб бориш тамойиллари билан қайта алоқага киришув даражаси барқарорлигини ҳисобга олиш орқали аниқлаштиришга доир таклиф ва тавсиялар 7, 8, 9-синф ахборот технологиялар фани мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими маркази ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 8 ноябрдаги 01/11-01/9-1570-сон маълумотномаси). Натижалар ўқувчиларда таянч ва фанга оид компетенцияларни шакллантириш ҳамда фанни ўқитиш сифатини оширишга хизмат қилган; 
талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришда аралаш таълим моделини ўқув материалларнинг йирик блокларга бирлаштириш орқали электрон кўринишда ўқитиш, электрон ресурслардан фойдаланиш орқали анъанавий таълимни ташкил этиш, электрон таълим орқали ўқув дастурларини ўзлаштириш, индивидуал эҳтиёжлар асосида аудиторияда ва электрон ўқитишга доир машғулотларни мустақил равишда уйғунлаштириш моделларини миллий кредит-модуль тизимига адаптивлик даражасини таъминлаш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Полша миллий академик алмашинув агентлиги (NAWA) ва Ўзбекистон ҳамкорлигидаги PPI/APM/2019/1/00004 – рақамли Халқаро “3D Digital Silk Road” номли амалий лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Чирчиқ давлат педагогика институтининг 2021 йил 10 ноябрдаги 1935-сон маълумотномаси). Натижада, педагогик кластерни ривожлантиришда аралаш таълим технологияларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга эришилган;
талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришнинг методик шартларини электрон таълим ресурслари билан ишлашда талабаларнинг индивидуал эҳтиёжларини максимал ҳисобга олиш, шахсга йўналтирилган таълимнинг мослашувчанлиги ва қулайлиги, коммуникатив, информацион ва ижтимоий компетенцияларни ривожлантирувчи асинхрон ва синхрон кўринишдаги ўқув жараёнида коллаборативликни таъминлаш, ўқув-билиш фаолиятининг автономлигини қўллаб-қувватлаш орқали мустақил таълим самарадорлигини оширишнинг дидактик тизимини ишлаб чиқиш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан “Бошланғич таълим педагогикаси, инновация ва интеграцияси” дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Олий, ўрта махсус ва профессионал таълим йўналишлари бўйича ўқув-усубий бирлашмалар фаолиятини мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2021 йил 11 ноябрдаги 11/11-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда педагогик компетентликни ривожлантиришда аралаш таълим технологияларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга эришилган;
аралаш таълим шароитида талабаларнинг педагогик компетентлигини ривожлантиришга кластерли ёндашувни татбиқ этишнинг педагогик механизмини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар очиқ таълим ресурсларининг “ўгирилган синф” технологиясини тайёрлов, аудитория иши, мустақил таълим билан синхрон коммуникацияга киришув даражаси интерактивлиги ва рефлексивлигини бевосита ҳисобга олиш орқали ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялардан ПЗ-2017927124 рақамли “Таълим муассасаларида ҳамкорлик асосида педагогик фаолиятни ривожлантириш” амалий лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2021 йил  12 августдаги 02-07-2036/04-сон далолатномаси). Натижада, педагогик фаолиятни ривожлантиришда аралаш таълим технологиясидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish