Усмонова Шаҳодат Абдураҳимовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Медиадискурсда газета тили тенденциялари (ўзбек ва инглиз тиллари мисолида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Fil1238,
Илмий раҳбар: Тешабаева Дилфуза Муминовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Ғанишер Худайқулович, филология фанлари доктори, профессор; Одилов Ёрқинжон Раҳмоналиевич, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилларида газета-публицистикасида стандартлик ва экспрессивлик тенденцияларининг  дискурсив хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
медиаматннинг дискурсив таҳлили доирасида газета матни стандартлик тенденциясининг ахборий ва таҳлилий жанрларда клише ва штамплардан юқори даражада фойдаланишга боғлиқлиги, ўзбек ва инглиз газеталаридаги воқеалар ривожи уларнинг ижтимоий аҳамиятидан келиб чиққан ҳолда ёритилиши ва бу жараёнда ижтимоий-сиёсий лексика ва профессиона-лизмларни штамплар қаторига киритиш қўлланилиш частотаси билан белгиланиши асосланган;
ўзбек ва инглиз тилларида матннинг дискурсив аспекти ахборий-коммуникатив ҳамда тил меъёрларига мувофиқ ҳолда маълум бир контекстда стандартлашган сўз бирикмаларининг сўз туркумлари доирасида ясалиш моделларининг ўзбек тилида от+феъл, сифат+от бирикуви, инглиз тилида эса verb+preposition+noun, adjective+noun, verb+article+noun сермаҳсул бирикувида амалга оширилиши исботланган;
газета матнларида кириш сўзлардан фойдаланиш жанр спецификаси билан боғлиқлиги, хусусан бу кўрсаткич ўзбек газеталарида ахборий (стандарт матнлар) ва бадиий-публицистик жанрларида,  инглиз газета матнларида эса кириш сўзларнинг қўлланилиш даражаси таҳлилий жанр материалларида юқори эканлиги аниқланган;
турли метафорик гуруҳлар (ҳарбий, спорт, тиббий, театр ва кино санъатига оид сўзлардан иборат метафора)га оид сўз ва сўз бирикмаларининг ҳам ўзбек, ҳам инглиз газета матнларида қўлланилиши мутаносиб эканлиги ҳамда замонавий ўзбек ва инглиз тилларидаги газета матнида кузатилаётган антистандартлик ва антиэкспрессивлик ҳодисаси услубий принципга бўйсуниши ва антиэкспрессивлик ҳодисаси ўзбек газета матнларида, антистандартлик ҳодисаси эса инглиз газета матнларида устун эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларнинг жорий қилиниши. Медиадискурсда газета тили тенденциялари (ўзбек ва инглиз тиллари мисолида) бўйича олиб борилган тадқиқотларнинг илмий натижалари асосида:
медиаматннинг дискурсив таҳлили доирасида газета матнининг стандартлик тенденцияси жумладан, ахборий ва таҳлилий жанрларда клише ва штамплардан юқори даражада фойдаланишга боғлиқлиги, ўзбек ва инглиз газеталаридаги воқеалар ривожи уларнинг ижтимоий аҳамиятидан келиб чиққан ҳолда ёритилиши ва бу жараёнда ижтимоий-сиёсий лексика ва профессионализмларни штамплар қаторига киритиш уларнинг қўлланилиш частотаси билан белгиланишига асосланиши каби илмий натижалардан Ўзбекистон Республикаси Президенти Админстрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги томонидан нашр қилинган журналистика соҳасида 10 томлик қўлланманинг «Медиалингвистика ва таҳрир» номли китоби 3-жилдида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти Админстрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигининг 2021 йил 27 январдаги 05/2-365-сон маълумотномаси). Натижада медиа тилининг замонавий тенденциялари, хусусан стандартлик ва экспрессивликни ўзида ифода этган мисоллар, медиаматннинг дискурсив таҳлили бўйича амалга оширилган таҳлиллар мазкур манбани яратишда илмий-назарий асос бўлиб хизмат қилган;
ўзбек ва инглиз тилларида матннинг дискурсив таҳлили ахборий-коммуникатив ҳамда тил меъёрларига мувофиқ амалга оширилиши ва тил воситаларини танлаш коммуникатив жараён билан боғлиқлиги, стандартлашган сўз бирикмаларининг сўз туркумлари доирасида ясалиш моделларининг таҳлили ўзбек тилида от+феъл, сифат+от бирикуви, инглиз тилида эса verb+preposition+noun, adjective+noun, verb+article+noun бирикуви сермаҳсул эканлигини ифодаловчи ёндашувлар ва амалий таклифлар Самарқанд давлат чет тиллар институти томонидан амалга оширилган И-204-4-5 «Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялар асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш» номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 27 майдаги 1156/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижаларнинг қўлланилиши лойиҳа доирасида яратилган дарслик, ўқув-услубий мажмуа, услубий қўлланма, виртуал ресурсларни энг сўнгги маълумотлар ва адабиётлар билан бойитишда муҳим асос бўлган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги газета матнларида кириш сўзлардан фойдаланиш газета жанр спецификаси билан боғлиқлиги, ўзбек газеталарида бу кўрсаткич ахборий (стандарт матнлар) ва бадиий-публицистик жанрларда кенг қўлланилиши билан аҳамиятли эканлиги, инглиз газета матнларида кириш сўзларнинг қўлланилиш даражаси таҳлилий жанр материалларида юқори эканлиги сингари тадқиқот натижаларидан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети ҳузуридаги Республика илмий-амалий инновацион маркази тингловчилари учун «Филология ва тилларни ўқитиш (инглиз тили)» таълим йўналиши 3.1. Коммуникатив тилшунослик ва тил компетенциялари модулини ўқитишда ҳамда «Таржима назарияси ва амалиёти (тиллар бўйича)» таълим йўналишида 3.5. «Таржиманинг лингвистик ва экстралингвистик таҳлили» модуллари бўйича ўқув дастури ва ўқув-услубий мажмуаларини тузишда фойдаланилган  (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети ҳузуридаги Чет тилларини ўқитишнинг инновациявий методикаларини ривожлантириш республика илмий-амалий марказининг 2021 йил 2 февралдаги 10-06/06-сонли маълумотномаси). Натижада яратилган ўқув дастури ва ўқув-услубий мажмуалар марказ тингловчиларининг таржимашунослик ва коммуникатив тилшунослик модулларининг интеграциялашувининг аҳамияти, газета тилининг замонавий тенденциялари асосида матн тузиш хусусиятлари, матннинг дискурсив таснифи борасидаги билимларини янада оширишга бевосита хизмат қилган;
турли метафорик гуруҳлар (ҳарбий, спорт, тиббий, театр ва кино санъатига оид сўзлардан иборат метафора)га оид сўз ва сўз бирикмаларининг ҳам ўзбек, ҳам инглиз газета матнларида қўлланилиши мутаносиб эканлиги ҳамда замонавий ўзбек ва инглиз тилларидаги газета матнида кузатилаётган антистандартлик ва антиэкспрессивлик ҳодисаси услубий принципга бўйсуниши ва антиэкспрессивлик ҳодисаси ўзбек газета матнларида, антистандартлик ҳодисаси эса инглиз газета матнларида устун эканлиги ҳақидаги илмий натижалардан Тошкент шаҳридаги Лал Баҳодур Шастри номидаги Ҳинд маданият маркази томонидан тайёрланган ўқув адабиётларида фойдаланилган (Тошкент шаҳридаги Лал Баҳодур Шастри номли Ҳинд маданият марказининг 2021 йил 23 августдаги 35-сон маълумотномаси). Натижаларнинг қўлланилиши орқали ўқув адабиётларини яратишда матн тузиш ва унга услубий ҳамда образли баҳо беришда замонавий газета тилининг стандартлик ва экспрессивлик тенденцияларининг ўрни муҳимлиги, троп ва фигуралардан фойдаланиш матннинг экспрессивлигини оширишда ва  оммавий аудиторияни кенг жалб қилишда ўзига хос вазифани бажариши кўрсатиб ўтилган.