Мируктамова Феруза Лутфуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Вояга етмаганлар одил судловининг халқаро стандартлари”, 12.00.10 – Халқаро ҳуқуқ (юридик фанлар). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Yu54.
Илмий раҳбар: Исмаилов Баходир Исламович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.  
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Умарахунов Иркин Мирзахидович, юридик фанлар доктори, профессор; Ганибаева Шахноза Каримбердиевна, юридик фанлар номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади вояга етмаганлар одил судлови халқаро стандартларига доир халқаро-ҳуқуқий ва миллий қонунчилик тизимини такомиллаштириш ва замон талабларига мувофиқлаштиришга оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
вояга етмаган қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик ҳолларининг олдини олишни назарда тутувчи ҳимоя ордерини бериш, тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахсга ҳимоя ордерининг нусхаси берилишига оид тартибни қонунчиликда белгилаб қўйиш зарурлиги асосланган;
тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчи вояга етмаган қизларнинг ҳимоя ордерини олиш тўғрисидаги ариза билан шахсан мурожаат қилишига оид ҳуқуқи ҳамда мазкур аризанинг вояга етмаганнинг қонуний вакили ёки васийлик ва ҳомийлик органининг вакили ҳозирлигида кўриб чиқилишини қонунчиликда белгилаб қўйиш зарурлиги асосланган;
вояга етмаган қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик ҳолларининг олдини олишни назарда тутувчи ҳимоя ордерида кўрсатиладиган маълумотлар мазмунини қонунчиликда белгилаб қўйиш зарурлиги асосланган;
республика ўқув-тарбия муассасаларининг тарбияланувчиларида меҳнат кўникмалари ва мустақил ижодий фикрлаш қобилиятини шакллантириш, муассасадаги болаларнинг тиббий ва ижтимоий реабилитациясини таъминловчи чора-тадбирларни ҳамда тарбияланувчиларни касбга ўргатиш бўйича амалий меҳнат машғулотларини ташкил этишни қонунчиликда белгилаб қўйиш зарурлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Вояга етмаганлар одил судловининг халқаро стандартлари бўйича олинган илмий натижалар қуйидагиларда фойдаланилган:
БМТнинг “Бола ҳуқуқлари тўғрисида”ги Конвенциясининг 19- ва 37-моддалари талабларини миллий қонунчиликка имплементация қилиш ҳамда 2008 йил 7 январдаги “Бола ҳуқуқлари кафолатлари тўғрисида“ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 10-моддаси талабларини тўлақонли амалга ошириш мақсадида вояга етмаган қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик ҳолларининг олдини олишни назарда тутувчи ҳимоя ордерини бериш, тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахсга ҳимоя ордерининг нусхаси берилишига оид тартибни қонунчиликда белгилаб қўйиш тўғрисидаги таклифларидан 2019 йил 2 сентябрдаги “Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги ЎРҚ-561-сон қонунининг 23-моддаси 1-бандида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Демократик институтлар, нодавлат ташкилотлар ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари қўмитасининг 2019 йил 2 октябрдаги 05/1-897-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф ҳимоя ордерининг тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган шахсга, ҳимоя ордерининг нусхаси тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахсга берилиши тартибини белгилаш имконини берган;
тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчи вояга етмаганнинг ҳимоя ордерини олиш тўғрисидаги ариза билан шахсан мурожаат қилишига оид ҳуқуқи ҳамда мазкур аризанинг вояга етмаганнинг қонуний вакили ёки васийлик ва ҳомийлик органининг вакили ҳозирлигида кўриб чиқилишига оид тартибни қонунчиликда белгилаб қўйиш тўғрисидаги таклифларидан 2019 йил 2 сентябрдаги “Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги ЎРҚ-561-сон қонунининг 24-моддаси 1, 2 ва 3-бандларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Демократик институтлар, нодавлат ташкилотлар ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари қўмитасининг 2019 йил 2 октябрдаги 05/1-897-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган вояга етмаган шахсга ҳимоя ордерини олиш учун ариза билан шахсан мурожаат қилиш ҳуқуқини қонунчиликда белгилаш имконини берган;
вояга етмаган қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик ҳолларининг олдини олишни назарда тутувчи ҳимоя ордерида кўрсатиладиган маълумотлар тартибини қонунчиликда белгилаб қўйиш тўғрисидаги таклифларидан 2019 йил 2 сентябрдаги “Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги ЎРҚ-561-сон қонунининг 25-модда 1-қисмининг 1, 2 ва 3-бандларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Демократик институтлар, нодавлат ташкилотлар ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари қўмитасининг 2019 йил 2 октябрдаги 05/1-897-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган вояга етмаган шахсга бериладиган ҳимоя ордерининг мазмунини қонунчиликда белгилаш имконини берган.
республика ўқув-тарбия муассасаларининг тарбияланувчиларида меҳнат кўникмалари ва мустақил ижодий фикрлаш қобилиятини шакллантириш, муассасадаги болаларнинг тиббий ва ижтимоий реабилитациясини таъминловчи чора-тадбирларни ҳамда тарбияланувчиларни касбга ўргатиш бўйича амалий меҳнат машғулотларни ташкил этишга оид таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг  2019 йил 17 октябрдаги “Республика ўқув-тарбия муассасалари фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 880-сон қарорига оид “Республика ўқув-тарбия муассасалари тўғрисида”ги Низом 5-бандининг 2 ва 4-қисмларида, 14-бандининг 1, 2 ва 3-қисмлари ҳамда 22-бандида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бош бошқармаси Вояга етмаганлар ва ёшлар ўртасида ҳуқуқбузарликлар профилактикаси фаолиятини ташкил этиш ҳамда жамоатчилик уюшмалари билан ҳамкорлик қилиш бошқармасининг 2020 йил 24 февральдаги 26/5-453-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф ҳуқуқбузарлик содир қилган вояга етмаганларнинг жамиятга ижтимоий мослашувини назарда тутувчи уйғунлашиш ҳуқуқини таъминлашга ва уларнинг таълим олиш ҳуқуқларининг кафолатланишига хизмат қилган.