Sayt test rejimida ishlamoqda

Турғунбоев Шавкатжон Шуҳратжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Betula pendula таркибидан бетулин ажратиб олиш, оптималлаштириш ва айрим ҳосилалари синтези», 02.00.10 – Биоорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/K370.
Илмий раҳбар: Хаитбаев Алишер Хамидович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.12.2019.K.05.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Шавкат Вахидович, кимё фанлари доктори, профессор; Назаров Отабек Мамадалиевич, кимё фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Betula pendula Roth таркибидан турли эритувчилар ёрдамида бетулин моддасини ажратиб олиш усулларини оптималлаштириш ва бетулиннинг айрим ҳосилаларини синтез қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Betula pendula Roth ўсимлиги таркибидан турли эритувчилар ёрдамида бетулин ажратиб олинган ва экстракция шароити оптималлаштирилган;
бетулин ажратиб олишда экстрактнинг унуми жиҳатидан 96% ли этанол, экстаркт таркибидаги бетулиннинг тозалик даражаси жиҳатидан бутанол-2 энг яхши эритувчи мос келиши аниқланган;
бетулинни этанол ёрдамида ажратиб олинганда экстракт таркибидаги моддалар сони камроқ бўлиши ЮССХ ёрдамида аниқланган;
бетулиннинг турли бирикма (ГКМАТ, ПВП, Na-КМЦ ва декстрин)лар билан сувда эрувчан супрамолекуляр комплекслари синтез қилинган;
бетулинни Джонс реактиви билан оксидланиш жараёни Fе3+ катализаторлигида олиб борилганда юқорироқ унум билан бетулон кислота синтез қилинган;
бетулон алдегининг турли табиатли (ароматик ва гетероциклик) бирламчи аминлар билан 10 та янги Шифф асослари синтез қилинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Betula pendula Roth ўсимлигидан турли усуллар ёрдамида ажратиб олинадиган бетулин ва уни турли усуллар ёрдамида модификациялаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бетулон алдегидининг аминоантипирин вa 2-амино, 4 нитропиридин билан ҳосил қилган Шифф асослари «Муборaк гaзни қaйтa ишлaш зaводи» AЖдa aмaлиётгa жорий қилингaн («Муборaк гaзни қaйтa ишлaш зaводи» АЖнинг 2021 йил 30 августдаги 822/GK-08-сон мaълумотномaси). Нaтижaдa, чиқинди сувлaрдaн кобaльт (II) вa никел (II) ионлaрини аниқлаш имконини бергaн;
бетулиннинг Fе2+ аскорбат ёрдамида чақирилган митохондрия мембранасида липидларнинг пероксидли оксидланиш жараёнига таъсири натижаларидан №Ф-6-05 "Полифенол ва тритерпеноидларнинг янги ҳосилаларининг антибиотиклар таъсирига резистент булган патоген бактерияларга қарши фаоллик таъсир механизмини ўрганиш" мавзусидаги фундаментал лойиҳада Fе2+ аскорбат ёрдамида тритерпеноидларнинг антиоксидантлик хусусиятларини аниқлашда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 4 февралдаги 89-03-1211-сон маълумотномаси). Натижада, бетулин таъсирида тажриба учун олинган оқ каламушларда сувда сузишга боғлиқ стресс чақирилган шароитда ҳам эркин радикалларга боғлиқ оксидланиш жараёни фаоллигини сусайтириш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish