Sayt test rejimida ishlamoqda

Дусбаев Исо Рамазановичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ингичка толали ғўза далаларидаги бегона ўтларга қарши кураш тадбирларини ишлаб чиқиш”, 06.01.01 – Умумий деҳқончилик. Пахтачилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Qx552.
Илмий раҳбар: Насиров Бахтиёр Салохиддинович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти, PhD.05/30.10.2020.Qx.126.01.
Расмий оппонентлар: Ибрагимов Одилжон Олимжонович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Ризаев Шухрат Худоёрович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Пахта селекцияси уруғчилиги, етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Сурхондарё вилоятининг суғориладиган ўтлоқи тупроқлар шароитида, ингичка толали ғўза далаларидаги бегона ўтларга қарши курашда пуштага экиш ва таъсир механизми турлича бўлган гербицидларни олдинма-кейин қўллаш ҳисобига ғўзадан юқори ҳамда сифатли ҳосил етиштириш агротехнологияси элементларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Сурхондарё вилоятининг суғориладиган ўтлоқи тупроқлар шароитида ингичка толали ғўзани пуштага экиш тупроқнинг ҳажм массаси 0,01-0,02 г/см3 камайиб, ғоваклиги 0,3-0,6 % га, тупроқнинг сув ўтказувчанлиги 39 м3/га ортиб, агрофизикавий хоссалари яхшиланганлиги аниқланган;
ингичка толали ғўза далаларидаги бегона ўтларга қарши кузда шудгорлаб баҳорда экишга тайёрланган ҳамда кузда шудгорлаб пушта олинган ерларда Анкосар 720 г/л (72 %) с.э. гербицидини қўллашнинг 4 л/га мақбул меъёри аниқланган;
Степ 500, 50% с.э. 4 л/га ва Анкосар 720 г/л с.э. 4 л/га гербицидларини бегона ўтларга қарши олдинма-кейин қўллаш ҳисобига бир йиллик бегона ўтлар 95,8 % гача, кўп йиллик бегона ўтлар 94,3 % гача камайиши аниқланган;
кузда шудгорлаб баҳорда экишга тайёрланган ҳамда кузда шудгорлаб пушта олинган ерларда ингичка толали ғўза далаларидаги бегона ўтларга қарши қўлланилган гербицидлар ғўзанинг ўсиши ва ривожланишига ижобий таъсири ҳамда 4,7-5,6 ц/га қўшимча ҳосил олиниши аниқланган; 
ингичка толали ғўзани ерни кузда шудгорлаб пушта олиб экиш ва гербицидларни қўллашнинг пахта хом-ашёсининг технологик хоссаларига ижобий таъсири баҳоланган;
ингичка толали ғўза далаларидаги бегона ўтларга қарши кузда шудгорлаб баҳорда экишга тайёрланган ҳамда кузда шудгорлаб пушта олинган ерларда бегона ўтларга қарши гербицидларни олдинма-кейин қўллашнинг ғўза етиштиришда иқтисодий самарадорлиги 77,1-78,9 % рентабелликни ташкил қилиб қўшимча 30,1-31,0 % рентабеллик аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ингичка толали ғўза далаларидаги бир йиллик ва кўп йиллик бегона ўтларга қарши ерни кузда шудгорлаб пушта олинган ва ерни кузда шудгорлаб баҳорда экишга тайёрланган шароитларда гербицидларни қўллаш бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
ингичка толали пахта етиштиришга ихтисослашган фермер хўжаликлари учун «Пуштага ва текис ерга экилган ингичка толали ғўза далаларидаги бегона ўтларга қарши гербицидларни олдинма кейин қўллаш бўйича тавсиянома» ишлаб чиқилган ва тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 07 майдаги 02/025-2013-сон маълумотномаси). Натижада ушбу тавсиянома ингичка толали пахта етиштиришга ихтисослашган фермер хўжаликларида бегона ўтларга қарши курашда қўлланма сифатида хизмат қилган;
ерни кузда шудгорлаб пушта олинган шароитда Степ 500, 50 % с.э. гербицидни 4,0 л/га меъёрда чигит экиш билан бирга сепиш ҳамда Анкосар 720 г/л с.э. гербицидини 4,0 л/га меъёрда ғўзанинг шоналаш даврида олдинма-кейин қўллаш агротехнологиялари элементларини Сурхондарё вилояти Жарқўрғон тумани фермер хўжаликларида 162 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 07 майдаги 02/025-2013-сон маълумотномаси). Натижада ерни кузда шудгорлаб пушта олинган шароитда Анкосар 720 г/л с.э. гербицидини 4,0 л/га меъёрда қўлланилганда бир йиллик бегона ўтлар 82,1-86,3 фоизга, кўп йиллик бегона ўтлар 89,5-91,8 фоиз камайган. Бегона ўтларга қарши Степ 500, 50% с.э. гербицидини 4,0 л/га меъёрда экиш билан бирга қўллаш ва Анкосар 720 г/л с.э. гербицидини 4,0 л/га меъёрда ингичка толали ғўзанинг шоналаш давригача олдинма-кейин қўлланилганда бир йиллик бегона ўтлар 89,7-95,5 фоиз, кўп йиллик бегона ўтлар 89,5-91,8 фоизга камайган, гектаридан 5,0 ц/га кўп пахта ҳосили олишга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish