Солижонов Муҳаммаджон Зокиржон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инглиз ва ўзбек тилларидаги ривоятлар концептуал майдонининг лингвокультурологик тадқиқи», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили), (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Fil755.
Илмий раҳбар: Қўлдошев Акром Маҳмудович, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Тўхтасинов Илхом Мадаминович, педагогика фанлари доктори, профессор; Файзуллоев Отабек Муҳаммедович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги ривоятлар, уларнинг концептуал майдонини лингвокультурологик аспектда ўхшаш ва фарқли жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
parable-ривоятлар онгнинг ўзига хос когнитив  микроструктурасини ташкил этиб, ўз семантикасида маданиятнинг бир қисмини акс эттирувчи тил бирлиги – лингвокультурема ва ахборот сақловчи, узатувчи ва қайта ишловчи когнитив механизм сифатида намоён бўлиши parable-ривоятларнинг «иштирокчилар → муаммо → мақсад → боғловчи стратегия → кутилган якун (ечим)» каби бошланғич унсурларини моделлаштириш орқали асосланган;
ривоят турларининг прагматик таснифи асосида ибратли ривоятлар объектининг хилма-хиллиги (камбағал инсондан тортиб, шоҳ ёки пайғамбарлар образигача) сюжет ва ғоявий-бадиий мақсаднинг турлича бўлишини таъминлаши аниқланган, натижада ибратли ривоятларнинг жанрий хусусиятлари топонимик, тарихий, диний ривоятларнинг 12 белгисидан фарқли равишда 5 таси «ижобий», 6 таси «қисман ижобий» ва фақат биргина гуруҳда «салбий» муносабатда бўлиши исботланган;
инглиз тилида parable қаҳрамонлари (бобо ва набира, қирол ва деҳқон, ота ва ўғил, генерал ва аскарлар, худо ва роҳиблар) улуғлик ва тубанлик, яратувчи ва яратилган, бошқарувчи ва бажарувчи каби оппозицияларини ифодаловчи концептлар жуфтлигини ташкил этиши, ўзбек тилида эса ушбу оппозиция концептуал структураси икки аъзоликдан уч аъзоликка («подшоҳ ↔ мулозим ↔ деҳқон», «подшоҳ ↔ вазир ↔ асир» ва ҳ.к.ларга)  ўзгариши далилланган;
инглиз ва ўзбек ривоятлари тилининг концептуал ядровий  структурасини justice (адолат), wisdom (донолик), effort (заҳмат), mastery (уддабуронлик) концептлари ташкил этиши ва уларнинг Рожэнинг (Roget’s Thesaurus of Synonyms and Antonyms) синонимлар ва антонимлар тезаурусида ажратилган MORAL пунктида келтирилган категориялар билан мутаносиблиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларидаги ривоятларнинг лингвокультурологик хусусиятларини тадқиқ этиш жараёнида олинган натижалар асосида:
ривоят турларининг прагматик таснифи асосида ибратли ривоятлар объектининг хилма-хиллиги (камбағал инсондан тортиб, шоҳ ёки пайғамбарлар образигача) сюжет ва  ғоявий-бадиий мақсаднинг турлича бўлишини таъминлаши аниқланди, натижада ибратли ривоятларнинг жанрий хусусиятлари топонимик, тарихий, диний ривоятларнинг 12 белгисидан 5 таси «ижобий», 6 таси «қисман ижобий» ва фақат биргина гуруҳда «салбий» муносабатда бўлишига доир илмий-назарий хулосалардан 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси асосида Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Китоб маҳсулотларини нашр этиш ва тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш ҳамда тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури тўғрисида»ги қарорида келтирилган вазифаларнинг бевосита ижросини амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2021 йил 6 январдаги 01 12 01 43-сон маълумотномаси). Натижада таклиф қилинган тавсия ва хулосалар «Китоб маҳсулотларини нашр этиш ва тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш ҳамда тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури»нинг 35-банди доирасида ўз аксини топган;
инглиз тилида parable қаҳрамонлари (бобо ва набира, қирол ва деҳқон, ота ва ўғил, генерал ва аскарлар, худо ва роҳиблар, деҳқон ва эшак) каби улуғлик ва тубанлик, яратувчи ва яратилган, буюрувчи ва бажарувчи каби оппозицияларни ифодаловчи концептлар жуфтлигини ташкил этиши, ўзбек тилида эса ушбу оппозиция концептуал структураси икки аъзоликдан уч аъзоликка («подшоҳ ↔ мулозим ↔ деҳқон», «подшоҳ ↔ вазир ↔ асир» ва ҳ.к.ларга)  ўзгаришига доир илмий хулосалардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасида 2017-2018 йилларда бажарилган ОТ-А1-63 «Билим ила нур – таълим тизимида хорижий (инглиз) тили йўналишидаги кўриш имконияти чекланган ўкувчиларга ўрта махсус таълим муассасаларига мўлжалланган умумевропа компетенцияларига жавоб берадиган ўқув-услубий мажмуа яратиш» мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида 6-синф ўқувчилари (инглиз тили) учун яратилган «Light Up pupil’s book» ўқув қўлланмасида ривоят дискурсидаги мавзуларни ёритишда кенг фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 26 январдаги 89-03-454-сон маълумотномаси). Натижада ушбу амалий лойиҳа доирасида яратилган дарслик ва ўқув қўлланма янги илмий далиллар билан бойитилишига ва такомиллашишига хизмат қилган;
parable-ривоятлар онгнинг ўзига хос когнитив микроструктурасини ташкил этиб, ўз семантикасида маданиятнинг бир қисмини акс эттирувчи тил бирлиги – лингвокультурема ва ахборот сақловчи, узатувчи ва қайта ишловчи когнитив механизм сифатида намоён бўлиши parable-ривоятларнинг «иштирокчилар → муаммо → мақсад → боғловчи стратегия → кутилган якун (ечим)» каби бошланғич унсурларини моделлаштиришига доир илмий қарашлардан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан эълон қилинган ва Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети 2020-2021 йилларга мўлжалланган ФЗ 201908172 «Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш» мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳаси доирасида кенг фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг 2021 йил 15 январдаги 05-15/5302-сон маълумотномаси). Натижада ушбу инновацион лойиҳа доирасида яратилган «Grammar» ва «Speaking» ўқув қўлланмалари лингвокультурологияга оид маданий бирликлар ва фольклор дискурсига оид илмий далиллар билан бойитилган;
ҳар икки ривоят тилининг концептуал ядровий  структурасини justice (адолат), wisdom (донолик), effort (заҳмат), mastery (уддабуронлик) концептлари ташкил этиши ва уларнинг Рожэнинг (Roget’s Thesaurus of Synonyms and Antonyms) синонимлар ва антонимлар тезаурусида ажратилган MORAL пунктида келтирилган категориялар билан мутаносиблигига доир илмий ва назарий хулосалардан Қўқон давлат педагогика институтида 2016 2019 йилларда бажарилган 574097-EPP-1-2016-1-CY-EPPKA2-CBHE-JP рақамли «RUECVET: Пилотирование Европейской системы перевода зачетных единиц (кредитов) для профессионального образования и обучения (ECVET) в национальных системах профессионалного образования и обучения России и Узбекистана» номли халқаро лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 27 январдаги 89 03 509-сон маълумотномаси). Натижада инглиз ва ўзбек маданиятларига тегишли  асосий концептлар ва уларнинг чоғиштирилаётган тиллардаги салмоғи ва йиғиндисига оид илмий-назарий хулосалар лойиҳа доирасида контрастив лингвистика асослари, матн лингвистикаси фанлари бўйича тузилган маъруза курслари, семинар машғулотлари учун назарий асос вазифасини бажарган.