Каримова Дилафрўз Обиджоновнанинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Шимолий Бақтрия аҳолисининг дафн маросимлари ва диний эътиқодлари (бронза даври моддий маданият ёдгорликлари мисолида)», 07.00.01–Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари)

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/Tar17.

Илмий раҳбар: Асқаров Аҳмадали, тарих фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Ўзбекистоннинг энг янги тарихи масалалари бўйича мувофиқлаштирувчи-методик марказ, Тарих институти, Қорақалпоқ ижтимоий фанлар илмий-тадқиқот институти, DSс.27.06.2017.Таr.01.04.

Расмий оппонентлар: Мавланов Ўктам Махмасабирович, тарих фанлари доктори; Пидаев Шокир Расулович, тарих фанлари номзоди.

Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: Шимолий Бақтрия бронза даври аҳолисининг дафн маросимлари ва диний эътиқоди билан боғлиқ тарихий жараёнларни тизимли равишда очиб беришдан иборат.

III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

Шимолий Бақтрия бронза даври аҳолисининг барча маданиятларига (Сополли, Бишкент, Вахш, Андроново) тегишли диний эътиқод объектлари ва дафн маросимлари билан боғлиқ урф-одатлари очиб берилган;

Шимолий Бақтрия бронза даври деҳқон жамоалари дафн маросимларидаги анъанавий удумлар ва уларнинг заминида рўй берган ўзгаришлар ўзбек халқига хослиги аниқланган;

ўзбек халқининг дафн этиш билан боғлиқ урф-одатларининг тарихий илдизлари (қабр қурилмаси) бронза даврига бориб тақалиши аниқланган;

илк зардуштийлик динининг шакллана бориш жараёни ва унга хос табиатнинг тўрт унсурини илоҳийлаштириш сўнгги бронза даврида ўтроқ деҳқончилик маданияти жамоаларида юз берганлиги исботланган;

Жарқўтон ибодатхонаси мисолида илк зардуштийлик дини ва ўзбек давлатчилигининг тарихий илдизлари бронза даврига бориб тақалиши очиб берилган;

Шимолий Бақтрия бронза даври ўтроқ ва чорвадор жамоаларининг дафн маросимлари ва диний эътиқоди билан боғлиқ материаллар яхлит бир илмий тизимга солиниб умумлаштирилган.

IV.Тадқиқот натижаларнинг жорий қилиниши:

Сополли маданиятининг ҳар бир босқичига оид сопол буюмлар ва уларнинг вазифалари, дафн маросимлари, диний эътиқодлари билан боғлиқ ашёвий далиллар ҳақидаги хулосалар Ўзбекистон тарихи давлат музейининг «Ўзбекистон бронза даврида» номли экспозициялар бўлимини қайта шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар академиясининг 2016 йил 25 октябрдаги 311255-1302-сон маълумотномаси). Бунда бронза даври аҳолисининг урф-одатлари, дафн маросимлари ва диний эътиқодлари қай даражада ва қандай удумлар асосида бўлганлигини ҳамда ўша давр хўжалигининг ривожланиш босқичлари ёритилган;

 бронза даври аҳолисининг дафн маросимлари ҳамда илк зардуштийлик диний эътиқоди ҳақида гувоҳлик берувчи ноёб топилмаларнинг таҳлилий илмий хулосалари Термиз давлат археология музейининг «Тош ва бронза даври» номли экспозициялар бўлимини бойитишда фойдаланилган (Маданият ва спорт ишлари вазирлигининг 2017 йил 26 январдаги 01-1108-631-сон маълумотномаси). Бунда бронза даври аҳолисининг дафн этиш усуллари, диний маросимлари, уларнинг яшаш шароитлари қандай бўлганлиги ҳамда ушбу жараёнларнинг ривожланиш босқичлари асосли маълумотлар билан ёритилган.