Sayt test rejimida ishlamoqda

Бузрукова Махина Мухамадхоновна
фалсафа доктори  (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Илтимос нутқий актининг прагматик ва лингвомаданий хусусиятлари (инглиз ва ўзбек тиллари материалларида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Fil1134.
Илмий раҳбар: Элтазаров Жўлибой Данабоевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD. 03/30.12.2019.Fil/Ped.83.01. 
Расмий оппонентлар: Мирсанов Ғайбулло Қулмуродович, филология фанлари доктори, доцент;  Садуллаева Нилуфар Азимовна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги илтимосни ифодаловчи нутқий тузилмаларнинг лингвомаданий ва прагматик хусусиятлари ҳамда уларнинг социопрагматик кўрсаткичларини ажратиш ва қиёсий очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва инглиз мулоқот дискурсларида илтимос прагматик вазифасини бажарувчи бирликларнинг турли вазиятларда намоён бўладиган тиллараро лексик-грамматик, услубий имкониятлар фарқини акс эттирувчи лингвомаданий хусусиятлари коммуникатив мақсад турлари ва мулоқот иштирокчиларининг ижтимоий мақоми, мулоқот вазияти ва матннинг ёзма ёки оғзаки турга оидлиги каби ғайрилисоний ҳодисалар билан боғлиқлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек тиллари доирасида илтимос мазмунини воқелантирувчи мулоқот стратегияси танловида буйруқ-истак майли шаклига эга бевосита ва бошқа шаклдаги тузилмалар воситасида ифодаланадиган билвосита нутқий актларнинг фаоллашуви лисоний-маданий характерга эга эканлиги аниқланиб, ушбу ҳолат нутқий фаолият бирликларининг вариантлашувини намоён қилиши исботланган; 
илтимос нутқий актини воқелантирувчи тил тизимининг турли сатҳларига хос бирликлар ва мулоқот стратегияси танлови илтимос мазмунининг лисоний шаклга эга бўлишдан олдин сўзловчи онгида тафаккур тузилмаси кўринишини олиши концептуал фаолият натижаси эканлиги аниқланган;
инглиз ва ўзбек тиллари соҳибларининг мулоқот маданияти ҳамда одоб-ахлоқини акс эттирувчи ҳурмат категориясига оид шахслараро муносабатларни белгиловчи лисоний, ижтимоий унсурлар ва нутқ одобини меъёрлаштирувчи этикет бирликлари илтимос нутқий актини воқелантиришнинг асосий омили эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида илтимос нутқий акти воқеланишининг миллий-маданий ва прагматик хусусиятларини аниқлашда ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
илтимос прагматик вазифасини бажарувчи тил бирликларининг лингвомаданий хусусиятлари коммуникатив мақсад турлари ва мулоқот иштирокчиларининг ижтимоий мавқейи билан боғлиқлиги ҳақидаги хулосалардан Самарқанд давлат университетида бажарилган ОТ-Ф1-138-рақамли «Темурийлар даврида яратилган «Хамса»ларнинг компаративистик тадқиқи» (лойиҳа раҳбари проф. М. Муҳиддинов) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат университетининг 2021 йил 18 мартдаги 10-783-сон маълумотномаси). Натижада, бадиий асарлар персонажлари нутқининг ижтимоий моҳиятини намоён қилувчи воситаларни ёритиш амаллари ишлаб чиқилган;
нутқий актларнинг лингвомаданий андазаларини тадқиқотда ишлаб чиқилган параметрларга асосланган ҳолда тадқиқ қилиш моделидан Руминиянинг Орадя университетида (University of Oradea) бажарилган «The analyse and generation of the models and politics for regional development based on valorisation of heritage and cultural identities» мавзусидаги тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Орадя университетининг 2021 йил 16 сентябрдаги PN-III-P1-1.2-PCCDI-2017-0686-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланиши маданий мероснинг ўзига хос миллий хусусиятларини аниқлаш ва уларни тизимли равишда тавсифлашга имкон берган;
илтимос нутқий актларининг структур-семантик ва коммуникатив прагматик хусусиятларини аниқлаш борасида ўтказилган таҳлил натижалари бўйича хулосалар «MAR702 - Research Methods in Tourism, Hospitality and Events», «GEOG701 – Cross Cultural Communication in Global Tourism», «MAN701 – Entrepreneurship in Tourism, Hospitality and Events», «SOC701 – Service Leadership in Hospitality» магистратура мутахассисликларининг малака талабларига  сингдирилган (Ипак йўли халқаро туризм университетининг 2021 йил 15 сентябрдаги 663 - сон маълумотномаси). Натижада, «Матн таржимаси ва таҳрири», «Мутахассисликка оид адабиётлар таҳлили» каби фанларнинг назарий асосларини бойитишга замин яратилган. Натижалар татбиқи мазкур фанларни ўқитишнинг сифати ва самарадорлиги, талабаларнинг ушбу фанлар бўйича билимининг ошиши ва ўқув материалларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
тил эгалаpи мулоқот маданияти одоб - ахлоқини акс эттирувчи ҳурмат категориясига оид унсурлар ва этикет бирликлари илтимос нутқий актини воқелантиришнинг асосий омили эканлигига оид хулосалардан Европа Иттифоқининг Эрасмус+ дастурининг 561624-ЕРР-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS + CBHE IMEP: «Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва ҳалқаролаштириш» номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасининг назарий асосларини белгилашда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 15 мартдаги 617/30.02.01- сон маълумотномаси), натижада, олий таълим тизими талабаларига маданиятлараро мулоқот кўникмаларни шакллантиришга доир тавсиялар ишлаб чиқилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish