Sayt test rejimida ishlamoqda

Маҳмудова Умида Урал қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Реклама матнлари таржимасининг лингвомаданий ва услубий жиҳатлари”, 10.00.06 – “Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик” (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Fil868.
Илмий раҳбар: Раҳимов Ғанишер Худойқулович, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12. 2019.Fil/Ped.83.01.
Расмий оппонентлар: Мирсанов Ғайбулла Қулмурадович, филология фанлари доктори, доцент; Холиқов Баҳодир Алиқулович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама матнлари таржимасида намоён бўладиган лингвомаданий ва услубий жиҳатларни очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
реклама таржималарида маҳаллий ўлчов ва пул бирликлари,  зидланувчи ранглар, геометрик ва меъморий шакллар, рамзлар, дин, ҳайвонот олами, маданий стереотиплар, диний эътиқод, қадрият ва анъналар сингари  миллий  белгиларнинг таржима тилига хос маданий фонга минимал ёки максимал даражада мослаштириш, маҳаллийлаштириш, ижтимоий-маданий муҳитни яратиш сингари лингвомаданий хусусиятлари аниқланган; 
инглиз ва ўзбек тилларида реклама таржималарида ўхшатилувчи объект билан ўхшовчи образни ёнма-ён қўйиш, образни бирлаштириш, образга алмаштириш сингари тасвирий метафораларнинг таржима тилидаги сўз, фразеологик бирлик, гап, матн, тасвир ва ҳиссий ифода воситалар кабиларнинг коннотатив маъно ва миллий-маданий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда таржима қилиш зарурияти асосланган; 
рекламанинг муваффаққиятли таржимасига эришишда реклама матни таржимасида сўз алмаштириш, қўшиш, тушириб қолдириш каби лексик, сўз ўрни ва гап бўлакларини алмаштириш каби грамматик трансформацион усуллардан фойдаланиш самарали эканлиги исботланган;
реклама таржималарида хабар маъносини сақлаб қолишда товуш тизимига оид фонетик, сўз ва жумлаларнинг ички тузилиши  инверция, тугалланмаган гаплар ва ундов гапларнинг қўлланилиши каби лексик-грамматик, синтактик, тиниш белгилар, параграф, интерваллар, матн жойлашуви сингари графологик, метафора, метонимия, аллитерация  каби стилистик воситаларнинг таржима тилларига мос келувчи усулларини танлаш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Реклама матнлари таржимасининг лингвомаданий ва услубий тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар асосида: 
инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама матнларининг дискурсив фаолиятини ташкиллаштиришда миллий маданиятимизга хос меъёрий қоидаларни тизимлаштиришга қаратилган лингвомаданий ва услубий жиҳатларидан олинган  натижалардан ИОТ-2012-1-32 «Таржима назарияси ва амалиёти фанидан дарслик яратиш»  тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 3 ноябрдаги 89-03-4366-сон маълумотномаси). Натижада, лойиҳа доирасида тадқиқотчи ва талабаларнинг таржимашунослик, таржима усуллари, таржиманинг услубий жиҳатларига оид билим ва малакалари янада такомиллаштирилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама матни таржимасида миллий маданиятимизга хос меъёрий қоидаларни тизимлаштиришга қаратилган лингвомаданий, мулътимодал ва семиотик хусусиятлар тавсифланган натижалардан 38-06-15 «Тарихий-меъморий обидалар хорижий тилларда сўзлайди» мавзусидаги лойиҳа грантида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 3 ноябрдаги 89-03-4366-сон маълумотномаси). Натижада Қашқадарё вилоятининг туристик объектлари ҳақида тайёрланган 6 та хорижий тилдаги «Қашқадарё» номли брошюра, шу билан бирга, вилоятнинг диққатга сазовор жойлари ҳақидаги реклама роликларини тайёрлашда фойдаланилган;
реклама тили, реклама матни, рекламанинг тузилиши ва умумий функциялари дискурсив ва коммуникатив жиҳатдан инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама фарқлари ҳамда тадқиқотда келтириб ўтилган реклама матнини тузишда амалий аҳамиятга эга фикр-мулоҳазаларидан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси Қашқадарё вилоят телевидениясининг «Реклама ва маданият» ва «Оммавий ахборот воситаларида рекламанинг ўрни»  номли туркум кўрсатувларда мунтазам бериб борилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси Қашқадарё телеканалининг 2020 йил 16 сентябрдаги 12-15/151-сон маълумотномаси). Натижада, кўрсатувлардаги илмий материаллар рекламанинг маданиятлараро таъсири тўғрисидаги тасаввурларни кенгайтиришга ва унинг маданий аҳамияти хусусида муҳим манба бўлиб хизмат қилган. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish