Хасанов Муталибжоннинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Илк темир ва антик даврда Суғд маданияти», 07.00.06.   Археология (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.DSc/Tar89.
Илмий раҳбар: Сулейманов Рустам Хамидович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Миллий археология маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Миллий археология маркази, DSс.02/02.30.12.2019.Tar.45.01.
Расмий оппонентлар: Сагдуллаев Анатолий Сагдуллаевич, тарих фанлари доктори; Эшов Баходир Жўраевич, тарих  фанлари доктори, профессор; Ғойибов Бобир Собирович, тарих  фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Суғднинг илк темир ва антик даври моддий ва маънавий маданиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Жарқўтон арки ҳудудида очилган илк темир даври қабристонида этдан тозаланган йирик суякларни қамиш бўйраларга ўраган ҳолда ёки саватларда кўмиш дафн турининг пайдо бўлиши асосида ушбу даврда зардўштийлик элементларининг янада кучайганлиги  аниқланган;
ибодатхоналар, қишлоқ ва қабристонларда аниқланган  махсус тош ва сопол бўлаклари терилган ибодат майдонлари, покланиш чуқурлари мисолида  бронза давридан сўнгги эллинизм давригача  диний урф одат, маросимлар анъанаси аниқланган;
мил. авв. X-IX асрлар ёдгорликларидан олинган янги археологик материаллар ва радиокарбон маълумотлари асосида Суғдда урбанизацияни бошланиши Яз II даврида кавиларнинг кириб келиши ҳамда Суғд ибодатхонларининг бронза давридан то илк ўрта асрларга қадар Окс диний архитектураси сажараси аниқланган;
Кўктепа ва Жарқўтон ёдгорликларида аниқланган қадимий турар жойлар мисолида бу даврда енгил конструкцияли ертўла, ярим ертўла шаклидаги турар жойларда ҳам, хўжалик майдони, ибодат жойлари ва ошхонадан иборат эканлиги аниқланган;
Қўрғонча ёдгорлиги сопол мажмуасини қиёсий ўрганиш орқали маҳаллий сопол ишлаб чиқаришдан (мил. авв. VI–V асрлар) эллин анъанасига (мил. авв. III-II асрлар) ўтиш жараёнлари кузатилганлиги, Афросиёб ва Кўктепа сопол идишлар мажмуаси асосида эса мил.авв. III-II асрларда дахларнинг чирикработ маданияти кулоллик анъаналари кириб келганлиги аниқланган.
мил. авв. II-I асрларда квадрат шаклдаги режага эга, марказида арк жойлашган қальа кўринишдаги шаҳарлар (Киндиктепа) мисолида дахларнинг  Тошкент, Зарафшон ва Бухоро ҳудудларида жойлашиши аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Илк темир ва антик даврда Суғд маданиятини археологик жиҳатдан ўрганиш жараёнида ишлаб чиқилган илмий натижалар асосида:
Кўктепа, Сангиртепа ва Суғднинг бошқа ёдгорликларидан олинган радиокарбон таҳлиллари асосида мил. авв. X-IX асрларда катта урбанизацион жараёнлар бошланганлиги борасидаги маълумотлар ЎзР ФА Археологик тадқиқотлар институтида 2015-2017 йилларда бажарилган ФА-Ф-1-001-“Ўрта Осиё Икки дарё оралиғи қадимги тош, илк металлар ва антик даврлари ёдгорликларини тизимли тадқиқот этиш ҳамда Ўзбекистон халқлари тарихий мероси объектларини сақлаш” фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2021 йил 16 августдаги 3/1255-2273-сон маълумотномаси). Натижада қадимий Суғд шаҳарларининг пайдо бўлиш ва уларни воҳаларнинг маъмурий шаҳар-марказлари даражасигача ривожланиш жараёнларини археологик манбалар асосида кузатиш имконини берган; 
Афросиёб ва Кўктепа шаҳар харобаларидан аниқланган уй рўзғор буюмлари, сопол идишлар ва бошқа моддий маданият намуналари Самарқанд шаҳрининг қадимги давр тарихига оид экспозицияни яратилишида кенг фойдаланилган (Маданият вазирлигининг 2020 йил 12 ноябридаги 01-02-10-5061-сон маълумотномаси). Натижада музей экспонатлари орасидан жой олган ушбу буюмлар музейга ташриф буюрувчиларга Суғдда яшаган аждодларимизнинг турмуш тарзи, шаҳарсозлиги, иқтисодий ва маданий ҳаёти ҳақида тўлиқ тасаввурга эга бўлишларида хизмат қилган;
Кўктепа, Афросиёб, Ерқўрғон ва Узунқир каби қадимий шаҳарларда ўтказилган археологик ишлар натижалари аниқанган қадимий ибодахоналар, тураржой ва уларнинг қурилиш анъаналари каби хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси тизимидаги «Dunyо bo’ylab» ва Ўзбекистон тарихи” телеканалларида турли хил телекўрсатувлар сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 11 августдаги 08-14-196 сон ва 02-40-1328-сон маълумотномалари). Кўрсатувлар томошабинларнинг илк темир ва антик давр Суғд тарихи, моддий ва маданий ҳаётига доир янги маълумотларни эгаллашларига хизмат қилган.