Qodirova Mukaddas Tog‘aevnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya  mavzusi, ixtisoslikshifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Turli tizimli tillarda murojaatning kommunikativ-pragmatik aspekti (ingliz va o‘zbek tillari materiallari asosida)”, 10.00.06 – Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog‘ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.1.PhD/Fil1480.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Termiz davlat universiteti.
Ilmiy rahbar: Bakirov Poyan Uralovich, filologiya fanlari doktori, dotsent.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Termiz davlat universiteti, PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04.
Rasmiy opponentlar: Mirsanov G‘aybulla Qulmurodovich, filologiya fanlari doktori (DSc), dotsent;Axmedov Anvar Botirovich, filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Etakchi tashkilot: Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy va nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi turli tizimli tillarda, jumladan, ingliz va o‘zbek tillari materiallari asosida murojaatni kommunikativ-pragmatik aspektda qiyosiy-chog‘ishtirma jihatdan ochib berishhamda shu asosda ularning universal va milliy o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
chog‘ishtirilayotgan tillardagi murojaat shakllarining lisoniy-kommunikativ-pragmatik tizimda namoyon bo‘luvchi pronominal, nominal va anominal (boshqa so‘z turkumi bilan keluvchi) turlari leksik-grammatik qatlam ekanligi asoslangan; 
chog‘ishtirilayotgan tillardagi murojaat shakllari turli muloqot vaziyatlarida ijtimoiy guruhlar (yakka adresat, kichik va katta guruhlar) tomonidan tanlovida yoshni, jinsni bildiruvchi ijtimoiy va lingvistik me’yorlar bilan belgilanadigan parametrlar orqali o‘xshash va davr, ijtimoiy mavqei, milliy-madaniy, tanishlik, qarindoshlik, ta’limdarajalarini ko‘rsatuvchi parametrlar vositasida farqlanishlari isbotlangan;
tilshunoslikda ingliz va o‘zbek tillaridagi murojaat shakllarining lisoniy, axborot uzatish va nutqiy vaziyatga xoslanish xususiyatlari mushtarakligi chog‘ishtirilayotgan tillardagi murojaat shakllariasosida dalillangan;
ingliz va o‘zbek tillarida murojaatlarning kommunikativ funksiyasi tasniflangan va uning fatik, konativ, regulyativ, imperativ, appelyativ, emotiv (kommunikativ-pragmatik vaziyat ta’sirida ifodalanayotgan murojaat birliklari) turlari aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Turli tizimli tillar bo‘lgan ingliz va o‘zbek tillarida murojaatning kommunikativ-pragmatik aspektini tadqiq qilishda ishlab chiqilgan uslubiy va amaliy takliflar asosida:
turli xil murojaatlarni kommunikativ-pragmatik aspektdagi tadqiqi ijtimoiy-lisoniy va lingvomadaniy xususiyatlar bilan bog‘liqligi to‘g‘risidagi qarashlardan FA-F1-G003 “Hozirgi qoraqalpoq tilida funksional so‘z yasalishi” nomli fundamental tadqiqot loyihada (O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Qoraqalpog‘iston bo‘limining 2021 yil 2 apreldagi 17.01/43-son ma’lumotnomasi) hamda FA-A1-G007 “Hozirgi qoraqalpoq tilida naql-maqollari lingvistik tadqiqot ob’ekti sifatida” mavzusidagi amaliy ilmiy-tadqiqot loyihada foydalanilgan (O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Qoraqalpog‘iston bo‘limining 2021 yil 2 apreldagi 17.01/43-son ma’lumotnomasi). Natijada murojaat shakllari rasmiy va norasmiy muloqotning kommunikativ-pragmatik hamda lingvomadaniy jihatdan farqlanishlarini aniqlash imkonini bergan;
taklif etilgan nutqiy etiket formulalaridan O‘zbekiston respublikasi turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasining Surxondaryo viloyati Turizmni rivojlantirish hududiy boshqarmasi o‘tkazgan respublika va xalqaro miqyosidagi ko‘plab tadbirlarda, jumladan, 2020 yil 5–10-apreldagi “Xalqaro baxshichilik san’ati” festivalida, 24-25 avgustdagi “Meros” haftaligi doirasida “O‘zbekiston – buyuk yo‘llar va sivilizatsiyalar, imperiyalar, dinlar, madaniyatlar chorrahasi” mavzusidagi arxeologiya turizm forumida va 2020 yil 21-22-sentyabrdagi “Open South International Business Forum II” xalqaro biznes forum kabi tadbirlarning yuqori saviyada o‘tkazilishida foydalanildi. (O‘zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasining 2021 yil 16 fevraldagi 05-16/1092-son ma’lumotnomasi). Natijada ushbu tadbirlarning rasmiy nutqlari tayyorlanishida tadqiqotda belgilab berilgan nutqiy etiket formulalariga ko‘ra tavsiya etilgan murojaat shakllari foydalanilgan;
o‘zbek adabiy til me’yorlari buzilishining oldini olish maqsadida o‘zlashma murojaat so‘zlarni to‘g‘ri tanlash strategiyalarini yosh avlodga o‘rgatish o‘zbek tilining mavqeini yanada oshirishga, aholining nutq madaniyatini o‘stirishga xizmat qilishi haqidagi fikr-mulohazalar Surxondaryo viloyat teleradiokompaniyasining 2020 yil 9 dekabr` kuni efirga uzatilgan «Ilm, ma’rifat ziyosi» ko‘rsatuvning asosiy manbasi o‘laroq qo‘llandi (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi Surxondaryo viloyati telerodiokompaniyasining 2021 yil 20 apreldagi 01-01/46-son ma’lumotnomasi). Natijada ko‘rsatuvlar uchun materiallar tayyorlanishida madaniy shok ta’sirida vujudga keladigan muammolarni bartaraf etishga asos bo‘lgan.