Abdulxairova Firuza Invarovnaning falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
 
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “O‘zbek tilida tibbiyot atamalarining metaforik manzarasi”,  10.00.01 – O‘zbek tili (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.4.PhD/Fil475.
Ilmiy rahbar: Sobirov Abdulxay Shukurovich,filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
Rasmiy opponentlar: Muxamedova Saodat Xudoyberdievna, filologiya fanlari doktori, professor; Xakimov Muxammad Xo‘jaxonovich,filologiya fanlari doktori, professor;
Etakchi tashkilot:Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi tibbiy terminlarni metaforik modellashtirishning o‘ziga xosliklarini, nominatsiya nazariyasi pozisiyalarini, tarkibiy-semantik va funksional-pragmatik xususiyatlarini ochib berishdan iborat. 
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tibbiy termin-metaforalarning o‘zbek tilida paydo bo‘lish davridan to hozirgi kunga qadar tadrijiy rivojlanish qonuniyatlari, boshqa tillar bilan munosabati va bu jarayonlarga bevosita ta’sir o‘tkazgan buyuk mutafakkirlar Mahmud Qoshg‘ariy va Abu Ali ibn Sino asarlarida foydalanilgan terminlar xususiyatlari ochib berilgan;
yig‘ilgan 3500 mingdan ziyod tibbiy metaforalar asosida o‘zbek tilida tibbiy-metaforalarning soni ko‘pligi, ularning manbalari, yasalish tamoyillari, mavzuiy va tarkibiy-semantik belgilari kompleks holda aniqlangan; 
tibbiy diskursda ilmiy metaforalarning tibbiyot leksikasining bir qismi ekanligi aniqlanib, ularning nominatsiya jarayonida to‘laqonli tibbiyot termini sifatida qabul qilinishi, tibbiyotda termin hosil qilishning eng sermahsul usuli ekanligi, fanlar integratsiyasi jarayonida tibbiyot terminologiyasi ham kundalik nutq va boshqa fanlar leksikasiga termin maqomini saqlamagan holda metaforizatsiya qilinishi isbotlangan; 
tibbiy termin-metaforalarning kognitiv va milliy-madaniy xususiyatlari va medisina terminlarini unifikatsiyalash va tartibga solishda tibbiy termin-metaforalarning emotsional-baholovchi va tajribani etkazib beruvchi vosita sifatidagio‘rni ochib berilgan;
davolovchi (vrach) va mijoz (bemor) o‘rtasidagi muloqot jarayonida termin metaforalardan foydalanish tibbiyot leksikasini yaxshiroq tushunishi, psixologik holatni yaxshilashi va odamga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘zbek tilida tibbiyot terminlarining metaforik manzarasi bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
mutaxassis va nomutaxassis (tibbiyot xodim-bemor-jamiyat a’zolari) o‘rtasidagi muloqotida tibbiy metaforalardan foydalanish, o‘rtadagi ruhiy taranglikni yumshatish, o‘zaro tushunish, bir-birini anglash va aytilganlarni eslab qolishni sezilarli darajada osonlashtirish, muloqotni muvaffaqiyatli tashkil qilishda tibbiy metaforalarning samarasi yuqoriligi haqidagi ilmiy-nazariy xulosalardan F-1-135 raqamli “Ayollarda antigenlarga immun tolerantlikni induksiya qilish yo‘li orqali, homilani tushishini oldini olish metodini ishlab chiqish” (2017-2018) mavzusidagi fundamental loyihaning nazariy qismida foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2021 yil  2 fevraldagi 89-06-124-son ma’lumotnomasi). Natijada mutaxassis va nomutaxassis muloqotini muvaffaqiyatli tashkil qilishda tibbiy metaforalarning samarasi yuqoriligi to‘g‘risidagi xulosalar inobatga olinib, homilador ayollarning psixologik xolatining o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib muloqot jarayonini samarali tashkil qilishga doir ilmiy xulosalar bilan boyishiga asos bo‘lgan; 
tibbiyot terminlarining tarixi, xususan, Abu Ali ibn Sinoning tibbiyotga qo‘shgan hissasi, xalq tabobatida keng qo‘llanilgan nomlar, metaforalardan ilmiy matnlarda foydalanish o‘rinliligini isbotlovchi dalillar, tibbiy metaforalarning manba sohalari, tuzilishi, tematikasi va semantikasi, tibbiy terminlarni o‘rgatishda va o‘zlashtirishda lingvokulturologik va kognitiv omillarning roli haqidagi ilmiy xulosalardan (359-538 raqamli O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019 yil 2 maydagi 394-son buyrug‘iga asosan) tibbiyot institutlari talabalari uchun “Tibbiyotda ingliz tili” nomli darsligida foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2021 yil 2 fevraldagi 89-06-124-son ma’lumotnomasi). Natijada mazkur darslik tibbiyot terminologiyasi tarixi, tibbiy metaforalarning kognitiv va lingvomadaniy xususiyatlari va metaforalardan muloqotda foydalanish ahamiyatiga doir ma’lumotlar bilan boyishiga xizmat qilgan;
tibbiyot terminlarining Osiyo va Evropa mamlakatlarida rivojlanish tarixi, xususan, bir tizimga solinishi; xalq tabobatida qo‘llaniladigan sof o‘zbek terminlari, tibbiy metaforalarning evristik va gnoseologik xususiyatlari, tibbiy metaforalarning tuzilishi, tematikasi, manbalari va semantikasi, tibbiy terminlarni o‘rgatishda va o‘zlashtirishda lingvokulturologik va kognitiv omillarining roli haqidagi ilmiy xulosalardan (359-538 raqamli O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 30 iyundagi 359-son buyrig‘iga asosan) tibbiyot institutlari magistrantlari uchun “English in Medicine” (for master’s course) nomli darsligini yaratishda keng foydalanilgan(Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2021 yil  2 fevraldagi 89-06-124-son ma’lumotnomasi). Natijada darslik tibbiyot terminlari tarixi, terminlarning evristik, gnoseologik tematik, lingvokulturologik va kognitiv xususiyatlariga doir ilmiy ma’lumotlar bilan boyitilgan;
tibbiy terminologiyani o‘qitishda lingvomadaniy va kognitiv xususiyatlarga oid nazariy va amaliy xulosalardan Andijon mashinasozlik instituti va Janubiy Koreyaning TEGU universiteti o‘rtasida tuzilgan shartnomaga asosan “Biomedical Engineering” magistratura mutaxassisligi bo‘yicha qo‘shma ta’lim dasturining o‘quv metodik qo‘llanmalarini, xususan, “Technical English” fani bo‘yicha o‘quv qo‘llanmasini yaratishda nazariy va amaliy qismlarida foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2021 yil  2 fevraldagi 89-06-124-son ma’lumotnomasi). Natijada  o‘quv qo‘llanma tibbiy terminologiyani o‘qitishda lingvomadaniy va kognitiv xususiyatlarga doir ilmiy ma’lumotlar bilan boyishiga asos bo‘lgan; 
tibbiyot terminologiyasi tarixi, Abu Ali ibn Sinoning tibbiyotdagi o‘rni va asarlari, tibbiyot xodimi va bemor o‘rtasidagi muloqotni tashkil etish mexanizmi, tibbiyot metaforalarning lingvomadaniy xususiyatlariga oid ilmiy xulosalardan “O‘zbekiston” telekanalining “Assalom, O‘zbekiston”, hamda  “O‘zbekiston tarixi” telekanalining “Mavzu” va “Taqdimot” nomli ko‘rsatuvlari ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining 2020 yil 3 noyabrdagi 01-13-1042-son ma’lumotnomasi). Natijada teleko‘rsatuvlar uchun tayyorlangan materiallarning ilmiy asosliligi va ma’naviy saviyasi oshishiga xizmat qilgan.