Sayt test rejimida ishlamoqda

Madaliev Yarmuxammat Xudaybergenovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Turkiy xalqlar og‘zaki ijodida latifa janri: tipologiyasi, motivlari, tasnifi (o‘zbek va qozoq latifalari misolida)», 10.00.06 – Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog‘ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik (filologiya fanlari).
Ilmiy rahbar: Tuxliev Boqijon, filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa: M.Auezov nomidagi Janubiy Qozog‘iston universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti, DSc.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.01.
Rasmiy opponentlar: Turdimov Shomirza Ganievich, filologiya fanlari doktori, professor; Muxibova Ul`patxon Uchkunovna, filologiya fanlari doktori, professor.
Etakchi tashkilot: Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi o‘zbek va qozoq xalq latifalarining yuzaga kelish tarixi, taraqqiyot omillarini aniqlash, tadrijiy taraqqiyot bosqichlarini tekshirish, xalq falsafiy va badiiy estetik qarashlarining shakllanishida ijtimoiy-tarixiy va geografik muhit o‘rnini, o‘zbek va qozoq xalq latifalari qahramonlari xarakterini, latifalarning struktural, poetik tipologiyasini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
o‘zbek va qozoq xalqlari tarixida muhim o‘rin tutgan geografik, ijtimoiy-siyosiy, etnik, etnografik va ma’naviy omillarning latifa janrida o‘xshash syujetlar, motiv va qahramon tipining yuzaga kelishida asosiy rol o‘ynaganligi aniqlangan;
har ikki xalq latifalarning shakllanishi va rivojlanishiga doston, ertak va askiya muhim ta’sir ko‘rsatgani, qozoq latifalari rivojiga chechanlik so‘zlari, o‘zbek latifalariga esa yozma adabiyotning ta’siri bo‘lganligi isbotlangan;
o‘zbek va qozoq latifalaridagi o‘zaro uyg‘un va farqli jihatlar har ikki xalqning etnik, iqtisodiy, geografik, milliy-ma’naviy qadriyatlar tizimi bilan izohlanishi, latifa janrining obrazlar tizimi va poetikasi qardosh xalqlar va dunyo fol`klori bilan tipologik o‘xshashliklarini ochib berishda muhim faktik material bo‘lib xizmat qilishi isbotlangan;
o‘zbek va qozoq latifalaridagi qo‘shimcha obrazlar, mavzu va motivlarning yangi tarixiy sharoit ta’sirida muntazam yangilanib borishi dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Turkiy xalqlar, xususan, o‘zbek va qozoq og‘zaki ijodida latifa janrining tipologiyasi, motivlari va tasnifi yuzasidan qilingan tahlil natijalar asosida:
o‘zbek va qozoq latifalaridagi o‘zaro uyg‘un va farqli jihatlar har ikki xalqning etnik, iqtisodiy hamda geografik, shuningdek, milliy-ma’naviy qadriyatlar tizimi bilan izohlanishi, latifa janrining obrazlar tizimi va poetikasini o‘rganish esa qardosh xalqlar va dunyo fol`klori bilan tipologik o‘xshashliklari haqida chiqarilgan xulosalar asosida Qozog‘iston Respublikasi o‘zbeklar «Do‘stlik» hamjamiyati ushbu tadqiqot materiallaridan o‘zbek xalq og‘zaki ijodi bo‘yicha darslik va o‘quv qo‘llanmalarni tayyorlashda foydalangan (Qozog‘iston Respublikasi o‘zbeklar «Do‘stlik» hamjamiyatining 2020 yil 10 iyuldagi 56-11-son ma’lumotnomasi). Natijada Qozog‘iston Respublikasidagi oliy o‘quv yurtlarining filologiya fakul`tetlari hamda o‘rta maxsus ta’lim muassasalari talabalari uchun maxsus kurs va seminarlar olib borishda foydalanilmoqda;
o‘zbek va qozoq latifalaridagi qo‘shimcha obrazlar, mavzu va motivlarning yangi tarixiy sharoit ta’sirida muntazam yangilanib borishidan olingan natijalardan Shimkent shahar o‘zbek drama teatri jamoasi sahnasiga qo‘yiladigan spektakl ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan (Qozog‘iston respublikasi Shimkent shahar madaniyat, tillarni rivojlantirish va arxiv ishlari boshqarmasining Shimkent shahar o‘zbek drama teatrining 2020 yil 21 iyuldagi 66-son ma’lumotnomasi). Natijada satirik va yumoristik qahramon xarakterini to‘laqonli yaratish imkoniyati yaratilgan;
o‘zbek va qozoq xalqlari tarixida muhim o‘rin tutgan geografik muhit va o‘xshash ijtimoiy-siyosiy, etnik, etnografik va ma’naviy omillarning latifa janrida o‘xshash syujetlar, motiv va qahramon tipining yuzaga kelishida asosiy rolni o‘ynaganidan olingan ilmiy xulosalar asosida Shimkent shahar o‘zbek etnomadaniy jamoat birlashmasi (Shimkent shahar o‘zbek etnomadaniy jamoat birlashmasining 2020 yil 13 iyuldagi 45/01-son ma’lumotnomasi). Natijada O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Turkmaniston, Ozarbayjon va Turkiya bilan hamkorlikdagi tashabbusga ko‘ra «Nasriddin Afandi latifalari»ni YuNESKOning nomoddiy madaniy meros ob’ektlari ro‘yxatiga kiritish yuzasidan taklif bilan chiqqan.

Yangiliklarga obuna bo‘lish