Sayt test rejimida ishlamoqda

Tursunova Nodirabegim Fayzullo qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Turli tizimli tillarda milliy-madaniy xususiyatlarni ifodaalovchi frazeologizmlar va ularning lingvokul`turologik tahlili», 10.00.06 – Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog‘ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik (filologiya fanlari). 
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.PhD/Fil1358. 
Ilmiy rahbar: Umarxodjaev Muxtorxon Eshonxodjaevich, filologiya fanlari doktori, professor. 
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Andijon davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Andijon davlat universiteti, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Rasmiy opponentlar: Alpanova Shirin Xakimovna, filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD); Hoshimova Dildora Madaminovna, filologiya fanlari doktori, dotsent.
Etakchi tashkilot: Farg‘ona davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqot maqsadi: ingliz va o‘zbek tillaridagi milliy-madaniy xususiyatlarga ega frazeologik birliklarning lisoniy va madaniy, izomorf va allomorf jihatlarini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
frazemalar u yoki bu xalqning o‘ziga xos milliy-madaniy stereotiplarini o‘zida mujassam etishi va olamning lisoniy manzarasiga xos milliy axloqiy me’yorlarni namoyon etish orqali xalqning mentalitetini o‘zida aks ettirishi aniqlangan; 
ingliz va o‘zbek tillaridagi frazeologik birliklar komponentlarining semantik tahlili natijasida ularning maxsus tagtizim sifatidagi o‘xshash va milliy-madaniy xoslangan, lingvokul`turologik jihatdan farqli xususiyatlari ochib berilgan;
ingliz va o‘zbek tillaridagi frazemalarning lingvokul`turologik va semantik jihatlari shaxsning ijobiy, salbiy, neytral xususiyatlarini va aqliy qobiliyatini aks etirishi dalillangan; 
ingliz va o‘zbek tillaridagi milliy-madaniy xususiyatlarni ifodalovchi frazemalarning shakllanishida fonetik, leksik, semantik lingvistik omillar va turmush sharoiti, diniy tasavvurlari kabi ekstralingvistik omillar ta’siri dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Turli tizimli tillardagi milliy-madaniy xususiyatlarni ifodalovchi frazeologizmlarning lingvokul`turologik tahlili bo‘yicha olinggan ilmiy natijalar asosida:
frazemalar lingvokultrologiyaning tadqiqot ob`ekti sifatida u yoki bu xalqning milliy-madaniy stereotiplarni o‘zida mujassam etishi va muayyan lisoniy olam manzarasiga xos asosiy qoliplarni namoyon etishi xususidagi xulosalardan “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5850-son Farmonining 3,4-bandlarida belgilangan o‘zbek tilini ta’lim muassasalarida o‘rgatish, o‘zbek tilining kompyuter dasturlarini yaratish, o‘zbek tilini o‘rganish istagida bo‘lgan chet el fuqarolari uchun o‘zbek tili darsliklari va elektron dasturlarini ishlab chiqish maqsadida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2021 yil 10-martdagi 01/11-01/7-288-son ma’lumotnomasi). Natijada umumiy o‘rta ta’lim tizimida ona tili o‘qitish tizimini yanada takomillashtirish, xususan, o‘quvchilarda leksika bo‘limini o‘qitish orqali milliy-madaniy xususiyatlarni ifodalovchi frazeologizmlar va ularning lingvokul`turologik tahlili asosida hayotning turli nutq vaziyatlariga mos muloqot ko‘nikmalarini muayyan darajada rivojlantirishga erishilgan; 
ingliz va o‘zbek tillaridagi frazeologik birliklar komponentlarining semantik tahlili natijasida aniqlangan o‘xshash va farqli xususiyatlari xususidagi xulosalardan O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi “O‘zbekiston” teleradiokanali DUK “Madaniy-ma’rifiy va badiiy eshittirishlar” muharririyati tomonidan “Adabiy jarayon”, “Ta’lim va taraqqiyot” nomli eshittirishlar ssenariysini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi “O‘zbekiston” teleradiokanali davlat unitar korxonasining 2021 yil 19-martdagi O‘zR-126-21-son ma’lumotnomasi). Naijada jahon milliy tillaridagi frazeologizmlarning universallik va o‘ziga xoslik masalalari ilmiy nuqtai nazardan ishlab chiqish uchun muhimligi haqida radiotinglovchilarga axborot berilgan hamda ushbu eshittirishlar ssenariysi mazmunan boyigan;
ingliz va o‘zbek tillaridagi milliy-madaniy xususiyatlarni ifodalovchi frazemalarning shakllanishida lingvistik va ekstralingvistik omillar ta’siri xususidagi ilmiy xulosalardan Ausbildung und Arbeit Plus GmbH o‘quv markazi ma’ruzachisi Johan Meyer, o‘z darslarida foydalanilgan (Ausbildung und Arbeit Plus GmbH o‘quv markazi 2021 yil 24 iyundagi ma’lumotnoma). Natijada millatlararo va tillararo olib borgan tahlillar natijalari chet tilini ikkinchi til sifatida o‘rganuvchi talabalar ma’ruzalari boyitilgan.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish