Sayt test rejimida ishlamoqda

Исломова Сохибахон Исмоилжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Чўлпон шеърларининг матний тадқиқи ва илмий танқидий матнини яратиш», 10.00.02 – Ўзбек адабиёти, 10.00.10 – Матншунослик ва адабий манбашунослик (Филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.РhD/Fil467.      
Илмий раҳбар: Қуронов Дилмурод Ҳайдаралиевич, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор (DSc);  Йўлдошев Нормат, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот мақсади Чўлпон шеърларининг қайта нашр қилинишидаги матний тафовутларни аниқлаш ва уларни асос манба билан қиёслаб, илмий-оммабоп ҳамда илмий-танқидий матнни яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Чўлпон шеърларининг ҳаётлик даврида нашр қилинган бирламчи манбалари ва кейинчалик қайта чоп этилган нашрларининг фанга маълум бўлган барча нусхалари ҳамда кейинги йилларда аниқланган, ҳозиргача адабиётшуносликка маълум бўлмаган нусхаларини ўзаро қиёслаш асосида илмий-танқидий матн яратилган; 
асос манбалардаги шеърларнинг график шакллантирилишига, ёзувда банднинг алоҳида ажратилиши, баъзан қоидадан чекиниб, кичик ҳарф билан бошланиши ёки тўлалигича бош ҳарфлар билан ёзилиши, курсив билан ёзиш каби ҳолатларга муаллиф ижодий иродасининг зуҳуроти деб қараш, матн дахлсизлиги қоидасига амал қилган ҳолда қайта нашрларда айни шаклни ўзгаришсиз сақлаб қолишни қатъий қоидага айлантириш зарурати исботлаб берилган; 
Чўлпон шеърларида фойдаланилган барча тиниш белгилар муайян бир поэтик вазифани бажариши, оҳанг-интонация талаби билан қўлланган тиниш белгиларидан ташқари кўп ўринларда муайян бадиий мақсадни кўзлаб, ўзига хос тарзда қўлланилган белгиларнинг ишлатилиши, уларнинг “муаллиф тиниш” белгиси мақомида эканлиги ва қайта нашрларда уни ҳисобга олиш шарт эканлиги далилланган; 
Чўлпон шеърларининг ҳаётлик даврида яратилган асос манбалар билан шоир вафотидан сўнг чоп этилган қайта нашрларини ўзаро қиёслаб, улар ўртасидаги пунктуацион, график шакллантирилишдаги тафовутлар белгиланган, 200 дан ортиқ сўз ҳамда 100 дан ортиқ сўзшакллар (асоси бир хил, аммо қўшимчалари ўзгарган)даги матний хатолар аниқланган, мавжуд тафовутларнинг юзага келиш омиллари далилланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Чўлпон шеърларининг матний тадқиқи ва илмий-танқидий матнини яратиш мавзуси бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида олинган натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
Чўлпон шеърларининг матний тадқиқи, сўз, сўзшаклларнинг қўлланилишига оид фарқлар ва муаммоли ҳолатларни бартараф этишга доир хулосалардан Андижон давлат университетидаги ОТ-Ф1-18-рақамли “Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чиқиш” давлат илмий-техника дастури доирасидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 10 ноябрдаги 89-03-4547-сон маълумотномаси). Натижада матнларнинг ўзига хос жиҳатларини аниқлаш, миллий ва менталитал томонларини кўрсатиш, турли тилларнинг концептиологик тизимидаги ўзига хослик ҳамда фарқларни аниқлаш, мулоқот маданиятининг турли миллий тиллар тарихи ва тараққиётига доир қарашларни мукаммаллаштиришга имкон берган; 
Чўлпон шеърларининг манбалари тавсифи ҳамда аслият ва жорий нашрларнинг қиёсий-матний тадқиқи ҳамда матн транслитерациясидаги хатоликлар,  уларни бартараф этиш тамойилларига доир илмий хулосалардан Андижон вилояти тарихи ва маданияти Давлат музейининг Чўлпон ёдгорлиги бўлимидаги экспозицияларда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2020 йил 20 ноябрдаги 01-12-10-5204-сон маълумотномаси). Натижада экспозицияларнинг шоир ижодига оид янги маълумотлар билан тўлдирилишига имкон берган;
Чўлпон шеърияти манбалари ва уларни қайта нашр қилиш муаммолари борасидаги хулосалардан Андижон телерадиокомпанияси “Андижон” радиосининг “Шукрона” номли адабий, илмий-маърифий эшиттиришида фойдаланилган (Андижон телерадиокомпаниясининг 2020 йил 16 ноябрдаги 20-14/55-сон маълумотномаси). Натижаларнинг қўлланиши мазкур радиоэшиттиришнинг илмий ва маърифий жиҳатдан юқори даражада тайёрланишини таъминлаган ҳамда тингловчиларда маданий меросимизга нисбатан ҳурмат ва муҳаббат туйғуларини мустаҳкамлашга ёрдам берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish