Sayt test rejimida ishlamoqda

Якубов Музаффар Камилджановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Инглиззабон адабиётда Амир Темур сиймоси», 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Fil827.
Илмий раҳбар: Ўразбоев Абдулла Дурдибоевич, филология фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Муродов Ғайрат Некович, филология фанлари доктори, доцент; Турсунов Акмалжон Ҳамиджонович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Нукус давлат педагогик институти.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Амир Темур образининг инглиззабон адабиётга кириб бориш тадрижини кузатиб, адабиётда бадиий шакллантирилган образни илмий-адабий-танқидий нуқтаи назардан ўрганиш, бу борадаги ютуқ ва камчиликларни умумлаштириш ҳамда тарихий-адабий, илмий-оммабоп ва бадиий асарлардаги ўзига хос жиҳатларни очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Уйғониш даври Англия маданий муҳитида оммалаша бошлаган гуманизм ғоялари ташвиқотини сиёсий арбоб, саркарда ва бунёдкор тарихий шахс сифатида намуна бўла оладиган Амир Темур сиймосида амалга ошириш вазифаси антик адабиётнинг афсонавий қаҳрамонларига анъанавий шаклда қайта-қайта мурожаат этаверишнинг муваффақиятсизлиги, самарасизлиги билан шартланганлиги исботланган; 
инглиззабон бадиий адабиётда Амир Темур образи (бадииятда) ва Амир Темур сиймоси (реал тарихда) ўртасидаги номувофиқликлар бадиий адабиёт қонуниятларига кўра муаллиф дунёқараши, қизиқиши, тафаккур тарзи ва ижодкорларнинг Амир Темур шахсияти тўғрисида асл ва бор ҳақиқатдан бехабарлиги, давр ёки ҳудуд ҳаёти ҳақида тўлақонли тасаввурга эга бўлмаганликлари туфайли воқеланиши далилланган;
Ғарб темуршунослигида инглиззабон бадиий ва илмий адабиётга мансуб асарларни таснифлашда бадиий, илмий, тарихий-бадиий характери, яратилган ҳудуди, жараённи тўла тасаввур қилиш қулайлиги нуқтаи назаридан хронологик таҳлил усулларининг устуворлиги Амир Темур шахсига бағишланган асарларнинг юзага келиши ва тадрижи узоқ, мураккаб жараённи қамраб олганлиги билан белгиланиши аниқланган;
инглиззабон бадиий адабиёт кичик жанрдаги шеърий асарларда тарихий ҳақиқатдан кўра соф бадиий тўқима услубининг етакчилиги, инглиззабон шеъриятида Амир Темурнинг сарҳадбилмас имкониятлари тимсоли хаёлий орзулар билан суғорилганлиги Амир Темур мавзуси ибтидосининг романтизм даврига тўғри келганлиги билан белгиланиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиззабон адабиётларда Амир Темур сиймоси билан боғлиқ изланишлар жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
Амир Темур ҳақида инглиззабон адабиётларда яратилган асарлар, хусусан, Америка адабиётининг йирик вакили Роберт Ховарднинг «Самарқанд хукмдори» асарида Соҳибқироннинг буюк салтанатни барпо этишдаги саъй-харакатлари, юксак харбий заковати, яратувчилик истеъдодига оид хулосалардан Хоразм вилояти телерадиокомпаниясининг «Мунаввар кун» дастури сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Хоразм вилояти телерадиокомпаниясининг 2020 йил 17 февралдаги 166-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқот объекти қилиб олинган манбалар тингловчиларга Соҳибқирон сиймосининг инглиззабон ўлкалардаги эътирофи хусусида маълумотлар берган ҳамда кўрсатувнинг илмий-маънавий савияси ошишига хизмат қилган;
ҳар бир ижодкорнинг қизиқиши, асарларида унинг шахсияти талқини, инглиззабон адабиётда Амир Темур сиймосини гавдалантирган адибларнинг таржимаи ҳоллари билан боғлиқ хулосалардан Республикага ташриф буюрган инглиззабон сайёҳларга халқларимиз ўртасидаги маданий-маърифий алоқалар тарихий илдизларини кўрсатишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Туризмни Ривожлантириш Давлат Қўмитасининг 2020 йил 2 мартдаги 02-16/1531-сон маълумотномаси). Натижада нафақат хорижий сайёҳлар оқимини кўпайишига, балки тадқиқот материалларидан кенг фойдаланилган холда  буюк сиймоларимизнинг инглиззабон  адабиётлардаги талқинлари ҳақида янги ва қизиқарли маълумотлар беришда сайёҳларга ва ташриф буюрганларга асосий манба вазифасини бажарган;
инглиззабон адабиётларда Амир Темур сиймосининг талқин этилиши ва улардаги ўзига хослик ва муштаракликлар, Соҳибқирон образини яратишда Кристофер Марло ва Николас Роуларнинг бадиий маҳорати, фалсафий-ахлоқий, ижтимоий-сиѐсий қарашлари ва ижодий индивидуаллиги хусусида олинган хулосалардан музейларга ташриф буюрган ёшларда номоддий меросга ворислик ҳиссини кучайтириш, миллий қаҳрамонларимиз сиймоси жаҳон илғор афкор оммаси эътиборида эканини ёшлар шуурига сингдириш, даҳо сиймоларнинг дунё ижтимоий-сиёсий фикрлар тараққиётига кўшган ҳиссасини кўрсатиб беришда фойдаланилган (Халқаро «Олтин мерос» ХЖФнинг 01-55-22/10-20-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тили ва адабиётига ихлосманд ёшларнинг миллий тарихимиз, аждодлар жасорати, шаън-шавкатига бўлган қизиқиши ва эътибори кучайишига ҳисса қўшган;
Кристофор Марлонинг икки қисм ўн кўринишдан иборат «Tamburlaine the Great» – «Буюк Темур» трагедиясида Соҳибқирон, XVI аср инглиз гуманистик адабиёти эҳтиёжларига кўра, Ренессанс – Уйғониш давр кишларнинг орзу умидлари тимсоли сифатидаги тасвирига доир хулосалардан И-204-4-5 «Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш» мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 26 январдаги 89-03-446-сон маълумотномаси). Натижада жорий этилган материаллар буюк сиймоларнинг бадиий матнда акс эттирилиши, уларни тахлил этиш ҳамда чуқур ўрганиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish