Sayt test rejimida ishlamoqda

Газиев Адхамнинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қоракўл қўйларини самарали селекциялашнинг экологик ва генетик асослари”, 06.02.01 – Қишлоқ хўжалиги ҳайвонларини урчитиш, кўпайтириш, селекцияси ва генетикаси. Қоракўлчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам В2021.1.DSc/Qx181.
Илмий маслаҳатчи: Юсупов Суратбек Юнусович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти, PhD.05/30.12.2019.Qх.75.01 (Бир марталик илмий кенгаш).
Расмий оппонентлар Арипов Ўктам Хаджимуратович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Умаров Шавкат Рамазонович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Аширов Бахтиёр Муродуллаевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Ипакчилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади турли экологик урчитиш ҳудудларида муҳим селекцион белгилар намоён бўлишининг максимал ва минимал чегараларини, уларнинг ирсий асосланганлик ва мустаҳкамланганлик, ирсийланиш ва корреляцион боғлиқлик даражаларини аниқлаш асосида қоракўл қўйларини самарали селекциялашнинг экологик – генетик асосларини ишлаб чиқиш ҳисобланади.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор турли ташқи муҳит шароитида қоракўл қўйлари муҳим селекцион белгиларининг намоён бўлиш ва ўзгарувчанлигини ўраниш асосида қўзиларни танлашнинг оптимал муддатлари турли белгилар бўйича қумли ва гипсли чўлда 16-22, адир шароитида 10-15 кун эканлиги  аниқланган;
илк бор турли экологик шароитда қоракўл қўйларининг қимматли генофондини кенгайтириш ва сертификациялаш асосида қоракўл терилари экспортбоплигини 10,0-23,7 фоизгача оширишнинг экологик-генетик омиллари аниқланган;
илк бор турли экологик шароитда қоракўл қўйларида ирсий асосланган белгиларнинг намоён бўлиш, ирсийланиш ва боғлиқлик хусусиятлари ўрганилган ва уларнинг генетик салоҳиятидан самарали фойдаланиш йўллари аниқлаш асосида муҳим кўрсаткичларнинг намоён бўлиш даражаларини белгилар миқёсида 24,38 фоизгача ошириш мумкинлиги исботланган;
илк бор турли экологик ҳудудларда қоракўл қўйлари маҳсулдорлик салоҳиятини бошқаришнинг беш муҳим белгиларга асосланган соддалашган усуллари ишлаб чиқилган ва ушбу усуллар уларнинг корреляцион боғлиқлик коэффициентини 0,83 гача, ирсийлик коэффициентини 0,64 гача оширишни таъминлаган; 
илк бор турли экологик ҳудудларда қоракўл қўй зотининг салоҳиятидан унумли фойдаланиш орқали юқори сифатли қоракўл маҳсулоти салмоғини 91,5 фоизгача кўпайтиришнинг илмий асосланган йўллари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қоракўл қўйларини самарали селекциялашнинг экологик-генетик асосларини ишлаб чиқиш йўналишида олиб борилган илмий-тадқиқот ишлари натижасида ишлаб чиқилган:
турли “генотип ва ташқи муҳит” мувозанатида муҳим селекцион белгиларининг намоён бўлиш ва ўзгарувчанлигини ўрганиш асосида қўзиларни танлашнинг оптимал муддатларини аниқлаш усули Бухоро вилоятининг “Жонгелди” қоракўлчилик МЧЖ да жорий этилган (Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 13 июлдаги 3-1/786-сон  маълумотномаси). Натижада 1 дона қоракўл терисини етиштиришдан олинган соф фойда 12,3 минг сўмни, рентабеллик даражаси 56,8 фоизни ташкил этган;
турли “генотип ва ташқи муҳит” мувозанатида муҳим селекцион белгиларининг намоён бўлиш ва ўзгарувчанлигини ўрганиш асосида қўзиларни танлашнинг оптимал муддатларини аниқлаш усули Навоий вилоятининг “Сарибел”  (ҳозирги “Янгиказган нурли диёр”) қоракўлчилик МЧЖ да жорий этилган (Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 13 июлдаги 3-1/786-сон  маълумотномаси). Натижада 1 дона қоракўл терисини етиштиришдан олинган соф фойда 12,6 минг сўмни, рентабеллик даражаси 57,8 фоизни ташкил этган;
турли “генотип ва ташқи муҳит” мувозанатида муҳим селекцион белгиларининг намоён бўлиш ва ўзгарувчанлигини ўрганиш асосида қўзиларни танлашнинг оптимал муддатларини аниқлаш усули Навоий  вилоятининг “Нурота” (ҳозирги “Нурота қоракўл наслчилик”) қоракўлчилик МЧЖ да жорий этилган (Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 13 июлдаги 3-1/786-сон  маълумотномаси). Натижада 1 дона қоракўл терисини етиштиришдан олинган соф фойда 12,5 минг сўмни, рентабеллик даражаси 57,2 фоизни ташкил этган;
қоракўл қўйлари ирсий асосланган белгиларининг намоён бўлиши бўйича уларнинг ирсий салоҳиятидан самарали фойдаланиш усули Бухоро вилояти “Жонгелди” МЧЖ да жорий этилган (Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 13 июлдаги 3-1/786-сон  маълумотномаси). Натижада 1 дона қоракўл терисидан соф фойда 10,8 минг сўмни, рентабеллик даражаси 47,9 фоизни ташкил этган;
қоракўл қўйлари ирсий асосланган белгиларининг намоён бўлиши бўйича уларнинг ирсий салоҳиятидан самарали фойдаланиш усули Навоий вилояти “Сарибел” (ҳозирги “Янгиказган нурли диёр”) МЧЖ да жорий этилган  (Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 13 июлдаги 3-1/786-сон  маълумотномаси). Натижада 1 дона қоракўл терисидан соф фойда 11,5 минг сўмни, рентабеллик даражаси 49,9 фоизни ташкил этган;
қоракўл қўйлари маҳсулдорлик салоҳиятини бошқаришнинг соддалаштирилган усули Бухоро вилояти “Жонгелди” МЧЖ да жорий этилган  (Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 13 июлдаги 3-1/786-сон  маълумотномаси). Натижада 1 дона қоракўл терисидан соф фойда 11,2 минг сўмни, рентабеллик даражаси 49,8 фоизни ташкил этган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish