Хидиров Сухроб Норбўтаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Олий таълим тизимини концептуал такомиллаштиришда социологик ёндашув»: 22.00.02 – Ижтимоий тузилиш, ижтимоий институтлар ва турмуш тарзи (социология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/S53.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSc.20/30.12.2019.S.23.02.
Илмий раҳбар: Бекмурадов Мансур Бобомурадович, социология фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Абдуазимов Оқилжон Уткурович, социология фанлари доктори; Саифназаров Исмаил Саифназарович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда олий таълим тизимини концептуал такомиллаштиришда социологик ёндашувнинг ижтимоий ўрни ва аҳамиятини очиб бериш орқали унинг самарадорлигини ошириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олий таълимда кредит тизими самарадорлигини таъминлашда миллий маконимизга мос бўлган «Иерархик – ментал ёндашув» (кузатув, анкета тарзида ёзма, оғзаки савол-жавоб, интервью, социометрия, экстраполяция, контент таҳлил усуллари билан боғлиқ ҳолда) усулининг авфзаллиги исботланган;
дарс машғулотларининг сифат ва самарадорлигини баҳолашнинг социал индикаторлари (функционал, институционал, фрагментар, ивент аксиологик, прагматик, праксеологик, муаммоли, концептуал, вазиятли, корреляцион, кластерли, семантик, дискурс таҳлил) халқаро стандарт мезонлари асосида очиб берилган;
ёшлар бандлигини таъминлашда юқори малакали кадрларни меҳнат бозорида зарур бўлган ва иш берувчилар талаб қиладиган билим ва кўникмалар билан қуроллантириш ва уларнинг меҳнат фаолияти давомида янгилаш имкониятларини беришда олий ўқув юртларининг аҳамияти очиб берилган;
масофавий таълим самарадорлигини оширишда интеграциялашган ўқув муҳитининг технологик, педагогик ва ташкилий-методик мезонлари, социомаданий жиҳатлари ва социологик-парадигмал хусусиятлари очиқлик тамойили асосида асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Олий таълим тизимини концептуал такомиллаштиришда социологик ёндашув бўйича олинган илмий натижалар асосида:
олий таълимда кредит тизими самарадорлигини таъминлашда миллий маконимизга мос бўлган «Иерархик – ментал ёндашув» (кузатув, анкета тарзида ёзма, оғзаки савол-жавоб, интервью, социометрия, экстраполяция, контент таҳлил усуллари билан боғлиқ ҳолда) усулининг авфзаллиги исботланган (Олий таълим вазирлигининг 2020 йил 10 августдаги 89-03-2763-сон маълумотномаси). Натижада «Электрон веб-сўров» дастури фойдаланишга топширилган, дастур орқали электрон веб-сўров ўтказиш методикасини яхшилаш ҳамда таълим самарадорлигини ошириш имконини берган;
дарс машғулотларининг сифат ва самарадорлигини баҳолашнинг социал индикаторлари (функционал, институционал, фрагментар, ивент аксиологик, прагматик, праксеологик, муаммоли, концептуал, вазиятли, корреляцион, кластерли, семантик, дискурс таҳлил) халқаро стандарт мезонлари асосида очиб берилганлигига оид тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академиясининг «Раҳбар кадрларни тайёрлаш» ўқув жараёнида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекциясининг 2020 йил 15 октябрдаги 02-1410-сон маълумотномаси). Натижада дарс машғулотларининг сифат ва самарадорлигини баҳолаш индикаторлари жараёнида қўлланилган, шунингдек, магистратура тингловчиларига ECTS (European Credit Transfer and Accumulating System) – Европа кредит алмашиш тизимини жорий этиш ҳамда масофавий таълим платформасида ўқув ресурсларини яратиш бўйича йўриқномани ишлаб чиқиш имконини берган;
ёшлар бандлигини таъминлашда юқори малакали кадрларни меҳнат бозорида зарур бўлган ва иш берувчилар талаб қиладиган билим ва кўникмалар билан қуроллантириш ва уларнинг меҳнат фаолияти давомида янгилаш имкониятларини беришда олий ўқув юртларининг аҳамияти очиб берилганлигига оид таклифидан «Олий таълим тизимини концептуал такомиллаштириш» бўйича видео-дарсларни ташкил этиш, масофавий ўқув жараёнини йўлга қўйиш, замонавий ёндашувлар асосида «Видео-дарс тайёрлаш технологияси» номли барча олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари учун намунавий ўқув қўлланма ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 06 октябрдаги 522-сонли буйруғи, 522-108 рақамли гувоҳномаси). Мазкур қўлланма Ўзбекистон Республикаси олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари ҳамда талабалар учун видео-дарс тайёрлаш технологияси самарадорлигини ошириш ва ўзлаштириш имконини берган;
масофавий таълим самарадорлигини оширишда интеграциялашган ўқув муҳитининг технологик, педагогик ва ташкилий-методик мезонлари, социомаданий жиҳатлари ва социологик-парадигмал хусусиятлари очиқлик тамойили асосида асосланганлигига оид таклифидан масофавий таълим жараёнларини ташкил этишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим вазирлигининг 2020 йил 10 августдаги 89-03-2763-сон, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг маълумотномалари). Натижада onlayn ва oflayn видео машғулотлари сифат индикатори яратилган, профессор-ўқитувчиларнинг кредит тизими бўйича кўникма ва малакаларини оширишга хизмат қилган.