Холмуродов Шакарбек Абдуғаниевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларининг рекреация имкониятларини баҳолаш», 11.00.01 – Табиий география (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Gr35.
Илмий раҳбар: Ходжиматов Алишер Нигматович, география фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Сабитова Наила Исмаиловна, география фанлари доктори, профессор; Усмонова Рохатжон, география фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларининг рекреация имкониятларини аниқлаш, уларни ушбу мақсадда баҳолаш ҳамда ҳудуд табиатидан оқилона фойдаланишнинг геоэкологик жиҳатларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тоғ ландшафтларининг рекреация имкониятлари замонавий ГАТ технологиялари асосида таҳлил қилиниб, 1:200 000 масштабдаги “Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларининг картаси” яратилган;
Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларини баҳолаш учун ишлаб чиқилган “қулай эмас”, “камроқ қулай”, “қулайроқ”, “қулай”, “жуда қулай” мезонлари асосида ҳудуд ландшафтлари манзилли баҳоланган ва 1:200 000 масштабдаги картаси яратилган;
Туркистон-Нурота тоғ геотизимларида 6 та рекреация райони ҳамда 15 та кичик рекреация райони мавжудлиги асосланган ва уларнинг рекреация имкониятлари очиб берилган;
ўрмон хўжаликларида рекреация ҳудудларини ҳамда Бахмал, Нурота, Молгузар миллий табиат боғларини ташкил этиш бўйича амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларининг рекреация имкониятларини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Туркистон-Нурота тизмасининг табиий географик шароити, ландшафтларини рекреация мақсадида баҳолаш ва ҳудуд табиатидан оқилона фойдаланишнинг геоэкологик асослари, унинг мазмун ва моҳиятига оид маълумот ҳамда хулосалар 5А110500–Аниқ ва табиий фанларни ўқитиш методикаси (География) магистратура мутахассислиги учун “Геоэкология асослари” (гувоҳнома, №335-008) ўқув қўлланма ва 5110500–География ўқитиш методикаси бакалавриат таълим йўналиши учун “Тупроқлар географияси” (гувоҳнома, №274-190), “Экология ва табиатни муҳофаза қилиш” (гувоҳнома, №1186-067) дарсликлари ҳамда “Топография ва картография асослари” (гувоҳнома, №274-022) ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган. Натижада, магистратура ҳамда бакалавриат талабаларининг география ўқитиш методикаси соҳасида билимларни бойитиш ва мустаҳкамлаш имконини берган;
Туркистон-Нурота тоғ геотизимлари, жумладан, тоғ ландшафтларининг рекреация имкониятлари замонавий ГАТ технологиялари асосида ўрганиш натижасида яратилган ҳудуднинг 1:200 000 масштабдаги “Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларининг картаси” Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлиги амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлигининг 2021 йил 17 июндаги 03-17-02/2713-сон маълумотномаси). Натижада, реклама манбаларини тайёрлаш, Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтлари ҳудудида лойиҳаланаётган рекреация инфратузилмалари, ландшафтларнинг эстетик аҳамияти, ландшафт-архитектура тамойиллари ва рекреация салоҳияти ҳамда барқарорлигини ҳисобга олиб жойлаштиришда уларни атроф-муҳитга салбий таъсирининг олдини олиш мақсадида назоратни амалга оширишга хизмат қилган;
“Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларини рекреация мақсадида манзилли баҳолаш”нинг 1:200 000 масштабдаги картаси Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлиги амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлигининг 2021 йил 17 июндаги 03-17-02/2713-сон маълумотномаси). Натижада, Жиззах вилоятида янги рекреация объектлари ва йўналишлари, жумладан, Туркистон-Нурота тизмаси тоғ ландшафтларининг рекреация салоҳиятидан самарали фойдаланиш стратегиясини такомиллштиришга хизмат қилган;
Туркистон-Нурота тоғ геотизмаларида ажратилган 6 та рекреация райони ҳамда 15 та кичик рекреация мақсадларида районлаштиришга доир илмий натижалардан Жиззах вилоятининг тоғ ва тоғолди ҳудудларида рекреация объектларини жойлаштириш ҳамда уларнинг инфратузилмасини тартибга солишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлигининг 2021 йил 17 июндаги 03-17-02/2713-сон маълумотномаси). Натижада, тоғ ва тоғолди минтақаларида рекреация фаолиятини жойлаштириш ва истиқболда рекреациянинг барча турларини ривожлантириш имконини берган;
ҳудуд геотизимларига антропоген таъсирни ўрганишга оид илмий натижалар ва тоғ геотизимларида геоэкологик вазиятни оптималлаштириш, муҳофаза этиладиган ҳудудларни янгидан ташкил этиш бўйича амалий таклиф ва тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлиги амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлигининг 2021 йил 17 июндаги 03-17-02/2713-сонли маълумотномаси). Натижада, Туркистон-Нурота тизмаларида Нурота, Бахмал, Молгузар миллий табиат боғларини ташкил этиш имконини берган.