Sayt test rejimida ishlamoqda

Тажиев Қудрат Қадирбергановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Амударё ҳозирги дельтаси чап қирғоғининг табиий-мелиоратив шароитини баҳолаш», 11.00.01 – Табиий география (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Gr129.
Илмий раҳбар: Уразбаев Абдукарим Кендирбаевич, география фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Хоразм Маъмун академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Боймирзаев Каримжон Мирзахмедович, география фанлари доктори, доцент; Ибрагимова Рана Алимбоевна, география фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Амударё ҳозирги дельтаси чап қирғоғининг табиий-мелиоратив шароитини очиб бериш ва баҳолашда рельеф пластикаси усулининг ролини кўрсатишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ер усти сув оқими, рельефнинг “дарахтсимон” шакли ва табиий-мелиоратив шароитнинг структураси ўртасидаги ўзаро алоқадорлик мавжудлиги аниқланган;
элювиал, транс-элювиал, супераквал элементар ландшафтлари билан табиий-мелиоратив шароитнинг мураккаблашган, ўрта мураккаб, мураккаб, ўта кучли мураккаблик даражалари ўртасидаги боғлиқлик аниқланган;
Амударё ҳозирги дельтаси чап қирғоғининг 1:100000 масштабдаги “Тупроқларнинг шўрланиш даражаси” ҳамда “Табиий-мелиоратив шароитни баҳолаш” карталари ArсGIS дастурида яратилган;
илк бор суғориладиган ҳудудларнинг ер-сув ресурсларидан оқилона фойдаланишда табиий-мелиоратив районларнинг роли кўрсатилиб, коллектор ҳавзаларида табиий-мелиоратив шароити мураккаблик даражаларининг тартиб билан ўзгариши ҳудудни яхлит табиий-мелиоратив район эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Aмударё ҳозирги дельтаси чап қирғоғининг табиий-мелиоратив шароитини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
дельта ҳудудининг ер-сув ресурсларидан оқилона фойдаланишда ер усти сув оқими, рельефнинг “дарахтсимон” шакли ва табиий-мелиоратив шароитнинг структураси ўртасидаги ўзаро алоқалар Қорақалпоғистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегиясининг учинчи устивор йўналишида белгилаб берилган муҳим вазифалар ижросини таъминлашда Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 22 июндаги 01/013-1565-сон маълумотномаси). Натижада, суғориладиган массивлардаги тупроқларнинг мелиоратив ҳолатини янада яхшилаш имконини берган;
Амударё ҳозирги дельтаси чап қирғоғининг шўрланиш даражаси ва табиий-мелиоратив шароитини баҳолаш карталари рельеф пластикаси усули асосида биринчи маротаба тузилган бўлиб, улардан коллектор ҳавзасида жойлашган фермер хўжаликлари ерларнинг мелиоратив ҳолатини ҳисобга олган ҳолда қишлоқ хўжалик экинларини тизимли жойлаштириш схемаси Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги амалиётига жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 22 июндаги 01/013-1565-сон маълумотномаси). Натижада, қишлоқ хўжалик экинларини жойлаштириш схемасини такомиллаштириш имконини берган;
табиий-мелиоратив шароитнинг мураккаблик даражаларига таъсир этувчи элементар ландшафт гуруҳларининг роли илк бор очиб берилган бўлиб, рельеф структурасини ҳисобга олган ҳолда тупроқларнинг мелиоратив ҳолатини баҳолаш Қорақалпоғистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлиги амалиётига жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 22 июндаги 01/07-3-246-сон маълумотномаси). Натижада, қишлоқ хўжалиги экин турларини ер усти сувлари оқими йўналишида жойлаштириш ҳисобига ҳосилдорлик ошиши ва сув ресурсларини янада тежаш имконини берган;
рельеф пластикаси усули асосида яратилган карталар Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитасида амалиётга жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитасининг 2020 йил 10 октябрдаги 02/18-1-2058-сон маълумотномаси). Натижада, табиат компонентларини ўзгаришини баҳолаш усуллари асосида олинган аналитик карталар тизими антропоген ва табиий ландшафтлар алмашинадиган ҳудудларда экотизим ривожланиши, ўзгариши мониторингини олиб бориш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish