Гафарова Зумрад Зохиржоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Матн ахборот тақсимотида реманинг роли (инглиз тили материали мисолида)», 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Fil725.
Илмий раҳбар: Сафаров Шаҳриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти Бухоро филиали. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Чўпонов Отаназар Отожонович, филология фанлари доктори, доцент; Сайфуллаев Анвар Исломович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади рема ҳодисасининг моҳиятини белгилаш ва рема–тема тузилмаларининг структур турларини фарқлаган ҳолда уларнинг матнда бажарадиган вазифалари ҳамда ахборот ифодасидаги ролини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
рематик тузилмаларнинг коммуникатив-матний маънодорлиги ва нутқ занжиридаги функционал қийматини гап тизимидаги бошқа бўлакларнинг шаклий-мазмуний моҳияти, контекст қуршови ёки, аксинча, факат рематик кучайтириш вазифасини бажарадиган синтагмалар воқелантириши аниқланган;
матн таркибида эга вазифасида воқеланган рема бўлагининг ҳиссий-эмоционал ва қабул қилинаётган ахборотга нисбатан муносабат билдириш маъносидаги отлардан таркиб топиши, от мураккаб кесимнинг бўлаги бўлганида эса, маълум касбга, ижтимоий гуруҳга оидликка ишора қилувчи ҳамда инсон интелектуал қобилияти, унинг ахлоқий хислатларини номловчи хусусиятга эга бўлиши далилланган;  
рема-тематик тузилмаларнинг анафорик (олдконтекст) ва катафорик (сўнгконтекст) манба сифатида фаоллашуви, бунда коммуникатив такрорга ишора қилувчи қиёслаш маъноси юзага келтирувчи олдконтекстдан сўнгконтекстга қараб силжиш динамикасининг устувор эканлиги асосланган;
синтактик тузилманинг мулоқот матнининг у ёки бу қисмида фаоллашуви узатилаётган ахборотнинг ушбу матн сатҳларида тақсимланиши билан боғлиқлиги, рема–тема тузилмаларининг матн таркибида намоён бўладиган мазмуний-функционал муносабатларининг лингвопрагматик муносабатларни шакллантирувчи лисоний ҳодиса эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Рема тузилмасининг матн таркибида ахборот тақсимланиши билан боғлиқ масалалар тадқиқи жараёнида олинган натижалар асосида: 
тил ва нутқ ҳодисаларининг бадиий матнлар ахборот тақсимотида тема ва реманинг ролини, уларнинг матн таъсирчанлигини оширишга хизмат қилишини асослашга оид хулосалардан Ф-1-06 “Истиқлол даври ўзбек адабиётида Шарқу Fapб адабий анъаналари синтези” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таьлим вазирлигининг 2021 йил 11 февралдаги 89-03-858-сон маълумотномаси). Натижада тил ва нутқ ходисаларининг ўзаро боғлиқлиги матн яратишда ҳам намоён бўлиши асосланган;
рема–тема нутқий тузилмасининг матн структур таркибида, унинг композицион қурилишида бажарадиган вазифасини белгилаш, якунловчи ўринда келганида турли мантиқий-семантик муносабатларни воқелантиришига доир хулосалардан И-204-4-5 "Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш" номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 13 январдаги 89-03-168–сон маълумотномаси). Натижада ҳар иккала коммуникатив бўлак – тема ва рема хабарнинг шаклланиши ва узатилиши асосини ташкил этаётиб, бузилмас бирликнинг ҳосил мавқеини белгилаган;
яхлит бирлик – матн мазмуни шаклланишида муҳим ахамият касб этадиган нутқий тузилма – гапнинг актуал бўлиниши билан боғлиқ ҳодисалар тавсифига оид хулосалардан Европа Иттифоқининг Эразмус+ дастурининг 624-ЕРР-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS + СВНЕIMEP: Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 13 январдаги 89-03-168–сон маълумотномаси). Уларнинг функционал-семантик хусусиятларини аниқлаш мақсадини кўзлаган ҳолда тадқиқот ишидаги натижаларидан лойиҳанииг жорий қилиниши ва халқаролаштирилишида фойдаланилган;
ишлаб чиқилган рема-тема шаклидаги нутқий тузилмаларнинг туб моҳияти ва мақоми уларнинг матн доирасида фаоллашуви жараёнига оид хулосалардан Tempus Project 544161- THMPUS-1-20I3-1-UK-TEMPUS-JPCR Aston University DeTEL “Developing the Teaching of European Languages: Modernising Language Teaching through the development of blended Masters Programmes” лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 13 январдаги 89-03-168–сон маълумотномаси). Ушбу тузилмаларнинг матндаги кетма-кетлигидан ташқари, олдконтекст ва сўнгконтекст омилларининг роли ҳам ўзига хослиги ҳамда тадқиқот ишидаги натижалардан лойиҳанинг модулларидаги контентларни ишлаб чиқишда фойдаланилган;
нутқий тузилма-гапнинг актуал бўлиниши билан боғлиқ ҳодисалар тавсифи ва уларнинг функционал-семантик хусусиятларини аниқлашга доир илмий хулосаларидан Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2020 йил январь-сентябрь ойларида “Саккизинчи мўъжиза”, “Адабий муҳит”, “Бугуннинг мавзуси” ва “Ассалом, Бухоро” кўрсатувлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2020 йил 15 октябрдаги 2/270-сон маълумотномаси). Натижада ушбу кўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.