Жалолов Илҳомжон Исомиддиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Корхона иқтисодий салоҳиятининг статистик таҳлил қилиш усулларини такомиллаштириш”, 08.00.06 – Эконометрика ва статистика (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Iqt570.
Илмий раҳбар: Ғойибназаров Баҳодир Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети .
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Кадрлар малакасини ошириш ва статистик тадқиқотлар институти, DSc 29/30.12.2019.I.92.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Ёрқин Абдуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Хатамов Очилди Қурбонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат транспорт университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: корхона иқтисодий салоҳиятининг статистик таҳлил қилиш усулларини такомиллаштириш ва истиқболларини прогнозлаш бўйича илмий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқиш ҳисобланади.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
турли мулкчилик шаклига асосланган корхоналар иқтисодий салоҳиятини баҳолашнинг статистик кўрсаткичлар тизими “моддий ресурслар”, “номоддий активлар”, “меҳнат ресурслари” ҳамда “тадбиркорлик қобилияти”ни яхлит бир тизимда баҳолаш асосида ишлаб чиқилган;
корхоналарда технологик салоҳиятдан фойдаланиш индекслари (технологик омиллар самарадорлиги, қувватлардан фойдаланиш, қувватлар билан таъминланиш даражаси) ва меҳнат унумдорлиги индекслари (якка тартибдаги, агрегат, ўртача гармоник, тортилган)дан фойдаланиб, иқтисодий салоҳиятларни статистик баҳолашнинг услубий жиҳатлари такомиллаштирилган;
маълумотлар базасини шакллантириш, кўрсаткичларни қиёсий танлаш ҳамда иқтисодий салоҳият даражасини таҳлил қилиш ҳисобига тузилмавий таҳлил усулида саноат корхоналарининг инновацион фаолиятини статистик баҳолаш тизими таклиф этилган;
корхоналар иқтисодий ривожланишини истиқболдаги ўрта муддатли (2021-2025йй) статистик прогнозлари “интуитив” ва “формаллаштириш” усулларини қўллаш ҳисобига ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Корхоналар иқтисодий салоҳиятини замонавий статистик услубларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“моддий ресурслар”, “номоддий активлар”, “меҳнат ресурслари” ҳамда “тадбиркорлик қобилияти”ни яхлит бир тизимда баҳолаш асосида турли мулкчилик шаклига асосланган корхоналарнинг иқтисодий салоҳиятини баҳолашнинг статистик кўрсаткичлар тизимини ишлаб чиқиш бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси саноатини 2030 йилгача ривожлантириш стратегияси лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг 2020 йил 30 сентябрдаги 06/13-01-10/12-сон маълумотномаси). Бу эса корхоналарнинг иқтисодий салоҳиятидан самарали фойдаланиш ва уларни комплекс статистик таҳлил қилиш имкониятларини оширган;
корхоналарда технологик салоҳиятдан фойдаланиш индекслари (технологик омиллар самарадорлиги, қувватлардан фойдаланиш, қувватлар билан таъминланиш даражаси) ва меҳнат унумдорлиги индекслари (якка тартибдаги, агрегат, ўртача гармоник, тортилган)дан фойдаланиб, иқтисодий салоҳиятларни статистик баҳолашнинг услубий жиҳатларини такомиллаштириш бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси амалий фаолиятига жорий этилган (Давлат статистика қўмитасининг 2020 йил 20 мартдаги 01/1-04-18/2-66 –сон маълумотнома). Ушбу таклифларнинг жорий этилиши қўмитанинг саноат статистикаси бошқармаси томонидан индекслар асосида статистик баҳолаш имкониятларини оширган;
маълумотлар базасини шакллантириш, кўрсаткичларни қиёсий танлаш ҳамда иқтисодий салоҳият даражасини таҳлил қилиш ҳисобига саноат корхоналарининг инновацион фаолиятини тузилмавий таҳлил усулида статистик баҳолаш тизими бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси амалий фаолиятига жорий этилган (Давлат статистика қўмитасининг 2020 йил 20 мартдаги №01/1-04-18/2-66-–сон маълумотнома). Бу эса саноат тармоғининг инновацион салоҳиятини комплекс статистик баҳолаш имкониятини оширишга хизмат қилган;
корхоналар иқтисодий ривожланишини истиқболдаги ўрта муддатли (2021-2025йй) статистик прогнозларининг “интуитив” ва “формаллаштириш” усулларини қўллаш ҳисобига такомиллаштириш бўйича илмий таклифлар Ўзбекистон Республикаси саноатини 2030 йилгача ривожлантириш стратегияси лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг 2020 йил 30 сентябрдаги 06/13-01-10/12-сон маълумотномаси). Бу эса истиқболда корхоналар салоҳияти ва самарадорлигини ошириш йўналишларини статистик баҳолаш ҳамда корхонани ривожлантириш учун мақсадли дастурлар ишлаб чиқиш, мавжуд имкониятлардан тўлиқ фойдаланиш орқали яна бошқа имкониятларни яратиш ва корхонанинг самарали истиқболини белгилаш имконини берган.