Sayt test rejimida ishlamoqda

Ахмедов Ботиржон Равшановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Паралингвистик воситаларнинг гендерологик ва прагматик тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В 2021.1.PhD/Fil123.
Илмий раҳбар: Набиева Дилора Абдухамидовна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор; Искандарова Шарифа Мамадалиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот мақсади: ўзбеклар нутқий мулоқотида ишлатилувчи жинсий хосланган новербал воситаларнинг прагматик хусусиятларини ёритишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
паралингвистик воситалар шахснинг психологик, ижтимоий, миллий-маданий, маънавий ва жинсий хусусиятларини ўзида мужассамлаштирган нутқий мулоқотнинг зарурий компоненти эканлиги далилланган;
жинсий хосланган ўзбек паралингвистик воситаларининг нутқий вазият билан боғлиқ маънолари ҳамда прагматик хусусиятлари очиб берилган; 
жинсий хосланган ўзбек паралингвистик воситаларининг аксиологик вазифа бажариши, вазият, ҳолат ва инсонларнинг характер хусусиятларини ижобий ёки салбий баҳолаш имкониятлари очиб берилган; 
ўзбеклар мулоқотидаги паралингвистик воситаларининг гендерологик ва прагматик таҳлили асосида эркак ва аёлларга хос бўлган новербал воситаларнинг жамият ҳаётидаги маданий меъёрлари аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Паралингвистик воситаларнинг гендерологик ва прагматик тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
мулоқот жараёнида узатилаётган ахборотнинг эмоционал-экспрессив бўёғини етказишда, унинг тушунарли ва таъсирли бўлишини таъминлашда лингвистик бирликлар билан бир қаторда паралингвистик воситаларнинг ўрни ҳамда уларнинг гендерологик хусусиятларини ёритишдаги хулосаларидан “А-1-126. Узлуксиз таълимда ўқувчилар тил компетентлигини шакллантиришнинг замонавий усуллари” давлат илмий-техника дастурлари доирасидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 10 февралдаги 89-03-815-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчилар тил компетентлигини шакллантиришда нафақат лисоний бирликлар ва уларнинг воқеланиш усуллари ҳақидаги билимлар, балки уларга ёндош бўлган паралингвистик воситалар ҳамда уларнинг мулоқот жараёнидаги аҳамияти ҳақидаги билимлари ҳам муҳимлиги аниқланган;
нутқий мулоқотда паралингвистик воситаларнинг ўрни, уларнинг маданиятлараро хосланиши ҳамда эркаклар ва аёлларга хос бўлган паралингвистик воситаларнинг прагматик таҳлилидан олинган хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телерадиоканали Давлат унитар корхонасининг “Бедорлик”, “Ҳуқуқий ечим”, “Ким ҳақ?” номли эшиттиришларини тайёрлаш жараёнида фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston teleradiokanali” Давлат унитар корхонасининг 2021 йил 1 апрелдаги №04-25-481-сон далолатномаси). Натижада, ушбу эшиттиришлар учун тайёрланган материаллар илмий далиллар билан бойиган, мукаммаллашган, қизиқарлилиги, ҳаётийлиги ҳамда илмий аҳамияти ортган.
нутқий мулоқотда паралингвистик воситалар прагматик мазмун ифодалаб, аксиологик аҳамият касб этиши, адресант ва адресатнинг нутқий вазиятга бўлган субъектив баҳосини кўрсатиб, ижобий ва салбий маъно ифодалашига доир назарий хулосаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Mahalla teleradiokanali” Давлат унитар корхонаси “Жамият тақдири”, “Оила тилсими”, “Ижтимоий модернизация” каби кўрсатувларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Mahalla teleradiokanali” Давлат унитар корхонасининг 2021 йил 16 июндаги №02-10-613-сон маълумотномаси). Натижада ушбу кўрсатувлар мазмунан бойиб, телетомошабинларда паралингвистик маданиятнинг шаклланишига туртки бўлган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish