Sayt test rejimida ishlamoqda

Ғафуров Дониёр Орифовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Маҳдуми Аъзам маънавий меросида оила фаровонлиги ва фарзанд тарбияси масаласи», 09.00.03 – Фалсафа тарихи (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:B2020.1.PhD/Fal408.
Илмий раҳбар: Наврўзова Гулчеҳра Неъматовна, фалсафа фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/27.02.2020.F.72.08.
Расмий оппонетлар: Маматов Мамажон Ахмаджонович, фалсафа фанлари доктори (DSc); Шарипова Ойгул Турсуновна, фалсафа фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Махдуми Аъзам маънавий меросидаги оила ва никоҳ муқаддаслиги, оила фаровонлиги ва фарзанд тарбиясига оид ғояларининг аҳамиятини очиб бериш ҳамда ижтимоий тараққиётни таъминлашга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оила фаровонлиги, фарзанд тарбияси ҳақидаги ғояларнинг нафс тарбияси, меҳнат ва бунёдкорлик, атроф-муҳитни асраш, касб ҳунар эгаллаш, қалб поклиги тушунчалари билан ўзаро диалектик алоқадорлиги Махдуми Аъзамнинг “Рисолаи шайбия”, “Рисолаи фаноия” асарларидаги ижтимоий-маънавий тамойиллар (илм ва дин билан дунё учун хайрли иш қилиш, зарар келтиришдан сақланиш, оламни яшнатиш зарурати) асосида очиб берилган;
Махдуми Аъзамнинг “Шарҳи ал-валаду сирру абийҳи”, “Асрор-ун-никоҳ” асарларида илгари сурган “илм ва ахлоқ-одоб уйғунлиги” концепцияси ҳамда хулқ-атвор, саъй ҳаракатларнинг бирлиги ғояси комил инсон шахсини тарбиялашда муҳим омил эканлиги атрибутив категориялар (зоҳирий ва ботиний илмлар зарурияти) воситасида асосланган;
Махдуми Аъзам меросида илгари сурилган фаровон ҳаёт, ҳалол меҳнат, инсонпарварлик, бағрикенглик ва маърифатга ундовчи комиллик мезонлари хусусидаги ғоялари ёшларни бузғунчи мафкуравий тарғиботлар таъсирига қарши курашда субстанционал асосга эга эканлиги фалсафий жиҳатдан исботланган;
Махдуми Аъзамнинг “Зубдат-ус-солкин ва танбият-ус-салотин” асаридаги халқпарвар, меҳр-шафқатли, оламни яшнатиш, адолат тарозиси ҳақидаги қарашлари илоҳий (калом, тасаввуф) ғоялари билан диалектик алоқадорлиги ҳамда унинг ўз даври ижтимоий ҳаётида маънавий, ахлоқий ва ҳуқуқий аҳамият касб этганлиги мантиқий асосланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Махдуми Аъзам маънавий меросида оила фаровонлиги ва фарзанд тарбияси масалаларини ўрганиш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
оила фаровонлиги, фарзанд тарбияси ҳақидаги ғоялари нафс тарбияси, меҳнат ва бунёдкорлик, атроф-муҳитни асраш, касб ҳунар эгаллаш, қалб поклиги тушунчалари билан ўзаро диалектик алоқадорлиги Махдуми Аъзамнинг “Рисолаи шайбия”, “Рисолаи фаноия” асарларидаги ижтимоий-маънавий тамойиллар (илм ва дин билан дунё учун хайрли иш қилиш, зарар келтиришдан сақланиш, оламни яшнатиш зарурати) асосида очиб берилганлигига оид илмий хулоса ҳамда янгиликларидан Бухоро вилояти хунармандчилигини ривожлантириш марказининг 66-12/192-рақамли “Ҳунар-ризқ карвони” мавзусидаги амалий нодавлат лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 ноябрдаги  89-03-5002-сон маълумотнома). Натижада, Маҳдуми Аъзам ғоялари орқали ёшлар тарбиясида инсон нафсини жиловлаш, меъёрга солишда қалб тарбиясининг муҳимлиги тўғрисидаги кенг фикрлар шаклланган, инсон умрининг кексаликкача бўлган даврига оид фалсафий-ахлоқий қарашларига оид кўникмаларни шакллантиришга эришилган;
Махдуми Аъзамнинг “Шарҳи ал-валаду сирру абийҳи”, “Асрор-ун-никоҳ” асарларида илгари сурган “илм ва ахлоқ-одоб уйғунлиги” концепцияси ҳамда хулқ-атвор, саъй ҳаракатларнинг бирлиги ғояси комил инсон шахсини тарбиялашда муҳим омил эканлиги атрибутив категориялар (зоҳирий ва ботиний илмлар зарурияти) воситасида асосланганлиги ҳақидаги илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Ёшлар иттифоқининг 2017 йил 7 июлдаги ПФ-5106-сонли қарори билан тасдиқланган “Ёшларга оид давлат сиёсати самарадорлигини ошириш ва Ўзбекистон ёшлар иттифоқи фаолиятини қўллаб қувватлаш тўғрисида” концепцияни амалга ошириш бўйича белгиланган ёшларни дахлдорлик руҳида, ватанпарварлик, миллиё урф-одат ҳамда қадриятлар руҳида тарбиялашдаги вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар иттифоқи Марказий Кенгашининг 2020 йил 16 июлдаги 04-13/2113-сон маълумотномаси). Натижада, ёшларни ватанпарварлик, олийжаноблик, инсонпарварлик, бағрикенглик руҳида тарбиялашга, уларда тур хил диний-ақидавий ва экстремистик ғояларга қарши мафкуравий иммунитетни шакллантиришга эришилган;
Махдуми Аъзам меросида илгари сурилган фаровон ҳаёт, ҳалол меҳнат, инсонпарварлик, бағрикенглик ва маърифатга ундовчи комиллик мезонлари хусусидаги ғоялари ёшларни бузғунчи мафкуравий тарғиботлар таъсирига қарши курашда субстанционал асосга эга эканлиги тўғрисидаги илмий хулосаларидан, Республика Маънавият ва маърифат маркази томонидан ўтказилган “Оила-муқаддас даргоҳ”, “Оиладаги маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш мақсадида ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, оиладаги низоли ҳолатларни ҳал этишнинг ҳуқуқий ва педагогик-психологик асосларини ўргатиш” мавзуларидаги туркум маънавий-маърифий тадбирлар сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат кенгаши Республика маънавият ва маърифат марказининг 2020 йил 24 июлдаги 02/07-658-сон маълумотномаси). Натижада, “Оила муқаддас даргоҳ”, “Оиладаги маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш мақсадида ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, оиладаги низоли ҳолатларни ҳал этишнинг ҳуқуқий ва педагогик-психологик асосларини ўргатиш” мавзусидаги профилактик тадбирларда эрта турмуш қуришнинг олдини олиш, никоҳдан олдин мажбурий тиббий кўрикдан ўтиш ва оилавий қадриятларни ёшлар орасида тарғиб қилишда юқори натижаларга эришилган;
Махдуми Аъзамнинг “Зубдат-ус-солкин ва танбият-ус-салотин” асаридаги халқпарвар, меҳр-шафқатли, оламни яшнатиш, адолат тарозиси ҳақидаги қарашлари илоҳий (калом, тасаввуф) ғоялари билан диалектик алоқадорлиги ҳамда унинг ўз даври ижтимоий ҳаётида маънавий, ахлоқий ва ҳуқуқий аҳамият касб этганлиги тўғрисидаги маълумотлар ва янгиликларидан Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг илмий маданий жамоатчиликни кенг хабардор этиш ҳамда уларнинг касбий маҳоратини ошириш бўйича методик ўқишларида, каталоглар, альбомлар, илмий-амалий материаллар базасини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2020 йил 9 декабрдаги 02/354-сон маълумотномаси). Натижада, кенг жамоатчиликка Даҳбед мактаби вакилларининг комил инсон шахсини тарбиялаш, оилани мустаҳкамлаш, оламни яшнатиш, меҳнатсеварлик, камтаринлик, ҳалол луқма топиш ҳақидаги фалсафий-ахлоқий ғоялари жамият ва тараққиётида муҳим ўрин тутганлиги асослаб берилган;
Хожагий Аҳмад Косонийнинг маънавий меросида оила фаровонлиги ва фарзанд тарбияси ҳақидаги фаровон ҳаёт, ҳалол меҳнат, инсонпарварлик, бағрикенглик ва маърифатга ундовчи комиллик мезонлари хусусидаги ғоялари ёшларни бузғунчи мафкуравий тарғиботлар таъсирига қарши кураш руҳида тарбиялашдаги ўрни “Шарҳи–ал-валади сирру абийҳи” асари асосида далилланган илмий хулосалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг “Ассалом Бухоро”, “Ўзига ўхшайди ўзбек”, “Тил-миллат кўзгуси” каби кўрсатувлар сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2020 йил 09 июндаги 1/145-сон маълумотномаси). Натижада, телетомошабинларнинг улуғ мутасаввиф фаолияти ва асарлари ҳақидаги билимларини ҳамда кўрсатувлар мазмунини бойитишга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish