Рахматова Дилбар Бахриддинованинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бухоро шаҳри кекса ва қари ёшдаги аҳолиси орасида ўткир миокард инфарктининг эпидемиологияси, клиник кечиши ва даволашини оптималлаштириш усуллари», 14.00.43 – Профилактик тиббиёт; 14.00.06 – Кардиология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Tib865.
Илмий раҳбарлар: Турсунов Хатам Хасанбаевич, тиббиёт фанлари доктори, Мамасалиев Неъматжон Солиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти PhD.04/30.12.2019.Tib.95.01.
Расмий оппонентлар: Тўлабаева Гавҳар Миракбаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Никишин Алексей Геннадьевич, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент тиббиёт академияси.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Бухоро шаҳрининг кекса ва қари ёшдаги аҳолиси орасида ўткир миокард инфарктининг эпидемиологияси, клиник кечиши, даволашни оптималлаштириш усулларини аниқлаш ва баҳолаш, миокард инфарктини эрта ташҳислаш учун бирламчи ва иккиламчи профилактика алгоритмларини, шунингдек, скрининг усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Бухоро шаҳрининг кекса ва қари ёшдаги уюшмаган аҳолиси орасида ўткир миокард инфарктининг ўзгартириб бўладиган хавф омилларининг тарқалиши хусусиятлари (эркакларда ортиши, аёлларда камайиши) ва популяцион-прогностик аҳамияти аниқланган;
Бухоро шаҳрининг кекса ва қари ёшдаги популяцияси орасида қон томирлар патологиясининг ривожланишига таъсир қилувчи хамда кардиоваскуляр хавфни (“сўнгги эпидемиологик нуқта”) сезиларли даражада оширувчи гиперхолестеринемия, кам жисмоний фаоллик, ортиқча тана вазни ва семизлик каби ҳудудий омиллар аниқланган;
ўткир миокард инфаркти ва конвенцион хавф омиллари ўртасида тўғри корреляцион боғлиқлик борлиги исботланган;
кекса ва қари ёшдаги аҳоли орасида кардиоваскуляр континуумга нисбатан эпидемиологик шароит ва вазиятларни башорат қилиш ўткир миокард инфарктидан касалланиш ва ўлимни ишончли тарзда камайтиришга имкон бериши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Кекса ва қари ёшдаги аҳоли орасида ЎМИ эпидемиологияси, клиник кечиши ва даволашни мақбуллаштириш йўлларини такомиллаштириш бўйича бажарилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
қари ва кекса ёшдаги аҳоли орасида миокард инфакти профилактикасини такомиллаштириш бўйича илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «Қари ва кекса ёшдаги беморларда миокард инфарктини олдини олишни мақбуллаштиришни баҳолаш усуллари» услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 11 июндаги 08-09/5792-сон маълумотномаси). Таклиф этилган услубий тавсиянома даволаш жараёнини оптималлаштиришга, эпидемиологик шароитларни башорат қилишга, кекса ва қари ёшдаги аҳоли орасида юрак-қон томир касалликлари билан касалланган беморларнинг хавф гуруҳини аниқлаш имконини берган;
миокард инфарктининг иккиламчи профилактикасини такомиллаштириш бўйича илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «Миокард инфарктини иккиламчи профилактикасини такомиллаштириш усули» услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 11 июндаги 08-09/5792-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсиялар, ўткир миокард инфарктини самарали олдини олишга ва даволашнинг мақбул схемасини тузишга, шу билан бирга, ушбу хавфли касаллик ва унинг асоратларини камайтиришга имкон берган.
Бухоро шаҳрининг кекса ва қари ёшдаги аҳолиси орасида ўткир миокард инфарктининг профилактикаси сифатини яхшилаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоятининг Вобкент, Пешкў ва Когон туманлари тиббиёт бирлашмалари амалий фаолиятига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 11 июндаги 08-09/5792-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсиялар мажмуи мониторинг дастурини оптималлаштиришга, кекса ва қари ёшдаги аҳоли орасида ўткир миокард инфарктини даволаш ва олдини олиш самарадорлигини оширишга, касалхонада бўлиш муддатини қисқартиришга ва ўлим кўрсаткичини камайтиришга имкон берган.