Абдуғаниев Озод Турсунбой ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш», 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Ped1736.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Барно Сайфутдиновна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Хакимова Мухаббат Файзиевна, педагогика фанлари доктори, профессор, Фарсахонова Дилафрўз Ризахоновна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, PhD.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш ҳамда илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш жараёнига таъсир этувчи педагогик-психологик омиллар тизими фуқаролик ҳуқуқларини ҳимоялаш, иродавий ўзини назорат қилиш, ижтимоий аҳамиятли вазиятларни эгаллаш, давлат ва жамият мафкурасига мос вазиятларни ташкил этиш ҳамда ижтимоий-маданий, синергетик, феноменологик ва аксиологик ёндашувларни ўзаро яхлитлаш асосида такомиллаштирилган;
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантиришга йўналтирилган педагогик жараён модели коммуникатив, ахборотлар билан ишлаш, ўз-ўзини ривожлантириш, миллий ва умуммаданий таянч билимларининг меъёрий, тизимли даражаларини инновацион таълим муҳитида моделлаштириш асосида такомиллаштирилган;
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантиришнинг ташкилий-дидактик механизмлари “Менга сўз беринг”, методи ва “Скарабей” инновaцион-интерактив технологиясига асосланган, фуқаролик ва ижтимоий лойиҳаларни ижтимоий йўналиш, ишонч даражаси ва ижтимоий ҳатти-ҳаракатлар тузилмаси аналитик, ташкилий, фаолиятга доир, мониторинг ва натижавийлик босқичлари асосида такомиллаштирилган;
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожланганлигини баҳолаш мезонлари, мaънaвий тaрбиялaнгaнлик вa демократик қадриятлар, инсонпарварлик, идеалларга мос йўнaлгaнлик аҳлоқий тизимлаштиришнинг компонентлари уйғунлигини таъминлашга қаратилган педагогик коррекция усуллари инструментал, мотивацион, когнитив, продуктив, рефлектив-баҳоловчи компонентлари асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасаси талабаларида ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш юзaсидaн oлиб бoрилгaн тaдқиқoт нaтижaлaри aсoсидa:
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш жараёнига таъсир этувчи педагогик-психологик омиллар ҳамда ижтимоий-маданий, синергетик, феноменологик ва аксиологик ёндашувларни ўзаро яхлитлашга оид таклифлар “Ўзбекистонни ривожлантириш стратегияси: Фуқаролик жамияти” фани давлат таълим стандартлари ва малака талаблари ҳамда “Ижтимоий педагогика” дарслиги мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 19 январдаги 89-03-279-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш жараёнининг моҳияти ва педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаш имокнияти оширилган;
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантиришнинг баҳолаш даражаси (зарурий, оптимал, максимал) соҳаларини демократик қадриятлар, инсонпарварлик, идеалларга мос аҳлоқий тизимлаштиришга оид таклифлардан И-2016-1-33 рақамли “Миллий тaрбия вa ёшлaр дунёқaрaшини шaкллaнтириш” номли амалий лoйиҳa ва КА-1-003 рақамли “Ёшларда ватанпарварлик дунёқарашини шакллантиришнинг илмий-педагогик технологиялари ягона тизимини ишлаб чиқиш” номли грант доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 19 январдаги 89-03-279-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларни ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитларини белгилаш асосида уларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенциялар ривожланганлигини баҳолаш мезонлари aниқлaштирилган;
талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш модели, педагогик-психологик жараён функцияларини оптималлаштириш ҳамда талаба шахсига таъсир этувчи ижтимоий педагогик индивидуал сифатлар, ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияси ривожланишининг баҳолаш даражаси (зарурий, оптимал, максимал) соҳаларини демократик қадриятлар, инсонпарварлик, идеалларга мос аҳлоқий тизимлаштиришга оид таклифлар И-2016-1-33 рақамли “Миллий тарбия ва ёшлар дунёқарашини шакллантириш” номли амалий лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда амалда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 19 январдаги 89-03-279-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияларини ривожлантириш технологиясини такомиллаштириш имконияти оширилган.