Mamarasulova Gulnoz Abdulqosimovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Ilk ingliz romantizm she’riyatida sharqona mavzular talqini», 10.00.04 – Evropa, Amerika va Avstraliya xalqlari tili va adabiyoti.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.1.PhD/Fil425.
Ilmiy rahbar: [Xolbekov Muxammadjon Nurqosimovich], filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Jizzax davlat pedagogika instituti. 
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Rasmiy opponentlar: Murodov G‘ayrat Nekovich, filologiya fanlari  doktori, dotsent; Normurodova Nozliya Zarilovna, filologiya fanlari doktori.
Etakchi tashkilot: O‘zbekiston milliy universiteti.    
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi G‘arb adabiyoti, xususan, ilk ingliz romantizm she’riyatida keltirilgan  sharqona mavzularni ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
inson, uning mohiyati, manfaatlari; insonparvarlik, donishmandlik va axloqiy qadriyatlarni aks ettirgan sharqona mavzularning G‘arb adabiyotidagi etakchi xususiyatlari va Evropaning Sharq adabiyotiga bo‘lgan qiziqishi natijasida paydo bo‘lgan «orientalizm» konsepsiyasining ijodiy-estetik tamoyillari asoslangan; 
ilk ingliz romantizm davri adabiyotida muallif shaxsiyati, badiiy tafakkuri va ruhiyatini belgilashda uslubning mo‘’tadil salobati, san’atning nozik mutanosibligi, jismoniy va aqliy nafosatning shakllari, xarakter va his-tuyg‘ularning adolatli taqsimoti, hikoya va dalillar ritorikasi, epik va dramatik she’riyatning doimiy tuzilmasi kabi Sharq adabiyotining badiiylik mezonlari birlamchi ekanligi dalillangan; 
Sharq lirikasining ingliz she’riyati tuzilishi, she’riy janrlariga ta’sir doirasi; tilning lug‘at boyligi o‘sishiga hissa qo‘shgan sharqiy tillardan o‘zlashgan so‘zlar G‘arbda Sharq adabiyotining keng targ‘ib qilinishi natijasi ekanligi isbotlangan;  
«Ko‘l maktabi» vakillari Kol`rij, Vordsvort va Sautilarning poemalarida uchraydigan Sharq va G‘arb an’analari kesishuvi, G‘arbda yaratilgan badiiy asarlarda sharqona ruh va sharqona falsafaning in’ikosi, har ikki mintaqa madaniyati hamda qadriyatlari qiyosiy-tipologik umumlashmalar sintezi orqali aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Ilk ingliz romantizm davri she’riyatidagi sharqona mavzular talqini masalasini tadqiq etish va mazkur muammoning ilmiy-nazariy asoslarini ishlab chiqish asosida:
G‘arb tillari lug‘at boyligi o‘sishiga hissa qo‘shgan sharqiy tillardan o‘zlashgan so‘zlar Evropada romantizm davrida Sharq adabiyotining keng targ‘iboti natijasi ekanligiga doir xulosalardan 2007-2011 yillarga mo‘ljallangan OT-F8-062 raqamli «Til taraqqiyotining derivatsion qonuniyatlari» mavzusidagi fundamental loyihani amalga oshirishda foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 13 oktyabrdagi 89-03-3891-con ma’lumotnomasi). Natijada bu davr ijodkorlari lirikasidagi badiiy tasviriy ifodalar va ularning derivatsion xususiyatlari, ularning tilshunoslik sohasiga qo‘shgan ulushlari hamda ahamiyatli jihatlariga oid nazariy umumlashmalar tilning derivatsion vazifalarini aniqlashga imkon yaratgan;
ilk ingliz romantizm davri adabiyotida diniy-ma’rifiy mavzudagi oriental poemalarning sharqona xususiyati, Islom ma’rifati, tasavvuf g‘oyalari bilan bog‘liqligi masalasi va uning ahamiyatiga doir ma’lumotlardan 2015-2017 yillarga mo‘ljallangan A-1-118 raqamli «Alisher Navoiy obrazining tasvir va talqinlariga oid o‘quv qo‘llanmasini tayyorlash va nashr etish» mavzusidagi amaliy loyihani bajarishda foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 13 oktyabrdagi 89-03-3891-con ma’lumotnomasi). Natijada G‘arb adabiyotining qator durdona asarlari muvaffaqiyati negizida aslida Sharq adabiyoti turishini ochib berishga xizmat qilgan; 
ilk ingliz romantizm davri adabiyoti va shu davrda yashab ijod qilgan shoirlarning asarlarida keltirilgan sharqona motivlar, tasvir vositalari va usullariga oid ma’lumotlardan O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasining Xalqaro adabiy aloqalar va badiiy tarjima bo‘limi qoshidagi tarjima kengashlari va to‘garaklari faoliyatini rivojlantirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasining 2020 yil 10 noyabrdagi 01-03-07/939-son ma’lumotnomasi). Natijada uyushma faoliyatini ilmiy-nazariy va ilmiy-metodologik jihatdan rivojlantirishga hamda yosh ijodkorlarning G‘arb  va Sharq adabiy aloqalari haqida batafsil  ma’lumot olishlariga erishilgan;
Angliyada romantizm davri adabiyotiga mansub shoirlarning asarlarida keltirilgan sharqona motiv va tahlillarga oid ilmiy natijalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi «Yoshlar» radiokanali «Adabiyot ichida» radioeshittirishida, shuningdek, Sirdaryo viloyat teleradiokompaniyasining «Ijod zavqi» va «Adabiyot bo‘stonida» nomli radioeshittirishlarida foydalanilgan («Yoshlar» teleradiokanalining 2020 yil 21 sentyabrdagi 14-03-154-son, Sirdaryo viloyat teleradiokompaniyasining 2021 yil 26 fevraldagi 01-01/66-son ma’lumotnomasi). Natijada yoshlarda milliy g‘ururni shakllantirish barobarida o‘quvchilarning ma’naviy olami va estetik didini o‘stirish, tinglovchilarning badiiy saviyasini yuksaltirishda muhim manba bo‘lib xizmat qilgan.