Sayt test rejimida ishlamoqda

Юсупов Конысбай Абыловичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси  ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Академик лицейларда қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси” (ташкил этиш шакллари, дарсдан ташқари машғулотлар), 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.DSc/Ped105.
Илмий маслаҳатчи:  Оразымбетов Қуўанышбай Келимбетович, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ  давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, DSc.03/30.04.2021.Fil.20.01.
Расмий оппонентлар: Йўлдошев Қозоқбой Бойбекович, педагогика фанлари доктори, профессор; Алеуов Усербай, педагогика фанлари доктори, профессор; Хошниязов Жалғас Хошниязович, филология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади академик лицейларда қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикасининг назарий, эстетик, методик асосларни илмий тизим тарзида ишлаб чиқиш ва педагогик амалиётда фойдаланиш йўлларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
академик лицейларда қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикасининг илмий-назарий асослари, дидактик таъминоти, адабиёт ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ошириш ва дарсликларни тузиш тамойиллари адабиёт дарсларида ўқитувчи ва ўқувчи ҳамкорлигига асосланган назарий билимларни англаш, амалда қўллаш, бадиий асарларни тадқиқ қилиш усуллари аналитик, ижодийлик, муқобиллик ва дивергентлик ёндашувларга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган; 
қорақалпоқ адабиёти бўйича ташкиллаштирилган муаммоли, монографик ва шарҳлаш маърузалари конференция ва семинар дарсларида когнитив, рефлексив технологиялар, ўқувчиларнинг мотивацияси, бадиий матн устида ишлаш ва муаммоли вазиятларнинг самарали ечимларини қўллаш асосида такомиллаштирилган;
қорақалпоқ адабиётини ўқитишда жаҳон илм-фани ютуқларига асосланган шахсга йўналтирилган таълимнинг муаммоли ва мустақил таълим шакллари, самарали таълимни кафолатловчи ва амалда тасдиқловчи креатив, когнитив, эвристик инновацион педагогик технологиялардан фойдаланиш усуллари ўқувчиларнинг мустақил билим олиш хусусиятларини ривожлантириш орқали такомиллаштирилган; 
қорақалпоқ адабиёти дарсларида ўқувчиларнинг мотивациясини ва коммуникатив компетенциясини оширишнинг ахборот-методик таъминоти кластер, инсерт, ақлий ҳужум, бурчак каби интерфаол методларга мўлжалланган аутентик ўқув материаллари асосида такомиллаштирилган;
фан дастурида берилган бадиий асарни таҳлил қилишнинг илмий-назарий ва методик асослари академик лицей ўқувчиларининг қорақалпоқ адабиётига оид назарий тушунчалари ва бадиий матн устида ишлаш кўникмаларини ривожлантириш асосида такомиллаштирилган;
дарсдан ташқари машғулотлар ўқувчиларнинг адабий кеча, конференция, кўргазмали бурчаклар, тўгарак ишларини интерфаол технологиялар билан ўрганишнинг ижодкорлик компетенциялари ва кафолатланган натижалари асосида такомиллаштирилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қорақалпоғистон Республикасидаги академик лицейларда қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси бўйича эришилган илмий натижалар асосида:
ўқитиш жараёнини ташкил этишнинг назарий асослари, хорижий давлатларнинг илмий-методик ютуқлари, адабиёт фани дарсликларини тузиш тамойиллари, маъруза, конференция, семинар дарсларини фойдаланиш ва ташкил этиш ҳамда инновацион педагогик технологияларни амалда қўллашга доир таклифлардан “Қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси” дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 27 мартдаги 274-сон буйруғи, 274-001 рақамли гувоҳнома). Натижада академик лицейларда қорақалпоқ адабиётини ўқитиш мазмуни такомиллаштирилган;
қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикасини тадқиқ этиш борасидаги таклифлар Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида амалга оширилиши 2017–2021 йилларга режалаштирилган Ф3-2016-0908165532-сонли “Қорақалпоқ тилининг янги алифбоси ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётни ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳага асос бўлган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 13 декабрдаги 89-06-12У-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларнинг бадиий асар мазмунини ўзлаштириш, матн устида ишлаш малакалари ортишига эришилган;
қорақалпоқ адабиётини ўқитишда жаҳон илм-фани ютуқларига мос таълимнинг янги шакллари, таълимни кафолатловчи ва амалда яхши натижа берадиган интерфаол усуллардан фойдаланиш бўйича тегишли таклиф ва тавсиялар “Қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси” номли дарсликнинг мазмунида ўз аксини топган (Қорақалпоғистон Республикаси Халқ таълим вазирининг 2019 йил 25 апрелдаги 01-01/11-1990/1-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси замонавий ёндашувлар асосида такомиллаштирилган;
академик лицейларда адабий кеча, конференция, саёҳат, кўргазмали бурчак каби дарсдан ташқари машғулотларни интерфаол технологиялар ёрдамида ўтказишнинг самарадорлигини ошириш ва ўқувчиларнинг маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришга доир таклифлардан қорақалпоқ адабиёти дарсларини ташкил этиш ва дарсдан ташқари машғулотлар сифатини такомиллаштиришда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг 2019 йил 23 сентябрдаги 07-06/5-09/600-сон маълумотномаси). Натижада ёшларни ватанпарварлик, миллий ўзликни англаш, миллий ғурур ва ифтихор руҳида тарбиялаш имкониятлари ортган;
олий ва ўрта махсус таълим муассасаларида қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикасининг назарий, эстетик, методик асосларини тизимлаштириш, педагогик амалиётда фойдаланиш йўлларини такомиллаштиришга доир таклифлар “Қорақалпоқ адабиёти”, “Қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси”, “Тарбия назарияси ва методикаси” фанларини ўқитиш мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 13 декабрдаги 89-06-12У-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ адабиёти фани ўқитувчилари, педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш курслари тингловчиларининг билим даражалари ва касбий компетентлилиги ортишига имконият яратилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish