Tuychiev G‘ulom Numonovichning

fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Yagona algoritmga asoslangan funksional Lay-Messi tarmog‘i nazariyasi va amaliyoti», 05.01.05–Axborotlarni himoyalash usullari va tizimlari. Axborot xavfsizligi (fizika-matematika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.DSc. FM3.

Ilmiy maslahatchi: Aripov Mersaid Mirsidikovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti, DSc.27.06.2017.FM.01.02.

Rasmiy opponentlar: Uteuliev Nietbay, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Karimov Madjit Malikovich, texnika fanlari doktori, professor; Kasimov Nadimullo Xabibullaevich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.

Yetakchi tashkilot: «UNICON.UZ» DUK.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: Lay-Messi tarmog‘i, bu tarmoqga asoslangan yangi shifrlash algoritmlari ishlab chiqish va bardoshli S-bloklar generatsiya qilishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

IDEA shifrlash algoritmi strukturasi va Lay-Messi sxemasidan foydalangan holda IDEAX–Y, RFWKIDEAX–Y ko‘rinishdagi Lay-Messi tarmoqlari yaratilgan;

PES shifrlash algoritmi strukturasi va Lay-Messi sxemasidan foydalangan holda PESX–Y, RFWKPESX–Y ko‘rinishdagi Lay-Messi tarmoqlari yaratilgan;

AES shifrlash algoritmi raund funksiyasini Lay-Messi tarmoqlarini raund funksiyasi sifatida qo‘llash natijasida AES–IDEAX–Y, AES–RFWKIDEAX–Y, AES–PESX–Y, AES–RFWKPESX–Y ko‘rinishdagi shifrlash algoritmlari ishlab chiqilgan;

GOST 28147–89 shifrlash algoritmlari raund funksiyasini Lay-Messi tarmoqlari raund funksiyasi sifatida qo‘llash natijasida GOST28147–89–IDEAX–Y, GOST28147–89–RFWKIDEAX–Y, GOST28147–89–PESX–Y, GOST28147–89–RFWKPESX–Y ko‘rinishdagi shifrlash algoritmlari ishlab chiqilgan;

Niberg konstruksiyasi asosida bardoshli 8x8, 4x4 o‘lchamli S-bloklar ishlab chiqilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:

AES shifrlash algoritmi raund akslantirishlaridan foydalanilgan holda yaratilgan AES–IDEA32–4 shifrlash algoritmi «UNICON.UZ» DUK da «Himfayl» dasturiy ta’minotida ma’lumotlarni shifrlash orqali himoyalashda qo‘llanilgan (Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2017 yil 29 maydagi 33–8/3256–son ma’lumotnomasi). AES–IDEA32–4 shifrlash algoritmida kalit uzunligi va raundlar sonini tanlash imkoniyati mavjudligi,  ixtiyoriy formatdagi fayllarni himoyalashda qo‘llash shifrlash tezligini 17% ga oshirish imkonini bergan;

GOST 28147–89 shifrlash algoritmi raund akslantirishlari asosida yaratilgan GOST28147–89–IDEA16–2 shifrlash algoritmidan «UNICON.UZ» DUK «Himfayl» tizimida ixtiyoriy formatdagi fayllarni xavfsizligini ta’minlagan holda saqlash uchun foydalanilgan (Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2017 yil 29 maydagi 33–8/3256–son ma’lumotnomasi). GOST28147–89–IDEA16–2 shifrlash algoritmlarida kalit uzunligi va raundlar sonini tanlash imkoniyati mavjudligi, ixtiyoriy formatdagi fayllarni himoyalashda qo‘llash shifrlash tezligini 21% ga oshirish imkonini bergan;

AES–PES16–1, AES–RFWKPES16–1, AES–RFWKPES32–1, AES–RFWKIDEA32–1 shifrlash algoritmlari yetakchi xorijiy jurnallarda (International Journal of Network Security, vol.19, No.6, pp.899–903, Nov. 2017; International Journal of Network Security, vol.19, No.6, pp.984–994, Nov. 2017; International Journal of Network Security, vol.19, No.3, pp.413–420, May 2017; Displays, vol.49, pp.116–123, Sep. 2017) simmetrik algoritmlarga asoslangan kriptografik modellar yaratishda qo‘llanilgan. Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi H–vektor funksiya xarakteristikalarini aniqlashga, binar tasvirlarda ma’lumotlarni yashirishga va katta hajmdagi tasvirlarni himoyalashga imkon bergan.