Салиева Зухра Тахировнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Педагогика олий таълим муассасалари талабаларининг маънавий маданиятини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш», 13.00.01–Педагогика назарияси ва тарихи. Таълимда менежмент (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.DSc/Ped2.
Илмий маслаҳатчи: Эгамбердиева Нодира Мелибаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи, Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.27.06.2017.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Адизов Бахтиёр Рахмонович, педагогика фанлари доктори, профессор; Исмаилова Зухра Карабаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Маврулов Абдуҳалил Абдулҳаевич, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: педагогика олий таълим муассасалари талабаларида маънавий маданиятни ривожлантиришнинг амалий-технологик тизими ва ижтимоий-педагогик механизмларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларда маънавий маданиятни ривожлантиришнинг фалсафий, педагогик-психологик омилларини аниқлаштириш орқали касбий ижтимоийлаштиришнинг шахслараро, гуруҳий, жамоавий ва қадриятга йўналтирилган интеграцион таъсир кўрсатиш механизми такомиллаштирилган;
педагогика олий таълим муассасаси талабаларида маънавий маданиятнинг ривожланганлик даражасини ташхис этишнинг ахборий-когнитив, шахсий-қадриятга йўналтирилган, ҳиссий-эмоционал, фаолиятли-ижодий компонентлари ҳамда диагностик аппарати касбий-педагогик йўналганлик, педагогик мулоқот кўникмаларини баҳолаш, муваффақиятга эришиш ва эмпатия даражасини аниқлаш орқали такомиллаштирилган;
талабаларда маънавий маданиятни ривожлантиришнинг беш – танишув, билишга доир; баҳолаш, рефлексия, танлов; интериоризация; фазилатларни фаолиятда қайта яратиш, долзарблаштириш; мустаҳкамлаш ва коррекция босқичларини интеграциялаш асосида локал-модулли технология ишлаб чиқилган;
талабаларда самарали мулоқот техникасини шакллантириш, ўз хулқ-атворини онгли равишда ўзгартиришга йўналтирилган фаолиятга тайёрлаш ҳамда фикрий жараёнларни ташқи ва ички таъсирлар бирлиги асосида бошқариш орқали маънавий маданиятни ривожлантиришнинг нейролингвистик дастурлаштириш технологиялари такомиллаштирилган;
техноген цивилизация шароитида педагогика олий таълим муассасаси талабаларида ахборот хавфсизлигини таъминлаш ҳамда китобхонлик ва мутолаа маданиятини ривожлантириш технологияси ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Педагогика олий таълим муассасаси талабаларининг маънавий маданиятини ривожлантириш бўйича олинган илмий натижалари асосида:
талабаларда маънавий маданиятни ривожлантиришнинг педагогик-психологик омилларини аниқлаштириш орқали касбий ижтимоийлаштиришнинг шахслараро, гуруҳий, жамоавий ва қадриятга йўналтирилган интеграцион таъсир кўрсатиш механизми “Ўзстандарт” агентлигининг 2015 йил 15 февралдаги 2-540-сон қарори билан тасдиқланган бакалавриат йўналишлари Давлат таълим стандарти мазмунига сингдирилган. Мазкур интеграцион таъсир кўрсатиш механизмларидан педагогика олий таълим муассасалари талабалари учун такомиллаштирилган ўқув дастурлари ва дарсликларни яратишда фойдаланилган;
педагогика олий таълим муассасаси талабаларида маънавий маданиятнинг ривожланганлик даражасини ташхис этишнинг ахборий-когнитив, шахсий-қадриятга йўналтирилган, ҳиссий-эмоционал, фаолиятли-ижодий компонентлари ИТД-4-122-рақамли «Юксак маънавиятли шахсни шакллантириш тарбия технологиясини ишлаб чиқиш» мавзусидаги амалий лойиҳа иш режаси асосида юксак маънавиятли шахсни шакллантиришнинг диагностик технологияларини ишлаб чиқиш ҳамда ОТ-Ф1-36-рақамли «Талабалар маънавиятини диагностика қилиш механизмларини такомиллаштириш» мавзусидаги фундаментал лойиҳа доирасида талабаларнинг маънавиятини баҳолаш мезонларини ишлаб чиқишда самарали фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 10 июлдаги 89-03.13.03-сон маълумотномаси). Мазкур таклифлар асосида талабаларда маънавий маданиятни ривожлантириш концепцияси ва одоб-ахлоқ қоидалари ишлаб чиқишда фойдаланилган;
талабаларда маънавий маданиятни ривожлантиришнинг беш – танишув, билишга доир; баҳолаш, рефлексия, танлов; интериоризация; фазилатларни фаолиятда намоён этиш; мустаҳкамлаш ва коррекция босқичларини интеграциялаш асосида ишлаб чиқилган локал-модулли технология ИТД-4-122-рақамли «Юксак маънавиятли шахсни шакллантириш тарбия технологиясини ишлаб чиқиш» мавзусидаги амалий лойиҳа иш режасига мувофиқ юксак маънавиятли шахсни шакллантиришнинг умумпедагогик технологиясини такомиллаштиришда асос сифатида хизмат қилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 10 июлдаги 89-03.13.03-сон маълумотномаси). Мазкур таклифлар асосида талабаларда маънавий маданиятни ривожланганлик даражасини ташхис этишнинг электрон-дастурий таъминоти ва кўмакчи-компьютерли тизимини ишлаб чиқиш имконини берган.
