Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдуллаева Роҳила Юсуфжон қизининг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Ўзбек тилида характер ифодаловчи бирликлар семантикаси» 10.00.01 – Ўзбек тили.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.1.PhD/Fil447.
Илмий раҳбар: Холманова Зулхумор Турдиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Fil.76.04. 
Расмий оппонентлар: Искандарова Шарифа Мадалиевна, филология фанлари доктори, профессор; Маматов Абдуғофур Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилидаги антропоминант бирликларнинг семантик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
характер ифодаловчи бирликларнинг психологик, лингвистик, лингвомаданий белгилар уйғунлашган лисоний-когнитив манзара кодлари сифатида ахборот бериш ва узатиш билан боғлиқ коммуникатив, сўзловчининг шахсий муносабатларини ифодалашга доир эмоционал-экспрессив хусусиятлари лингвистик-семантик, лингвокультурологик жиҳатдан очиб берилган;
инсон характер-хусусиятини ифодаловчи бирликларнинг унга хос бўлган ақл, дид, фаросат, иқтидор кўрсаткичларини акс эттирувчи темперамент тушунчаси билан алоқадорлиги ва айни вақтда ёндош ҳодисалар эканлиги, уларни лингвистик жиҳатдан фарқлаш зарурати психолингвистик аспектда далилланган; 
шахс  характерига ишора қилувчи фразема ва мақолларнинг маъновий гуруҳлари, инсонга хос ижобий ва салбий баҳони ифодалашга доир эксперссив-эмоционал жиҳатлари ва миллий лисоний манзарадаги маданий семалари синонимик, антонимик парадигмалар мисолида очиб берилган;
ўзбек тили антропоминант бирликларининг миллий лисоний манзара учун хос бўлган лексик, фразеологик, паремиологик гуруҳлари моделлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тилининг антропоминант бирликларини тадқиқ қилиш баробарида чиқарилган назарий ва амалий натижалар асосида:
миллий лисоний манзара, миллий тилни ўрганишда маданий белги тушунчаси, қардош бўлмаган тиллар қиёси хусусидаги хулосалардан Наманган давлат университетида  бажарилган Erasmus + дастурининг “UZCOD 2.0: Furthering the Quality of  Doctoral Education at Higher Education Institutions in Uzbekistan”  (573703-EPP-1- 2016-1-BE-EPPKA2- CBHE-SP)  (2017-2019) номли лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси  олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 7 декабрдаги 89-03-5124-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг тил ўқитиш тизимини такомиллаштириш, ўзбек тилининг ўзига хос хусусиятларини қардош ва қардош бўлмаган тиллар билан чоғиштирма аспектда кўрсатиб бериш хусусидаги назарий маълумотлари бойитилган;
инсон характер-хусусиятларига ишора қилувчи сифатлар ва уларнинг ўзига хос хусусиятлари, антропоминант фразеологизмлар ва кўчма маъноли сўзлар: зоонимлар, соматизмлар, табиат ҳодисалари номлари, касаллик номлари, диний тушунчаларни ифодаловчи лексик қатлам хусусидаги хулосалардан Андижон давлат университетида “Узлуксиз таълимда ўқувчилар тил компетентлигини оширишнинг замонавий усуллари” мавзусидаги А-1-126 рақамли амалий тадқиқот лойиҳасида  фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси  Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 7 декабрдаги 89-03-5124-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг ўқитиш тизимининг тадрижийлик, мавзуий жиҳатлари хусусидаги қисми  кенгайтирилган;
миллий лексик колорит, миллий характер, миллий тил ва миллий менталитет, маданият ва тил ўртасидаги алоқаларга хулосаларидан Ўзбекистон давлат хореография академиясида “Ўзбек рақс санъати терминологияси” мавзусидаги ПЗ-20170930188-рақамли амалий тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2021 йил 4 январдаги 05-12-10-14-сон маълумотномаси). Натижада миллий маданият бирикмасининг мазмун кўлами хусусидаги ўринлар ойдинлашган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish