Нурматова Гўзал Хакимовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «AntConc ва GraphColl дастурий қурилмаларида муҳандислик терминларининг корпусда лингвостатистик тадқиқ муаммолари», 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компьютер лингвистикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Fil312
Илмий раҳбар: Равшанов Маҳмуд, филология фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Ҳакимов Муҳаммад Ҳўжахонович, филология фанлари доктори, профессор; Раҳимов Усмонжон, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади корпусда замонавий муҳандислик терминларини  ва уларнинг хусусиятларини намоён этишда махсус дастурий қурилмаларда линвостатистик таҳлиллар ёрдамида автоматлаштирилган статистик-интеллектуал моделини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
UzEEE номли инглиз тилидаги асосий муҳандислик терминларни қамраб олувчи ихтисослаштирилган корпус (specialized corpus) AntCorGen компьютер дастури ёрдамида шакллантирилган ва уни амалда қўллаш механизми илмий-назарий далиллар асосида исботанган; 
Sketch Engine, AntCorGen ва AntConc, #LancsBox (GraphColl) дастурий қурилмаларининг ишлаш механизмлари асосида муҳандислик терминологик бирикмалар ва терминологик коллокцияларни корпусда боғланиш хусусиятларини очиб беришда махсус MI, Log likelihood, Dice, Delta P статистик ўлчовлари аниқланган;
шакллантирилган корпуснинг ҳар бир доменида AntConc ва GraphColl дастурий қурилмаларининг статистик ўлчовлари ёрдамида муҳандислик термин, терминологик бирикма, терминологик коллокацияларни намоён этувчи навигацион лингвистик сигналлар ҳамда уларнинг лингвистик хусусиятларини  аниқлайдиган олтита ишлаб чиқилган навигатор шаблонлар асосида далилланган;      
терминологик бирикмалар ва терминологик коллокациялар корпус лингвистикасида квантитатив  ҳамда  квалификатив усуллар тўлиқ автоматлаштирилган моделининг яратилишига асос бўладиган имкониятлар асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Муҳандислик терминларининг корпусдаги лингвостатистик тадқиқи асосида:
UzEEE номли инглиз тилидаги асосий муҳандислик терминларни қамраб олувчи ихтисослаштирилган корпус (specialized corpus) AntCorGen компьютер дастури ёрдамида шакллантирилган ва уни амалда қўллаш механизмига оид хулосалардан “Кон саноатида энг кўп қўлланиладиган инглизча-ўзбекча-русча, ўзбекча-русча-инглизча ва русча-ўзбекча-инглизча терминлар луғати”ни тузишда фойдалаилган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги интеллектуал мулк агентлигининг 2020 йил 11 сентябрдаги 002432-сон гувоҳномаси). Натижада инженерлик терминологияси ва терминографиясининг кон-геология соҳасида фойдаланиш асослари мукаммаллашган;
терминологик бирикмалар ва терминологик коллокациялар корпус лингвистикасида квантитатив  ҳамда  квалификатив усуллар тўлиқ автоматлаштирилган моделининг яратилишига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси тизимидаги “Navoiy” телеканалининг муҳандислик терминларининг ўзбек тилида ишлатилиши борасида фикрлар шарҳи “Давлат тили – миллат ғурури” ҳамда “А.Навоий мероси” кўрсатувларида Навоий вилоят телерадиокомпанияси 2020 йил    10 ноябрдаги 01-02/116-сон маълумотномаси) фойдаланилан. Натижада ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материаллар мазмуни маърифий ва амалий жиҳатдан бойитилиб, илмий далиллар билан таъминланган; 
шакллантирилган корпуснинг ҳар бир доменида AntConc ва GraphColl дастурий қурилмаларининг статистик ўлчовлари ёрдамида муҳандислик термин, терминологик бирикма, терминологик коллокацияларни намоён этувчи навигацион лингвистик сигналлар ҳамда уларнинг лингвистик хусусиятларини  аниқлайдиган олтита ишлаб чиқилган навигатор шаблонларга оид маълумотлардан Ўзбекистон Республикаси “Дўстлик” орденли “Навоий кон-металлургия комбинати” давлат корхонасининг Ўқув марказида муҳандис ва ишлаб чиқариш соҳа мутахассисларига соҳавий инглиз тилини ўргатишда дастурий қурилмалари ёрдамида дастур ва ўқув материаллари тузишда фойдаланилган (НКМК 2020 йил 14 декабрь 2907/213-сон маълумотномаси). Натижада махсус дастурлар ёрдамида танланган мавзулар, материаллар, соҳага доир лексика ва терминлар НКМК ўрганувчилари томонидан самарали ўзлаштирилган;
Sketch Engine, AntCorGen ва AntConc, #LancsBox (GraphColl) дастурий қурилмаларининг ишлаш механизмлари асосида муҳандислик терминологик бирикмалар ва терминологик коллокцияларни корпусда боғланиш хусусиятларини очиб беришда махсус MI, Log likelihood, Dice, Delta P статистик ўлчовларига оид хулосалардан Навоий давлат кончилик институтида яратилган “Семиотика ва тил бирликлари хусусиятлари” номли монографияда корпус лингвистикаси, сунъий тилларнинг функционал ҳолатларини тавсифлашда, татбиқий ва компьютер лингвистикалари, фан йўналишларида, шунингдек, ахборот сунъий тиллар шаклланиш хусусиятларига оид манбаларнинг ёритилишида фойдаланилган (Навоий давлат кончилик институтининг 2020 йил 10 ноябрдаги 1-04/2455-сон маълумотномаси). Натижада монографиядаги тавсифий материаллар ишлаб чиқарилган ҳамда таълим тизимида уларнинг амалий аҳамияти чуқурлаштирилган.