Атамуродов Тўлқин Тўймуродовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда давлат харидлари тизимини такомиллаштириш», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Iqt1207.
Илмий раҳбар: Жумаев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Қўзиева Наргиза Рамазановна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Нуриллаев Абдулазиз Сирожиддинович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда давлат харидлари тизимини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
давлат харидларида нархлар шаклланишида монополистик ёки олигополистик ҳаракатларнинг олдини олиш, нархларни чеклаш ва уларни жойида оптимал аниқлаш мақсадида давлат харид комиссияси таркибини ваколатли давлат органлари вакиллари ҳисобидан оптималлаштиришнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
бюджет харажатлари самарадорлигини ошириш ва шаффофлигини таъминлаш юзасидан «тўғридан-тўғри харидни» онлайн шаклда амалга оширишнинг мақсадга мувофиқлиги асослаб берилган;
давлат харидлари тўғрисидаги ахборотларни шаффофлигини таъминлашда «намунавий ҳужжат шакллари», «давлат буюртмачилари томонидан тузилган шартномалар реестри» ва «ягона етказиб берувчилар реестри» каби ҳужжат шакллари таклиф этилган;
давлат буюртмачиси томонидан харидни бекор қилишнинг асослантирилган сабабини порталда эълон қилишнинг мажбурий тартибини киритиш асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистонда давлат харидлари тизимини такомиллаштириш юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
нархлар шаклланишида монополистик ёки олигополистик ҳаракатларнинг олдини олиш, жойида аниқлаш ва чеклашни тартибга солиш мақсадида давлат хариди ваколатли органлари таркибини институционал жиҳатдан оптималлаштириш тўғрисидаги таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 6 июлдаги «Рақобат муҳитини янада ривожлантириш ва иқтисодиётдаги давлат иштирокини қисқартириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги ПФ-6019-сон фармонини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитаси 2021 йил 19 январдаги 94/04-17-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар қўмитаси 2021 йил 26 январдаги 04/1-06-91-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф жорий этиш орқали ўтказилаётган давлат харидларида нарҳларни шаклланиши ва тендер жараёнида юзага келиши мумкин бўлган монополистик ёки олигополистик ҳаракатларни олдини олиш, жойида аниқлаш ва чеклаш имконияти яратилган.
бюджет харажатлари самарадорлигини ошириш ва шаффофлигини таъминлаш юзасидан «тўғридан-тўғри харидни амалга ошириш» таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 6 июлдаги «Рақобат муҳитини янада ривожлантириш ва иқтисодиётдаги давлат иштирокини қисқартириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги ПФ-6019-сон фармонини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитаси 2021 йил 19 январдаги 94/04-17-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар қўмитаси 2021 йил 26 январдаги 04/1-06-91-сон маълумотномаси). Натижада, давлат харидларини амалга оширишнинг шаффофлиги янада оширилган ва мақсадлилиги таъминланган.
давлат харидлари тўғрисидаги ахборотларни шаффофлигини таъминлашда «намунавий ҳужжат шакллари», «давлат буюртмачилари томонидан тузилган шартномалар реестри» ва «ягона етказиб берувчилар реестри» каби ҳужжат шаклларини киритиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 26 январдаги “Давлат харидларини амалга оширишда харид қилиш тартиб-таомилларини ташкил этиш жараёнларини ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда янада такомиллаштириш чоралари тўғрисида”ги 37-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитасининг 2021 йил 19 январдаги 94/04-17-сон маълумотномаси). Ушбу ҳужжатларни киритиш орқали давлат ҳаридлари иштирокчиларининг хабардорлиги ортади. Шунингдек, давлат харидларини амалга ошириш тўғрисидаги ахборотларнинг очиқлиги таъминланган.
давлат буюртмачиси томонидан харидни бекор қилишнинг асослантирилган сабабини порталда эълон қилишнинг мажбурий тартибини киритиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 26 январдаги “Давлат харидларини амалга оширишда харид қилиш тартиб-таомилларини ташкил этиш жараёнларини ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда янада такомиллаштириш чоралари тўғрисида”ги 37-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитаси 2021 йил 19 январдаги 94/04-17-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар қўмитаси 2021 йил 26 январдаги 04/1-06-91-сон маълумотномаси). Натижада, давлат харидларини бекор қилиш сабабларини ўрганиш имконияти яратилади ва харидларни шаффофлиги ортади ҳамда қасддан давлат харидлари тўғрисидаги шартномаларни бекор қилиш улуши камаяди.