Бозоров Аминжон Нуриллоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Композицион молибденли куйинди ва техноген чиқиндиларни қайта ишлашнинг самарали усулини ҳамда молибден ва рений аммоний тузларини олиш технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.07 – Композицион, лок-бўёқ ва резина материаллари кимёси ва технологияси, 05.02.01 – Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси. Камёб, нодир ва радиоактив элементлар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Т1775.
Илмий раҳбарлар: Негматов Сойибжан Содиқович, техника фанлари доктори, профессор, академик; Шарипов Хасан Турабович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК, DSc.03/30.12.2019.K/T.03.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Махмуджон Махамаджонович, техника фанлари доктори, профессор; Қаршиев Мамарайим Санаевич, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат кончилик институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: композицион молибденли куйинди ва техноген чиқиндиларни қайта ишлашнинг самарали усулини ҳамда молибден ва рений аммоний тузларини олиш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
саноат чиқиндиларининг минералогик ва мураккаб комплекс таркиби аниқланиб, рангли ва ноёб металларнинг миқдори кўплиги, молибден ва мис оксид ва сульфид табиатига, рений эса ReO-4 анион шаклида эканлиги исботланган;
молибден куйиндисини тўғридан-тўғри содали ишқорлаш жараёни ва молибденни ажратиб олиш самарадорлигига турли хил омилларнинг таъсири (сода концентрацияси, Қ:С нисбати, гранулометрик таркиби ва ишқорлаб-эритиш вақти) ва куйиндини 120 г/л содали концентрацияда ишқорлаб эритилганда молибденнинг қолдиқ кеклардаги улуши 2,1% гача камайиши аниқланган;
ион алмашинувчи А-100Мо ва А-170 сорбентларда молибден ва ренийнинг сорбцияси сорбентларни функционал гуруҳлар билан комплекс хосил қилиши асосланган;
молибден ва ренийнинг турли хил ион алмашинувчи сорбентларда сорбцияси ва десорбциясининг кинетикаси асосида, молибден, темир, мис концентратлари, нордон аммоний молибдат ва аммоний перренат олиш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Композицион молибденли куйинди ва техноген чиқиндиларни қайта ишлашнинг самарали усулини ҳамда молибден ва рений аммоний тузларини олиш технологиясини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
молибден ишлаб чиқариш саноати чиқинди эритмаларидан молибден ва ренийни ажратиб олиш технологияси «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг «Ноёб металлар ва қаттиқ қотишмалар» ИИЧБда амалиётга жорий этилган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2020 йил 3 сентябрдаги 63-308-сон маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқилган технологияни қўллаш 80–85,0% молибденни ажратиб олиш имконини берган;
чиқинди майдонидаги эритмалардан ва кеклардан молибден, мис, рений ва қимматбаҳо металларни ажратиб олиш технологияси «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖ «Ноёб металлар ва қаттиқ қотишмалар» ИИЧБда амалиётга жорий этилган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2020 йил 3 сентябрдаги 63-308-сон маълумотномаси). Натижада, молибден, мис, рений ва қимматбаҳо металларни тўлиқ ажратиб олиш имконини берган.