Бегимқулов Дилшод Қаландаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Қарши шаҳри ҳудудини сув босиши ва дренажланишини башоратли баҳолаш ҳамда моделлаштириш», 04.00.04 – Гидрогеология ва муҳандислик геологияси (геология-минералогия фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/GM96.
Илмий раҳбар: Иргашев Юлдашбай, геология-минералогия фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: «Гидрогеология ва инженерлик геологияси институти» ДМ, DSc.24/30.12.2019.GM.96.01.
Расмий оппонентлар: Хабибуллаев Иброхим, техника фанлари доктори, профессор; Таджибаева Нодира Рузиевна, геология-минералогия фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: «Ўзбекгидрогеология» ДУК.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қарши шаҳри урбанлашган ҳудудининг сув босиш ва дренажланиш жараёнларининг ўзига хос хусусиятларини гидрогеологик моделлаштириш орқали башорат қилиш ва баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сув босиш жараёнининг ривожланишига таъсир этувчи омиллар ва Қарши шаҳри ер ости гидросфераси шаклланишининг асосий манбалари аниқланган;
геоахборот тизимлари асосида ҳудудларнинг сув босиш ва дренажланиш жараёнларини аниқлашнинг технологик схемаси ишлаб чиқилган;
Қарши шаҳри урбанлашган ҳудуди ер ости гидросферасининг уч ўлчамли модели ишлаб чиқилган;
табиий-техноген шароитларда Қарши шаҳри ҳудудининг сув босиш ва дренажланиш жараёнлари башоратланган ва баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Қарши шаҳри ҳудудини сув босиши ва дренажланишини моделлаштириш ҳамда башоратли баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Қарши шаҳрининг ер ости гидросферасининг шаклланишига ва сув босиш жараёнининг ривожланишига таъсир кўрсатувчи техноген омиллар ва манбалар «ГИДРОИНГЕО институти» ДМда амалиётга жорий қилинган (Давлат геология қўмитасининг 2020 йил 21 декабрдаги 04-17-сон маълумотномаси). Натижада, Қарши шаҳрида гидрогеологик-мелиоратив тадқиқотларни такомиллаштириш ва ахборотлилигини ошириш имкони яратилган;
геоахборот тизими асосида урбанлашган ҳудудларнинг сув босиш ва дренажланиш жараёнлари бўйича ишлаб чиқилган технологик схема «ГИДРОИНГЕО институти» ДМнинг гидрогеологик мониторинг тизимига жорий қилинган (Давлат геология қўмитасининг 2020 йил 21 декабрдаги 04-17-сон маълумотномаси). Натижада, шаҳарларнинг сув босиш жараёнига мойиллигини башоратли баҳолаш учун гидрогеологик тадқиқотлар олиб бориш муддатларини қисқартириш имконини берган;
ArcGIS 10.3 ва Visual MODFLOW 4.2. замонавий дастурлари асосида яратилган Қарши шаҳрининг урбанлашган ҳудуди ер ости гидросферасининг уч ўлчамли модели «ГИДРОИНГЕО институти» ДМнинг фаолиятига жорий қилинган (Давлат геология қўмитасининг 2020 йил 21 декабрдаги 04-17-сон маълумотномаси). Натижада, табиий-техноген шароитларда Қарши шаҳри ҳудудини сув босиши ва дренажланишининг майдон бўйлаб тақсимотини башоратли баҳолашни асослаш имконини берган.