Джураев Равшан Хуррамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумот.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда чорвачилик: аҳволи ва муаммолари (1917-1941 йй.)” 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи  (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Tar282
Илмий раҳбар: Шадманова Санавар Базарбаевна, тарих фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассасаси номи: Ўзбекистон Миллий университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Таr.01.04
Расмий оппонентлар: Ражабов Қахрамон Кенжаевич, тарих фанлари доктори, профессор, Қобилов Эшболта Отамуродович, тарих фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади 1917–1941 йилларда Ўзбекистонда рўй берган сиёсий ва иқтисодий жараёнлар натижасида, қишлоқ хўжалиги, хусусан,  чорвачилик соҳасидаги ўзгаришларни очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
чорвачиликнинг умумий аҳволи учта босқичда намоён бўлиб, биринчисида – минтақадаги сиёсий ихтилофлар туфайли чорва сонининг камайиши 1917–1920  йй.), иккинчисида – чорвачиликни ривожлантириш учун дастлабки саъй-ҳаракатлар (1920–1930 йй.), учинчисида – чорвачиликка ихтисослаштирилган совхозлар ва фермаларни ташкил этиш орқали марказлашган ҳолда бошқаришга ўтилганлиги (1931–1941 йй.) исботланган;
1930 йилларда зотдор чорва турларини сақлаб қолиш ҳамда кўпайтириш учун насл кўрсаткичларини яхшилаш мақсадида наслчилик-селекция ишларини йўлга қўйилиши, чорва молларининг табиий иқлим шароитларига мос, касалликларга чидамли красностель, қора-ола, голланд, швиц, латвия қўнғир зотларининг Украина, Эстония, Латвиядан импорт қилиниши соҳани таназзулдан сақлаб қолганлиги аниқланган;
Ўзбекистоннинг асосан Сурхондарё, Қашқадарё ва Самарқанд вилоятлари тоғли ҳудудларида юқори сифатли гўшт, ёғ ҳамда жун маҳсулотлари учун боқилган ҳисори қўй зотлари 1930-1940 йилларда кўпроқ бошқа турдаги қўйларни чатиштириш ва шу орқали зотдор қўйлар наслини сақлаб қолиш учунгина фойдаланилганлиги аниқланган;
1917-1941 йилларда республикада чорвачилик турларига номутаносиб эътибор туфайли йилқичилик ва қорамолчилик соҳасида салбий ҳолатлар кам кузатилганлиги, қўйчилик соҳасида эса давлат манфаати учун қоракўл қўй турларига кўпроқ эътибор берилиб, аҳоли иқтисодий ҳаётида муҳим аҳамиятга эга бўлган думбали қўйлар сони ва сифати эса пасайиб борганлиги далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 1917–1941 йилларда Ўзбекистонда чорвачилик тарихига доир олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
чорвачиликнинг умумий аҳволи учта босқичда намоён бўлиб, биринчисида – минтақадаги сиёсий ихтилофлар туфайли чорва сонининг камайиши, иккинчи – чорвачиликни ривожлантириш учун дастлабки саъй-ҳаракатлар, учинчисида – чорвачиликка ихтисослаштирилган совхозлар ва фермаларни ташкил этиш орқали марказлашган ҳолда бошқаришга ўтилганлиги каби янги фактларга асосланган илмий натижаларидан Чорвачилик, паррандачилик ва балиқчилик илмий-тадқиқот институтида бажарилган ҚХ-А-ҚХ-2018-95-“Четдан келтирилган қорамолларнинг маҳсулдорлигини ошириш ва пуштдорлик хусусиятларини яхшилашнинг технологик усулларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий грант доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2020 йил 22 сентябрдаги 02/23-1260-сон маълумотномаси). Ушбу натижалар илмий тадқиқот институтининг фаолиятидаги республикада чорвачилик маҳсулотлари етиштиришни кўпайтириш ва чорва молларини наслчилик анъаналарини тиклашга қаратилган тадқиқотларни илмий манбалар билан бойитилишига хизмат қилган;
1930 йилларда зотдор чорва турларини сақлаб қолиш ҳамда кўпайтириш учун насл кўрсаткичларини яхшилаш мақсадида наслчилик-селекция ишларини йўлга қўйилиши, чорва молларининг табиий иқлим шароитларига мос, касалликларга чидамли красностель, қора-ола, голланд, швиц, латвия қўнғир зотларининг Украина, Эстония, Латвиядан импорт қилиниши соҳани таназзулдан сақлаб қолганлиги, хусусий чорвачилик ва давлат чорвачилиги бир-бирига номутаносиб равишда йўналганлиги аниқланиб, большевикларнинг аграр соҳадаги ислоҳотлар натижасида хусусий чорвачилик таназзулга юз тутиб, унинг улуши 70 фоизга камайганлиги, аксинча совхоз ва фермаларининг ташкил этилиши оқибатида мазкур тармоқ иқтисодиётидаги давлат даромадининг асосий йўналишларидан бири бўлганлигига оид натижалардан “O’zbekiston tarixi” телеканалидаги “Etno” кўрсатувининг сценарийсини тайёрлашда фойдаланган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 6 апрелдаги 02-40-507-сонли маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши телетомошабинларда собиқ совет даврида чорвачиликнинг ҳолати тўғрисидаги тасаввурларини бойитишга хизмат қилди;
Ўзбекистоннинг асосан Сурхондарё, Қашқадарё ва Самарқанд вилоятлари тоғли ҳудудларида юқори сифатли гўшт, ёғ ҳамда жун маҳсулотлари учун боқилган ҳисори қўй зотлари 1930-1940 йилларда кўпроқ бошқа турдаги қўйларни чатиштириш ва шу орқали зотдор қўйлар наслини сақлаб қолиш учунгина фойдаланилганлиги, шунингдек чорвалар сонини ошириш ҳамда зотдор чорва турларини сақлаб қолиш, кўпайтириш мақсадида сонини кўпайтириш ишлари соҳани таназзулга учрашидан сақлаб қолиш, чорва маҳсулотларини қайта ишлаш, техник ускуналар билан таъминлаш, чорваларнинг йўқолиб бораётган турларини сақлаб қолиш мақсадида наслчиликни ривожлантириш каби таклиф ва илмий хулосаларидан 2015 йил 29 декабрда қабул қилинган ЎРҚ-397-сон Ўзбекистон Республикасининг “Ветеренария тўғрисида”ги Қонуни ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати томонидан 2019 йил 11 октябрда маъқулланган ЎРҚ-583-сон “Баъзи давлат органларининг фаолияти такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги нинг 11-моддасининг е) бандида кўрсатилган ветеринария экспертизасини амалга оширишига оид меъёрларини ишлаб чиқишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Аграр, сув хўжалиги масалалари ва Экология Қўмитасининг 10-10/815-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар соҳага оид меъёрий-ҳуқуқий базани такомиллаштиришга хизмат қилган.