Маҳмудов Ўткир Ҳайдаровичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Экиш муддатлари ҳамда меъёрларини ерёнғоқ ва соя ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига таъсири (Қашқадарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида)”, 06.01.08 – Ўсимликшунослик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.3,PhD/Qx458.
Илмий раҳбар: Халиков Баходир Мейликович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Дон ва дуккакли экинлар илмий тадқиқот институти Қашқадарё филиалида бажарилган.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти, PhD.05/30.10.2020.Qx.126.01.
Расмий оппонентлар: Ёрматова Дилором Ёрматовна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Саттаров Масъуджон Ахтамович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Ўсимликлар генитик ресурслари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қашқадарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида кузги бошоқлидон экинларидан кейин такрорий экин сифатида ерёнғоқ ва соя экинларининг экиш муддат ва меьёрларини уларнинг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига таьсирини аниқлаш ва ишлаб чиқаришга тавсия этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Қашқадарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида кузги бошоқли–дон экинларидан бўшаган майдонларга ерёнғоқ ва соя экиш муддатлари (25.06–05.07, 05.07–15.07) ва меъёрларини (ерёнғоқда гектарига 180, 230, 280, 330 минг/дона, сояда гектарига 200, 250, 300, 350 минг/дона), уруғларни униб чиқиш динамикаси, кўчатлар сони ҳамда уларнинг нобуд бўлиш даражасига таъсири аниқланган;
тадқиқотда ўсимликларни ўсиш ва ривожланиш фазалари кузатилиб, экиш муддати (25.06–05.07, 05.07–15.07) ва меъёрларини (ерёнғоқда гектарига 180, 230, 280, 330 минг/дона, сояда гектарига 200, 250, 300, 350 минг/дона) ўсимликларни даврлараро ривожланишига таъсири аниқланган;
такрорий ерёнғоқни 05.07–15.07 экиш муддатида гектарига 280 минг дона уруғ, сояни 25.06–05.07 экиш муддатида гектарига 300 минг дона экиш ўсимликларнинг дон ҳосилдорлиги ва сифатига ижобий этиши аниқланган;
такрорий экин ерёнғоқ ва сояни мақбул экиш муддат ва меъёрларда етиштиришда иқтисодий самарадорлик ҳисобланган ҳамда етиштириш агротехникасининг айрим элементлари (экиш муддати, меъёри, кўчат қалинлиги) бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Экиш муддатлари ҳамда меъёрларининг ерёнғоқ ва соянинг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига таъсири (Қашқадарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида) бўйича ўтказилган тадқиқотлар натижалари асосида:
такрорий ерёнғоқ ва соя экинларининг экиш меъёри ва муддатларини қўллаш юзасидан “Қашқадарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида такрорий экин сифатида ерёнғоқ ва сояни етиштириш бўйича тавсиянома” тасдиқланиб, фермер хўжаликларига жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 2 мартдаги №02/027-882-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома вилоятда ерёнғоқ ва соя етиштираётган фермер хўжаликларида қўлланма сифатида хизмат қилмоқда;
такрорий ерёнғоқни 05–15.07. экиш муддатида гектарига 280 минг дона экиш бўйича берилган тавсияга асосан мазкур етиштириш агротехникаси вилоятнинг Касби, Косон ва Қарши туманларида жами 90 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 2 мартдаги №02/027-882-сон маълумотномаси). Натижада гектарига 26,0–27,0 ц. дон ҳосили олиниб, ишлаб чиқаришда қўлланилиб келинаётган агротехнологияга нисбатан дон ҳосилдорлиги ҳамда дон таркибидаги оқсил ва мой миқдори юқори бўлиб, рентабеллик даражаси 62-65 фоизни ташкил этган;
такрорий сояни 25.06–05.07. муддатида гектарига 300 минг дона экиш агротехникаси вилоятнинг Касби, Косон ва Қарши туманларида жами 102 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 2 мартдаги №02/027-882-сон маълумотномаси). Натижада гектаридан 23,0–24,2 ц. дон ҳосили олиниб, ишлаб чиқаришда қўлланилиб келинаётган агротехнологияга нисбатан дон ҳосилдорлиги ҳамда дон таркибидаги оқсил ва мой миқдори юқори бўлиб,  рентабеллик даражаси 45-50 фоизни ташкил этган.